تاریخ ما
گزیده‌ای از تاریخ و تمدن جهان باستان
رادیو جوان - همه اهنگ های ایرانی مجاز و غیرمجاز لس آنجلسیتلگرام بدون فیلتر - تله پلاس 24

در قرآن عبد الله ابن عباس تعداد سوره ها ۱۱۶ تا می باشد چگونه توجیه می کنید؟

تعداد سوره‏های قرآن
قرآن ۱۱۴ سوره دارد و همه‏ی دانشمندان بر این مطلب اتفاق نظر دارند که اول آن فاتحه الکتاب و آخر آن سوره‏ی الناس است. البته بودند کسانی که سوره‏های قرآن را غیر از این می‏دانستند.
گفته‏اند: عاصم الحجدری و مجاهد، قرآن را ۱۱۳ سوره دانسته‏اند. آن‏ها سوره‏های انفال و توبه را که میانشان بسم اللَّه الرحمن الرحیم نیست، یکی گرفته‏اند.
مصحف عبدالله بن مسعود، ۱۱۲ سوره بود؛ چون معوذتین را نداشت؛ ولی چنان چه در مصحف او دیدیم و مجموع دو روایت را سنجیدیم، هم معوذتین را نداشت و هم فاتحه را. بنا بر این مصحف او ۱۱۱ سوره داشت.
مصحف ابی ابن کعب، ۱۱۶ سوره بود؛ چون دعای استفتاج و قنوت را به نام سوره‏های خلع و حفد داشته است (در پایان این بخش به این دو سوره اشاره می‏کنیم) ولی به عقیده‏ی سیوطی این مصحف باید ۱۱۵ سوره باشد؛ زیرا سوره‏های فیل و قریش را یک سوره گرفته است. به نقل سیوطی این مصحف ۶ سوره را نداشت. مصحف علی بن ابیطالب‏علیه السلام طبق نقل یعقوبی ۵ سوره کم داشت و مصحف ابن عباس ۱۱۴ سوره‏ی کامل برد.
این را هم اضافه کنیم که گفته‏اند بر حسب حکم امام صادق‏علیه السلام مجموع سوره‏ها ۱۱۲ سوره است. چون ایشان دو سوره‏ی فیل و قریش را یکی می‏دانست و هم‏چنین سوره‏های والضحی و اَلَم نشرح را در حکم یک سوره می‏گرفت.
روی همین نکته علمای شیعه خواندن هر کدام از این دو سوره را با هم، جانشین یک سوره‏ی کامل در نماز واجب ضروری می‏دانند.
امّا دو سوره‏ای که ابی ابن کعب افزوده:
۱ـ سوره‏ی خلع (سوره‏ی رَد و انکار)
بسم اللَّه الرحمن الرحیم(۱) اِنّا نستعیتُکَ و نستغفِرُکَ(۲) و نُثْنی عَلَیکَ و لا نُکَفِّروک(۳) و نَخْلَعُ و نَتْرُکُ مَن یَفجُرُک؛ پروردگارا! از تو یاری می‏طلبیم و از تو آمرزش می‏خواهیم. بر تو ثنا می‏خوانیم و بر تو کفر نمی‏ورزیم و آن‏ها را که بر تو گناه ورزند ترک کنیم و از خود دور سازیم.
۲ـ سوره‏ی حفه (سوره‏ی سابقه)
(۱) اللهم ایاک نعبد (۲) و لک فُصَلّی و نسجُدُ (۳) و الیک نسمی و نَحْفِد (۴) نَرْجُوا رَحْمَتَکَ (۵) و فخشی عَذابَکَ (۶) اِن عَذابَکَ بالکفّار مُلْحقّ؛ پروردگارا! تنها تو را می‏پرستیم و بر تو نماز می‏خوانیم و سجده می‏بریم و به سوی تو گام برمی‏داریم و می‏شتابیم به رحمت تو امیدواریم و از عذاب تو ترسانیم همانا که عذاب تو به کافران ملحق است.
علّت اختلاف در تعداد سوره‏های قرآن
عمده‏ی کلام در این است که چرا عده‏ای در شمارش سوره اختلاف نموده‏اند و آن را ۱۱۲ و ۱۱۳ و ۱۱۴ و ۱۱۵ و ۱۱۶ شمارش نموده‏اند؟ اختلاف‏هایی که در تعدادِ سوره‏ها دیده می‏شود، ناشی از اختلاف مصاحف است. نوشته‏اند که در مصحف عبدالله ابن مسعود در آغاز سوره‏ی برائت بسمله وجود داشت و مصحف او ۱۱۲ سوره بوده است؛ چون در این مصحف سوره‏ی فلق و سوره‏ی ناس نیامده بود و نیز نوشته‏اند که عبدالله ابن مسعود علاوه بر این دو، سوره‏ی فاتحه را در مصحف خود نیاورده، چون می‏دانست که مردم کاملاً آن را در حافظه‏ی خود سپرده، و هرگز در مورد آن‏ها دچار نسیان نمی‏شوند و یا حتّی درباره‏ی مصحف ابی ابن کعب که دو سوره‏ی حَفد و خَلْع را اضافه کرده بود، می‏نویسد: این دو سوره در مصاحف برخی از صحابه وجود داشته و حتّی عمر بن خطاب بعد از رکوع در قنوت نماز، این دو را با ذکر بسمله می‏خواند. و این دو سوره در مصحف عبدالله ابن عباس و ابو موسی اشعری نیز آمده است.
به هر حال یکی از محققان قرن پنجم هجری، برای توجیه کار ابی ابن کعب و دیگر صحابه، یادآور می‏شود که اگر ابن ابی کعب دعای قنوت را به عنوان سوره‏ای از قرآن شمرده باشد ـ در صورتی که این مطلب صحیح باشد ـ مبنی بر آن نیست که وی این دعا را به عنوان جزئی از قرآن نگاشته باشد؛ بلکه بدین منظور آن را در مصحف خود آورد تا مردم آن را فراموش نکنند. چون او این دو دعا را در قنوت نماز وتر از رسول خداصلی الله علیه وآله شنیده بود؛ پس این دو دعا هستند، نه دو سوره از قرآن. زیرا نظم این دو مناسب نظم قرآن نیست.علاوه بر اینکه هنگام توحید مصاحف آنها را حذف کردند که نشان می دهد دعا بودن آنها خیلی معروف بوده ,وکسی معترض نشد.
در پایان به این نتیجه دست می‏یابیم که علّت اختلاف از ناحیه‏ی بعضی به خاطر ذوق و سلیقه‏ی درست یا نادرست بوده و یا به آنان نسبت داده شده است؛ البته عدد ۱۱۴ سوره مورد اتفاق اکثر محققان به نام اسلامی می‏باشد.
ممکن است شما دوست داشته باشید

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.