مسجد جامع قاین کجاست؟
مسجد جامع قاین یکی از اماکن تاریخی در شهر قائن در استان خراسان جنوبی است.
تاریخچه مسجد جامع قاین:
مسجد جامع قاین مربوط به سدهٔ ۸ ه. ق است و در قائن، مرکز شهر واقع شده است. به استناد کتیبه موجود در ایوان مسجد جامع، این بنا در سال ۷۹۶ هـ. ق به فرمان امیر جمشید قارنی ساخته شده است؛ بدین ترتیب مسجد جامع قائن از اثرهای ساخته شده در اواخر دوره ایلخانی و ابتدای دوره تیموری است.
درباره بنای نخست آن اختلاف نظر وجود دارد. استقرار یکی از پایه های مسجد بر روی آتشکده ساسانیان گویای تاریخ کهن آن است. اکثر مورخان و جهانگردان در بیان و معرفی شهر قائن به مسجدجامع صراحتاً اشاراتی داشته اند.
از کتیبه های گوناگون مسجد جامع میتوان نتیجه گرفت که این بنا بارها بر اثر زلزله آسیب کلی دیده و بازسازی شده است.
تاریخچه مسجد جامع قاین:
مسجد جامع قاین مربوط به سدهٔ ۸ ه. ق است و در قائن، مرکز شهر واقع شده است. به استناد کتیبه موجود در ایوان مسجد جامع، این بنا در سال ۷۹۶ هـ. ق به فرمان امیر جمشید قارنی ساخته شده است؛ بدین ترتیب مسجد جامع قائن از اثرهای ساخته شده در اواخر دوره ایلخانی و ابتدای دوره تیموری است.
درباره بنای نخست آن اختلاف نظر وجود دارد. استقرار یکی از پایه های مسجد بر روی آتشکده ساسانیان گویای تاریخ کهن آن است. اکثر مورخان و جهانگردان در بیان و معرفی شهر قائن به مسجدجامع صراحتاً اشاراتی داشته اند.
از کتیبه های گوناگون مسجد جامع میتوان نتیجه گرفت که این بنا بارها بر اثر زلزله آسیب کلی دیده و بازسازی شده است.
معماری مسجد جامع قاین:
مسجد جامع قائن ۲۴۷۰ متر مربع وسعت داشته که ۱۰۵۰ متر مربع آن زیر بنای ایوان، شبستانها و حجره ها و ۱۲۰ متر مربع عرصه داخلی می باشد. حیاط مسجد محوطه ای به درازای ۳۳ و پهنای ۲۸ متر است. در اطراف حیاط حجره هایی به عمق ۲ متر قرار دارد از شاهکارهای معماری مسجد ایوان آن است که به طرز با شکوهی به زیبایی مسجد گوهر شاد با ارتفاع ۱۸ متر، عرض ۱۱ متر و طول ۲۲ متر ساخته شده است. پیشتر دو مناره در دو سمت ایوان به ارتفاع ۵ متر داشته که باعث زیبایی بسیار مسجد می گردید و تا پیش از ویرانی صدای مؤذن از آن بلند بود. سقف ایوان چهار طاق و سه گنبد دارد که به نحوه زیبایی رنگ آمیزی و مزین و معرق کاریهایش بسیار ظریف و زیباست نقاشی های ایوان به روش اصفهانی بوده و در دوره صفویان انجام شده و در زمان های بعد روی آنها را رنگ زده اند. دو شبستان در دو سمت ایوان همچنین که در فصل زمستان استفاده خوبی دارند برای جلوگیری از رانش دیوارهای اطراف ایوان تأثیر به سزایی دارند.
منبر چوبی بزرگ و باارزش مسجد مربوط به سال ۱۰۸۲هجری است که از چوب چنا رتوسط استاد محمد واعظی کاخکی به شیوه استادانه ای ساخته شده کتیبه آن با خط مسخ بر روی آن منبت کاری است.
ساعت آفتابی توسط استاد توحیدی در بین صحن مسجد برای تعیین ظهر شرعی قاین ساخته شده، دو در مسجد یکی بسوی بازار قدیمی در شرق با دری بزرگ و دیگری بسوی شمال( محل بازار فعلی) باز می شود.
یکی از ویژگی های مهم مسجد جامع قاین وجود دو محراب با قبله های متفاوت است. گرچه این مسجد جزء قدیم ترین مسجدهای ایرانی میباشد ولی محرابهای آن ربطی به تغییر قبله ازمسجد الاقصی به مکه ندارد احتمالا یا ناشی از اختلاف سنی و شیعه در محاسبات قبله یابی بوده یا محراب انتهایی ایوان یک نیایشگاه باشد.
مسجد جامع قائن ۲۴۷۰ متر مربع وسعت داشته که ۱۰۵۰ متر مربع آن زیر بنای ایوان، شبستانها و حجره ها و ۱۲۰ متر مربع عرصه داخلی می باشد. حیاط مسجد محوطه ای به درازای ۳۳ و پهنای ۲۸ متر است. در اطراف حیاط حجره هایی به عمق ۲ متر قرار دارد از شاهکارهای معماری مسجد ایوان آن است که به طرز با شکوهی به زیبایی مسجد گوهر شاد با ارتفاع ۱۸ متر، عرض ۱۱ متر و طول ۲۲ متر ساخته شده است. پیشتر دو مناره در دو سمت ایوان به ارتفاع ۵ متر داشته که باعث زیبایی بسیار مسجد می گردید و تا پیش از ویرانی صدای مؤذن از آن بلند بود. سقف ایوان چهار طاق و سه گنبد دارد که به نحوه زیبایی رنگ آمیزی و مزین و معرق کاریهایش بسیار ظریف و زیباست نقاشی های ایوان به روش اصفهانی بوده و در دوره صفویان انجام شده و در زمان های بعد روی آنها را رنگ زده اند. دو شبستان در دو سمت ایوان همچنین که در فصل زمستان استفاده خوبی دارند برای جلوگیری از رانش دیوارهای اطراف ایوان تأثیر به سزایی دارند.
منبر چوبی بزرگ و باارزش مسجد مربوط به سال ۱۰۸۲هجری است که از چوب چنا رتوسط استاد محمد واعظی کاخکی به شیوه استادانه ای ساخته شده کتیبه آن با خط مسخ بر روی آن منبت کاری است.
ساعت آفتابی توسط استاد توحیدی در بین صحن مسجد برای تعیین ظهر شرعی قاین ساخته شده، دو در مسجد یکی بسوی بازار قدیمی در شرق با دری بزرگ و دیگری بسوی شمال( محل بازار فعلی) باز می شود.
یکی از ویژگی های مهم مسجد جامع قاین وجود دو محراب با قبله های متفاوت است. گرچه این مسجد جزء قدیم ترین مسجدهای ایرانی میباشد ولی محرابهای آن ربطی به تغییر قبله ازمسجد الاقصی به مکه ندارد احتمالا یا ناشی از اختلاف سنی و شیعه در محاسبات قبله یابی بوده یا محراب انتهایی ایوان یک نیایشگاه باشد.