زبان مردم استان سمنان چیست؟

اکثر اهالی استان سمنان به زبان فارسی سخن می‌گویند.[۹] زبان سمنانی که بومی‌ترین زبان استان است، جای خود را در مرکز استان تقریباً به فارسی داده، اما گونه‌های مختلف آن هنوز در بسیاری از شهرها و روستاها مانند مهدی‌شهر، سرخه یا لاسجرد رایج است.[۱۰]گرنوت ویندفور گویش های افتری و سرخه ای-لاسگردی و گویش شهمیرزادی را با زبان مازندرانی مرتبط می داند[۱۱]. وبگاه گلاتولوگ گویش سرخه ای-افتری را به همراه گویش های لاسگردی و سنگسری تحت عنوان خانواده کومشی (komesenian) طبقه بندی کرده است[۱۲]. برخی از پژوهشگران نیز زبان مردمان مناطق شهمیرزاد و سنگسر و افتر و پرور و اطراف آن را از جنس زبان مازندرانی می دانند[۱۳]. وبگاه گلاتولوگ زبان سمنانی را با عنوان سمنانی-بیابونکی با دو گویش سمنانی و بیابونکی طبقه بندی کرده است[۱۴]. سمنانی زبانی انعطاف‌ناپذیر است. واژه‌های بیگانه را به سختی می‌پذیرد و حتی به نظر می‌رسد که تا حدود یکی دو سده گذشته در مقابل ورود واژه‌های فارسی نیز مقاومت به خرج داده باشد. همچنین خاصیت ترکیب‌پذیری و ساخت واژه‌های جدید در این زبان در مقایسه با فارسی بسیار ضعیف است.[۱۵] کریستن سن که در حدود سال ۱۹۱۴ دربارهٔ زبان سمنانی پژوهش نموده، می‌گوید:
زبان سمنانی به قدری با سایر زبان‌های ایرانی نظیر مازندرانی و گیلکی و غیره اختلاف دارد که خود ایرانی‌ها می‌گویند، بدون اینکه این زبان‌ها را فرا گرفته باشیم، درک می‌کنیم ولی زمانی‌که دو سمنانی با هم صحبت می‌کنند، هرگز زبان آن‌ها را نمی‌فهمیم.
برخی از پژوهشگران گویش مردم شهر ایوانکی را همان گویش دماوندی می دانند[۱۷]. همچنین در بخش شهمیرزاد از شهرستان مهدی شهر گویشی از زبان مازندرانی رایج است
در میان عشایر الیکایی زبان مازندرانی رایج است
. وبگاه گلاتولوگ گویش دامغان را با عنوان پارسی دامغانی و یکی از گویش های زبان پارسی قلمداد کرده است[۲۷]. دیباجی گویش مردم شهر دیباج است که در ۵۳ کیلومتری شمال شهرستان دامغان واقع است. پژوهشگران زبان‌شناس با توجه به قرابت خاص گویش دیباجی با گونه‌های مازندرانی به لحاظ صرفی و نحوی، گویش دیباجی یکی را از گونه‌های مازندرانی می‌دانند