سعدی:نشاید که خوبان به صحرا روند همه کس شناسند و هر جا روند

برآرند فریاد عشق از ختاگر این شوخ چشمان به یغما روندختا=ناحیه ای در ترکستان چین با زنان جشم بادامییغما= نام شهری در ترکستان که مردمان خوشگل و صاحب حسن دارد.(از فرهنگ جهانگیری ) نام شهری که خوبان بسیار از آنجا خیزند. شهری حسن خیز بود در ترکستان ، و مردم آن به تاراج و غارت همه چیز و از جمله خوان مشهور شده اند نزد شعرا: بت یغمایی . بتان یغما. خوبان یغما. (یادداشت مؤلف ) : مشرق وی ناحیت تغزغز و جنوب وی رود خولندغون است که اندر رود کپی افتد و مغرب وی حدود خلخ است . و این ناحیتی است که در وی کشت و برز نیست مگر اندک و از وی مویهای بسیار خیزد و اندر او صیدهای بسیار است و خواسته های ایشان اسب است و گوسپند و اندر او دههاست اندکی ، چون برتوج و خیر مکی . و کاشغر برسرحد است میان یغما و تبت و خرخیز و چین و کوه اغراج ارت اندر میان ناحیت یغما برود. (از حدودالعالم ).این جشم بادامی های لوند اگر رهسپار ختا شوند چه دلها غارت کنند و چه فریادها بلند شودتا گل روی تو در باغ لطافت بشکفتپردهٔ صبر من از دامن گل چاکترست

برآرند فریاد عشق از ختاگر این شوخ چشمان به یغما رونداین جشم بادامی های لوند اگر رهسپار ختا شوند چه دلها غارت کنند و چه فریادها بلند شودتا گل روی تو در باغ لطافت بشکفتپردهٔ صبر من از دامن گل چاکترست

ختا=ناحیه ای در ترکستان چین با زنان جشم بادامییغما= نام شهری در ترکستان که مردمان خوشگل و صاحب حسن دارد.(از فرهنگ جهانگیری ) نام شهری که خوبان بسیار از آنجا خیزند. شهری حسن خیز بود در ترکستان ، و مردم آن به تاراج و غارت همه چیز و از جمله خوان مشهور شده اند نزد شعرا: بت یغمایی . بتان یغما. خوبان یغما.

و بی گمان ، تاراج دل و دین

خوان یغما همان سفره عام است که گاه شاهان می گستردند و عامه مردم را به لقمه ای مهمان. و زیبارویان آن شهر البته دلها به یغما می برده اند.و ای بسا می برند.

ودر بیت؛ بر آرند فریاد عشق از ختاگر این شوخ چشمان به یغما روند سخن از تاراج است و نه سفر به شهر یما

اگر این زنان زیباروی ترک(که در ترکتازی استادند) به ختا روند فریاد و آشوب بلند شود نه برای اینکه دار و ندارشان را تاراج میکنند بلکه در حیرت اینهمه شوخ چشمی فرومانده اند که چگونه دلهایشان به یغما و تاراج میرود.زنان یغمایی مانند مانند مردان اسی سواران وچابک و دزد و غارتگر بودند.میفرماید این زنان اینقدر تو دل برو هستند که زیبایی زنان ختن در برابر آنها هیج است چون در یغما و غارت دل بسیار قویتر از مردم شهر یغما هستند

در بیت: بسازیم بر آسمان سلمی اگر شاهدان بر ثریا روندمعنا و خوانش درست سلمی چیست؟ البته با توجه به خوانش خواننده محترم از نظر وزنی درست درمیاد؛ ولی با این خوانش دریافت معنا مبهم است. با تشکر و سپاس.

سُلَم : ج سَلَالِم و سَلَالِیم: نردبان یا پلکان اعم از چوبی یا سنگی. این واژه کاربرد مذکر و مؤنث دارد، وسیله یا سبب رسیدن به چیزی؛ «اتَّخَذَه سُلَّماً الی حَاجتِهِ»: او را وسیله ای برای رفع نیاز خود گرفت.

کوتاه تلفظ کردن مصوت بلند