کدام کانی اولین بار در ایران کشف شد؟
اگر خواهان اضافه کردن یا حذف اطلاعات خود در مطالب هستید، به آیدی @Tarikhemaadmin در تلگرام پیام بدید
در علم زمین شناسی کانی ها بر اساس ضوابط زیر نامگذاری می شوند.
۱- نام عده زیادی از کانی ها در واقع اسم محلی است که اولین بار در آنجا پیدا شده اند و به انتهای آن پسوند “ایت” اضافه شده است مثلا ایلمنیت از نام کوه های ایلمن واقع در اورال، تیرولیت از تیرول که محلی در کشور اتریش است، تالمنیت از معدن تالمن واقع در انارک ایران گرفته شده است.
۲- نام بعضی از کانی ها از اصطلاحات خاص بعضی کشورها گرفته شده است کثلا سافیر از اصطلاحات محلی هندوستان می باشد.
۳- نام عده ای دیگر از کانی ها از رنگ آنها در زبان یونانی گرفته شده است مثلا هماتیت به معنی قرمز خونی، آزوریت به معنی آبی رنگ است.
۴- بعضی از کانیها نام خود را از خواص ویژه ای که دارند گرفته اند مثلا دیستن در زبان یونانی به معنی دارای دو سختی است که این کانی نیز چنین خاصیتی دارد.
۵- نام بعضی از کانیها مربوط به عناصر موجود در آنهاست مثلا نیکلین دارای نیکل و کوپریت دارای مس است.
و اما جالب است بدانید بعضی از کانیها از اسم محققینی که انها را برای اولین بار یافته اند مشتق شده است.
مثلا براگیت به نام کاشف ان ” براگ ” و بیرونیت به نام یابنده آن (ابوریحان بیرونی) نامگذاری شده اند.
کانیهایی که نخستین بار در ایران کشف شده و یا به افتخار دانشمندان ایرانی نامگذاری شده اند:
- کانی بیرونیت:Birunite
این کانی در سال ۱۹۵۷ میلادی توسط بادالوف و گولوانف کشف و به افتخار اندیشمند بزرگ ایرانی ابوریحان بیرونی ( ۹۷۳ – ۱۰۴۸ میلادی ) نامگذاری شد.
ترکیب آن سیلیکات کلسیم وکربنات کلسیم آب دار است.
بیرونی چگالی سنج را اختراع و چگالی ۱۸ سنگ و فلز قیمتی را با دقت چشمگیری تعیین کرد کتابی به نام مجموعه دانستنیها درباره کانی های قیمتی به زبان عربی نگاشت ” الجماهر فی معرفه الجواهر ” بیرونی در این کتاب درباره ۳۰۰ نوع کانی و مواد دیگر شرح مفصلی داده است. وی نخستین کسی بود که به خاصیت چند رنگی تورمالین پی برد.
- کانی آویسینیت:Avicennite
این کانی در سال ۱۹۵۸ توسط کارپووا، کونکووا، لارکن، سالیو کشف و به افتخار دانشمند بزرگ ایرانی ابن سینا ( ۹۸۰ – ۱۰۳۷ میلادی ) نامگذاری شد. ابن سینا اولین طبقه بندی کانی ها را در کتاب شفا انجام داد .
ابن سینا اولین طبقه بندی کانی ها را درکتاب شفا به این ترتیب انجام داد:
کانی ها به چهار دسته تقسیم شدند
۱)سنگ ها و خاک ها
۲)سوختنی هاوترکیبات گوگردی
۳)نمک ها
۴)فلز ها
این تقسیم بندی به همراه نظریات ارسطودرباره ی کانی هاماخذ اصلی عقاید زمین شناسی دایره المعارف نویسان مسیحی سده سیزدهم را تشکیل می داد.
ترکیب آن اکسیدتالیوم وآهن است.
- کانی تالمسیت:talmessite
این کانی توسط باریان و هرین در معدن قدیمی ” تالمسی ” در مجاورت دهی همین نام در بخش انارک کشف شد و به نام این معدن نامگذاری شد. این کانی خاصیت فلوئورسنت دارد.رنگ آن بی رنگ تا سبز است.
ترکیب آن آرسنات آب‌دار کلسیم، منیزیم و باریم است.
- کانی خونیت:khuniite
این کانی در سال ۱۹۷۰ توسط ادیب و اوتمان در معدن قدیمی خونی واقع در ۵۰ کیلومتری شمال شرقی بخش انارک کشف شد و به نام این معدن نامگذاری شد.
جرم حجمی آن ۵/۹ گرم بر سانتی متر مکعب است و رنگ زرد مایل به قهوهای دارد ومشابه کانی ایرانیت است.
ترکیب آن کرومات سرب، روی و مس است .
- کانی ایرانیت:iranite
این کانی در سال ۱۹۶۳ توسط باریان و هرین در یکی از معادن قدیمی سبرز واقع در ۱۲ کیلومتری شمال غربی انارک کشف شد و آن رابه پاس مهمان نوازی ایرانیان به این نام نامیدند.
جرم حجمی این کانی ۵/۸ گرم بر سانتی متر مکعب و رنگ آن زرد زعفرانی و دارای جلای
شیشه ای است.این کانی در اطراف نایبندان نیز دیده میشود.
ترکیب آن کرومات سرب آب‌دار است .
- کانی انارکیت:anarakite
این کانی در سال ۱۹۷۲ توسط ادیب و اوتمان در بخش انارک واقع در ۲۰۰ کیلومتری شمال شرقی اصفهان کشف شد و به نام این محل نامگذاری شد.رنگ این کانی سبز است.
ترکیب این کانی کلریدِ بازیِ روی و مس است.
- کانی خادمیت: khademite
این کانی در سال ۱۹۷۳ توسط باریان و برتلون و سبران و صدرزاده در سافند واقع در شمال یزد کشف شد و به افتخار مهندس نصراله خادم رئیس وقت سازمان زمین شناسی کشور از بدو تاسیس یعنی از سال ۱۹۵۹ تا ۱۹۷۳ نامگذاری شد.
مشابه
- https://tarikhema org/info/89856/کدام-کانی-اولین-بار-در-ایران-کشف-شد؟/