علائم بیماری اسکیزوفرنی
باید بدانید که اسکیزوفرنی ۵ علائم مهم دارد: هذیان گویی، توهم دیداری و شنیداری، آشفتگی، رفتار نا منظم و علائم منفی که در افراد مختلف، متفاوت است. لازم به ذکر است که ممکن است این علائم در طول زمان از یکی به دیگری تغییر کند.
واژه‌ی اسکیزوفرنی نخستین بار در سال ۱۹۰۸ توسط یوجین بلولر از ترکیب دو واژه‌ی یونانی shizein (گسستن) و phrenos (اندیشه) ابداع شد. اسکیزوفرنی از واژه‌های ثقیلی است که یکی از معادل‌های فارسی آن «جنون جوانی» است. دقیق‌تر که بنگریم، همنشینی این دو واژه در کنار هم، اسکیزوفرنی را ملموس‌تر می‌کند. بگذارید از نشانه‌های این بیماری بگوییم: قطع رابطه‌ی عاطفی، اجتناب از دیگران، عدم تمرکز، توهم، هذیان، شنیدن صداها، احساس نیاز به محافظت شدن و غیره. نشانه‌هایی که به نظر من، همه‌ی ما کمابیش، یک یا چند مورد از آنها را به صورت خفیف، به ویژه در نوجوانی که اتفاقا شایع‌ترین سن ابتلا به این اختلال است، تجربه کرده‌ایم؛ اما نوع مزمن و جدی این نشانه‌ها که اسکیزوفرن‌ها آنها را تجربه می‌کنند، موضوع این مقاله است.
حتما بخوانید: بیماری اوتیسم چیست؛ آشنایی با علائم و عوامل ایجاد این بیماری
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی جزو ده بیماری طراز اولی است که در فهرست بیماری‌های جهانی نقش دارند. حقایق مرتبط با این بیماری به این شرح است: بیش از ۲۱ میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا هستند. این بیماری قابل درمان است. یک نفر از هر دو نفر مبتلا به اسکیزوفرنی، تحت درمان نیستند. مراقبت از افراد مبتلا می‌تواند در سطح جامعه و با مشارکت فعالانه‌ی خانواده و جامعه انجام شود. در این مقاله با نشانه‌های اسکیزوفرنی، دلایل ابتلا به آن، روش‌های درمان و راه‌های کمک به این افراد آشنا شوید.
اسکیزوفرنی چیست؟
بیماری اسکیزوفرنی چیست؟
شیزوفرنی یک اختلال مزمن و جدی است که بر شیوه‌ی تفکر، احساس و رفتار فرد مبتلا اثر می‌گذارد. اسکیزوفرنی مانند دیگر اختلال‌های ذهنی، شایع نیست، اما می‌تواند بسیار ناتوان‌کننده باشد. از هر ۱۰۰۰ نفر، تقریبا ۷ یا ۸ نفر در طول زندگی‌شان به اسکیزوفرنی مبتلا خواهند شد.
این اختلال باعث می‌شود افراد مبتلا، صداهایی را بشنوند یا چیزهایی را ببینند که وجود خارجی ندارند. آنها ممکن است تصور کنند که افراد دیگر، ذهن آنها را می‌خوانند، افکارشان را کنترل می‌کنند یا برای صدمه زدن به آنها نقشه می‌کشند. این تصور می‌تواند برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ترسناک باشد و سبب انزوا و بیقراری شدید آنها شود. این حالت، برای اطرافیان آنها هم می‌تواند نگران‌کننده باشد.
افرادی که دچار اسکیزوفرنی هستند، ممکن است گاهی از ایده‌های عجیب یا غیرعادی صحبت کنند که این ادامه‌ی گفتگو را با آنها دشوار می‌سازد. آنها ممکن است ساعت‌ها بدون حرکت یا صحبت بنشینند. گاهی اوقات این افراد کاملا خوب به نظر می‌رسند، تا این که شروع به صحبت کردن درباره‌ی افکارشان می‌کنند.
اسکیزوفرنی بر جامعه و خانواده‌ها هم اثر می‌گذارد. بسیاری از اسکیزوفرن‌ها، در پیدا کردن شغل و مراقبت از خودشان مشکل دارند، بنابراین ممکن است به کمک دیگران متکی باشند. نگرش‌ها و باورهای منفی درباره‌ی اسکیزوفرنی شایع هستند و گاهی باعث می‌شوند این افراد تمایلی به صحبت کردن درباره‌ی این اختلال و درمان آن، پیدا نکنند.
افراد مبتلا به شیزوفرنی ممکن است همواره نشانه‌های این اختلال را در طول زندگی‌شان داشته باشند، اما درمان به بهبود بسیاری از آنها کمک کرده است و آنها توانسته‌اند اهداف زندگی‌شان را دنبال کنند. محققان در حال توسعه‌ی روش‌های مؤثرتر درمان و استفاده از ابزار جدید تحقیقاتی برای درک دلایل اسکیزوفرنی هستند. شاید نتیجه‌‌ی این تحقیقات در سال‌های آینده، به پیشگیری و درمان بهتر این بیماری کمک کند.
علائم اسکیزوفرنی چیست؟
نشانه‌های اسکیزوفرنی به سه طبقه‌ی گسترده تقسیم می‌شوند:
نشانه‌های مثبت
نشانه‌های منفی
نشانه‌های شناختی
نشانه‌های مثبت
نشانه‌های مثبت، رفتارهای روان‌پریشانه‌ای هستند که به‌طور کلی در انسان‌های سالم دیده نمی‌شوند. افرادی که نشانه‌های مثبت دارند، ممکن است ارتباط‌شان را با برخی از جنبه‌های واقعیت از دست بدهند. برای بعضی از افراد، این نشانه‌ها گذرا هستند، اما برای دیگران، این نشانه‌ها با مرور زمان، ثابت می‌مانند. نشانه‌ها گاهی شدید و گاهی به سختی قابل مشاهده هستند. شدت نشانه‌های مثبت ممکن است به این بستگی داشته باشد که بیمار تحت درمان هست یا نیست. نشانه‌های مثبت شامل موارد زیر می‌شوند:
توهمات
علائم اسکیزوفرنی
توهمات، تجربیات حسی هستند که بدون وجود محرک بیرونی رخ می‌دهند. این توهمات در هر یک از پنج حس می‌توانند بروز کنند (بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی یا لامسه). «صداها» (یا توهمات شنیداری) شایع‌ترین نوع توهمات در اسکیزوفرنی هستند. بسیاری از افرادی که به اسکیزوفرنی مبتلا هستند، صداهایی را می‌شنوند. این صداها می‌توانند درونی باشند، یعنی از ذهن خود فرد نشأت بگیرند، یا می‌توانند بیرونی باشند که در آن صورت، بیمار احساس می‌کند فردی با او در حال صحبت کردن است. این صداها ممکن است درباره‌ی رفتار فرد با او صحبت کنند، فرمان انجام کارهایی را به او بدهند یا او را از وجود خطری آگاه سازند. گاهی اوقات صداها با هم صحبت می‌کنند و افرادی که دچار اسکیزوفرنی هستند به این صداها جواب می‌دهند. اسکیزوفرن‌ها ممکن است مدت‌ها پیش از آنکه خانواده یا دوستان‌شان متوجه مشکل شده باشند، این صداها را بشنوند.
انواع دیگر توهم عبارتند از: دیدن افراد یا اشیایی که وجود خارجی ندارند، بوییدن رایحه‌هایی که هیچکس جز فرد اسکیزوفرن متوجه آنها نمی‌شود و حس اینکه کسی با انگشتان نامرئی در حال لمس کردن بدن آنها است، وقتی هیچکس کنار آنها نیست.
حتما بخوانید: اختلال وسواس فکری و عملی (OCD)، علائم و درمان آن
هذیانات
علائم اسکیزوفرنی
هذیانات، باورهای اشتباهی هستند که فرد عمیقا به آنها اعتقاد دارد و این باورها با فرهنگ او سازگار نیستند. هذیانات تداوم دارند، حتی زمانی که برای حقیقی نبودن یا منطقی نبودن آنها مدرک وجود دارد. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی می‌توانند هذیاناتی داشته باشند که به نظر عجیب و غریب می‌آیند، از قبیل این که همسایه‌ها می‌توانند با امواج مغناطیسی، رفتار آنها را کنترل کنند. همچنین، آنها ممکن است باور کنند کسانی که در تلویزیون می‌بینند، پیغام‌های خاصی را خطاب به آنها می‌گویند یا ایستگاه‌های رادیویی، افکار آنها را با صدای بلند برای دیگران پخش می‌کنند. این هذیانات را «هذیانات اشاره» می‌گویند.
گاهی‌اوقات، آنها باور دارند شخص دیگری هستند، مثلا یک شخصیت مشهور تاریخی. آنها ممکن است هذیانات پارانویایی داشته باشند و تصور کنند که دیگران می‌خواهند به آنها آسیب برسانند. مثلا با خیانت، حمله، مسموم کردن، جاسوسی کردن یا نقشه کشیدن علیه آنها یا نزدیکانشان. این باورها «هذیانات گزند و آسیب» نام دارند.
اختلالات تفکر
اختلالات تفکر، شیوه‌های غیرعادی یا ناکارآمد فکر کردن هستند. یک شکل از آن، «تفکر آشفته» نام دارد. حالتی که در آن، فرد در مرتب کردن افکارش یا برقرار کردن رابطه‌ی منطقی میان آنها، مشکل دارد. در این مواقع، او ممکن است به صورت نامفهوم سخن بگوید، طوری که درک گفته‌هایش سخت باشد. اغلب به این حالت، «سالاد لغت» می‌گویند. شکل دیگر «وقفه‌ی تفکر» نامیده می‌شود. حالتی که در آن، فرد ناگهان صحبت خود را با فکر کردن به چیزی، قطع می‌کند. وقتی دلیل وقفه‌ی صحبتش را از او بپرسند، ممکن است به یاد نیاورد و بگوید آن فکر از ذهنش پریده است. در نهایت، فردی که اختلال تفکر دارد، ممکن است کلمات بی‌معنایی بسازد یا به عبارتی، «واژه‌سازی» کند.
اختلالات حرکت
درمان اسکیزوفرنی
این اختلالات ممکن است به شکل حرکات هیجانی ظاهر شوند. فردی که اختلال حرکت دارد، ممکن است حرکات خاصی را به دفعات تکرار کند. از سوی دیگر، چنین فردی ممکن است دچار بُهت (یا کاتاتونی) شود. کاتاتونی حالتی است که در آن فرد نه حرکت می‌کند و نه به دیگران واکنش نشان می‌دهد. امروزه، کاتاتونی به ندرت رخ می‌دهد، اما زمانی که درمانی برای شیزوفرنی وجود نداشت، این حالت بیشتر شایع بود.
نشانه‌های منفی
نشانه‌های منفی به آشفتگی احساسات و رفتارها مربوط می‌شوند. تشخیص این نشانه‌ها به عنوان بخشی از اختلال، دشوارتر است و می‌توان آنها را با نشانه‌های افسردگی و حالت‌های دیگر، اشتباه گرفت. این نشانه‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
یکنواختی احساسی (کاهش ابراز احساسات از طریق حالات چهره یا لحن صدا)
کاهش لذت از زندگی روزمره
مشکل در آغاز و ادامه‌ی فعالیت‌ها
کاهش صحبت کردن
افرادی که نشانه‌های منفی دارند ممکن است برای کارهای روزمره‌شان به کمک نیاز داشته باشند. آنها ممکن است از بهداشت فردی غفلت کنند.
این ویژگی‌ها سبب می‌شوند که آنها تنبل به نظر بیایند یا تمایلی به کمک کردن به خودشان نداشته باشند؛ اما این مشکلات، نشانه‌هایی هستند که از اسکیزوفرنی نشأت می‌گیرند.
منبع : چطور