قدمگاه به چه معنی است؟
احترام بجای پای بزرگان پیوسته در زمان تاریخ مورد توجه مذاهب گوناگون بوده است. قدمگاه، به معنای جای قدم و جای نهادن قدم است و در دین اسلام قدمگاه های مختلفی موجود است که منتسب به پیامبران بنی اسرائیل، پیامبر اکرم، امام علی( ع) و امام رضا( ع) میباشد. قدمگاه نیشابور یکی از این مکان ها می باشد و جزء مکان های دینی شهر نیشابور به حساب می آید.
تاریخچه قدمگاه:
بنای کنونی قدمگاه، منتسب به سده یازدهم هجری قمری است که به فرمان شاه عباس صفوی با گنبد فیروزه ای رنگ در دو طبقه و به صورت هشت گوش ساخته شده است. ۶۰ سال پس از ساخت بنا، زمین لرزه ای آن را خراب میکند و شاه سلیمان صفوی به مرمتش همت می گمارد. در زمان ناصرالدین شاه قاجار هم رسیدگی هایی به باغ قدمگاه شد و از سال ۱۳۵۰ تا کنون این باغ ارزشمند تحت حفاطت های خاص میراث فرهنگی قرار گرفت و به شماره ۲۳۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در قدمگاه اثرهای تاریخی دیگری غیر از باغ و بقعه آن وجود دارد که منتسب به دوره صفوی هستند. اینجا بعنوان مکانی مقدس از سابقه طولانی مدت بهره مند است، به طوریکه آن را زمانی به شاپور کسری و زمانی به حضرت علی (ع) و بعد به حضرت رضا (ع) نسبت دادهاند. همچنین روایت است که در سال ۲۰۰ هجری قمری امام رضا (ع) در اینجا توقف کرده و موقع تیمم ایشان با خاک آب از زمین جوشیده و چشمه ای را جاری کرده است که امروزه به آن چشمه حضرتی میگویند. وجه تسمیه باغ از وجود سنگ سیاهی که جای دو پا بر آن نقش بسته گرفته شده است.
وقایع مهمی که در اینجا رخ داد آن را به پناهگاهی امن و مقدس برای زائران تبدیل کرد که در دورههای گوناگون مجموعهای میان راهی شامل:کاروان سرا، آب انبار، چاپارخانه، گرمابه و مکانهایی جهت توقف زائران و مسافران در حاشیه خیابان شکل گرفت. ولی کاروانسرای دوره شاه عباس و چاپارخانه از بین رفته اند و آنچه اینک باقی است یک کاروان سرا و یک گرمابه است این باغ بعنوان بخش اول این مجموعه با مساحتی برابر ۱ هکتار، بصورت مربعی با ابعاد ۱۰۰* ۱۰۰ متر و با دو ساختمان قدیمی در موقعیت مرکزی آن، مهم ترین عنصر این مجموعه است. این باغ مطابق با شیب کوهپایه بینالود در سه سطح، با تفاوت ارتفاع ۵/ ۱ متر از یکدیگر شکل گرفته است. در هر سطح، دو کرت بزرگ با درختان کاج وجود داشته که در دورههای بعد درختان چنار، گردو، و توت جایگزین بسیاری از درختان کاج شده است.
روزانه خانواده های زیادی به این مکان زیبا آمده تا در کنار زیارت از هوای مطبوع و دل پذیر آن لذت برده و روز خوشی را سپری کنند. شما هم درصورتی که قصد سفر به شهر نیشابور را دارید حتماً از این مکان تاریخی بازدید کنید.
در قدمگاه اثرهای تاریخی دیگری غیر از باغ و بقعه آن وجود دارد که منتسب به دوره صفوی هستند. اینجا بعنوان مکانی مقدس از سابقه طولانی مدت بهره مند است، به طوریکه آن را زمانی به شاپور کسری و زمانی به حضرت علی (ع) و بعد به حضرت رضا (ع) نسبت دادهاند. همچنین روایت است که در سال ۲۰۰ هجری قمری امام رضا (ع) در اینجا توقف کرده و موقع تیمم ایشان با خاک آب از زمین جوشیده و چشمه ای را جاری کرده است که امروزه به آن چشمه حضرتی میگویند. وجه تسمیه باغ از وجود سنگ سیاهی که جای دو پا بر آن نقش بسته گرفته شده است.
وقایع مهمی که در اینجا رخ داد آن را به پناهگاهی امن و مقدس برای زائران تبدیل کرد که در دورههای گوناگون مجموعهای میان راهی شامل:کاروان سرا، آب انبار، چاپارخانه، گرمابه و مکانهایی جهت توقف زائران و مسافران در حاشیه خیابان شکل گرفت. ولی کاروانسرای دوره شاه عباس و چاپارخانه از بین رفته اند و آنچه اینک باقی است یک کاروان سرا و یک گرمابه است این باغ بعنوان بخش اول این مجموعه با مساحتی برابر ۱ هکتار، بصورت مربعی با ابعاد ۱۰۰* ۱۰۰ متر و با دو ساختمان قدیمی در موقعیت مرکزی آن، مهم ترین عنصر این مجموعه است. این باغ مطابق با شیب کوهپایه بینالود در سه سطح، با تفاوت ارتفاع ۵/ ۱ متر از یکدیگر شکل گرفته است. در هر سطح، دو کرت بزرگ با درختان کاج وجود داشته که در دورههای بعد درختان چنار، گردو، و توت جایگزین بسیاری از درختان کاج شده است.
روزانه خانواده های زیادی به این مکان زیبا آمده تا در کنار زیارت از هوای مطبوع و دل پذیر آن لذت برده و روز خوشی را سپری کنند. شما هم درصورتی که قصد سفر به شهر نیشابور را دارید حتماً از این مکان تاریخی بازدید کنید.
بقعه قدمگاه:
بقعه قدمگاه، در مرکز باغ قرار دارد. در ضلع شرقی بقعه هم چهار طاقی کوچکی قرار دارد که از چشمه حضرتی حفاظت میکند. دور تا دور بقعه با کاشیکاری معرق و قسمت های جدید تر با کاشی کاری هفت رنگ مزین است.
در داخل بقعه هم آیه هایی از سوره ی مبارک فتح و احادیثی از پیامبر در خصوص زیارت امام رضا ( ع) و نهایتا حدیث سلسله الذهب که از مفاخر نیشابور است آورده شده است. سقف و دیواره های داخلی بنا هم که با نقاشی ها و زرکوب های زیبا تزیین شده و به تازگی بر روی قسمتی از دیوار که سنگ بنای قدمگاه در آن جا نصب شده ضریحی قرار داده اند و مردم از پشت ضریح به زیارت جای پای امام رضا( ع) میپردازند.
در داخل بقعه کتیبه زیبایی به خط ثلث جلی با آب طلا حاوی سوره مبارکه جمعه و هم احادیثی از پیامبر( ص) و امام جواد( ع) در فضیلت زیارت امام رضا (ع) نقش بسته است.
در داخل بقعه هم آیه هایی از سوره ی مبارک فتح و احادیثی از پیامبر در خصوص زیارت امام رضا ( ع) و نهایتا حدیث سلسله الذهب که از مفاخر نیشابور است آورده شده است. سقف و دیواره های داخلی بنا هم که با نقاشی ها و زرکوب های زیبا تزیین شده و به تازگی بر روی قسمتی از دیوار که سنگ بنای قدمگاه در آن جا نصب شده ضریحی قرار داده اند و مردم از پشت ضریح به زیارت جای پای امام رضا( ع) میپردازند.
در داخل بقعه کتیبه زیبایی به خط ثلث جلی با آب طلا حاوی سوره مبارکه جمعه و هم احادیثی از پیامبر( ص) و امام جواد( ع) در فضیلت زیارت امام رضا (ع) نقش بسته است.
اداب زیارت قدمگاه:
برای قدمگاهها، چشم پوشی از جنبه های عمومی، آیینهای زیارتی و اداب و رسوم خاص درخور ملاحظه ای گزارش نشده است. باورمندان، جای پای موجود در قدمگاهها را می بوسند و به آن تبرک می جویند؛ در قدمگاه نماز و قرآن و دعا می خوانند؛ از جای‌پا یا از اجزای طبیعی یا مصنوعی متصل به قدمگاه، چون آب چشمه و چاه یا درختان، حاجت و شفا می طلبند؛ گاه مردگان خود را در محوطه قدمگاه دفن می کنند؛ بر قدمگاه، درخت و کاروانسرا و زائرسرا و جز اینها نثار می کنند و خوراک های نذری بین زائران توزیع میکنند.
مشابه
- https://tarikhema org/info/91542/قدمگاه-به-چه-معنی-است؟/#:~:text=قدمگاه، به معنای جای قدم نیشابور به حساب می آید
- قدمگاه ها
- معنی قدیمگاه