تصلب شرایین چیست، چه علائمی دارد و چگونه درمان می شود؟

مصرف دارو، تغییر سبک زندگی، آنژیوگرافی و جراحی بای پس از راه های درمان بیماری تصلب شرایین هستند.

تصلب شرایین یا آترواسکلروزیس سخت و باریک شدن رگ‌های خونی – بسیارآرام و خاموش پیشرفت کرده و آرام‌آرام موجب مسدود شدن رگ‌های خونی شده و جریان خون را به خطر می‌اندازد.تصلب شرایین یکی از دلایل اصلی حمله‌های قلبی، سکته و بیماری عروق محیطی است که به طور عمومی بیماری‌های قلبی-عروقی نامیده می‌شوند. بیماری‌های قلبی-عروقی یکی از اصلی‌ترین علل مرگ در سراسر جهان به شمار می رود .تصلب شرایین چیست?

چه چیز موجب بروز تصلب شرایین می‌شود؟

شریان‌ها رگ‌های خونی هستند که خون را از قلب به سراسر بدن منتقل می‌کنند. این رگ‌ها با لایه‌ای از سلول‌ها که اندوتلیوم نامیده می‌شوند پوشانده شده‌اند. اندوتلیوم در تلاش است داخل این شریان‌ها را صاف و صیقلی نگه دارد که جریان خون راحت صورت گیرد.

طبق نظر کارشناسان، تصلب شرایین با تخریب اندوتلیوم که بخاطر فشارخون بالا، کشیدن سیگار یا کلسترول بالا اتفاق می‌افتد، آغاز می‌شود. این تخریب موجب ایجاد پلاک یا رسوب می‌شود.

وقتی کلسترول بد یا LDL از اندوتلیوم تخریب‌شده عبور می‌کند، وارد جداره شریان می‌شود. این باعث می‌شود گلبولهای سفید خون وارد شده و بخواهند کلسترول بد را هضم کنند. به مرور زمان، انباشته شدن کلسترول و سلول‌ها باعث ایجاد رسوب در شریان می‌شود.

پلاک یا رسوب درواقع انباشته شدن کلسترول، سلول‌ها و پسمانده‌هایی است که باعث ایجاد برآمدگی در دیواره شریان می‌شود. با پیشرفت تصلب شرایین، این برآمدگی بزرگ‌تر می‌شود. و وقتی به اندازه کافی بزرگ شد، باعث انسداد شریان می‌شود. این اتفاق در کل بدن شما خواهد افتاد. درنتیجه آن، نه تنها قلبتان به خطر می‌افتد بلکه در معرض سکته و سایر مشکلات و بیماری‌ها نیز قرار خواهید گرفت.

تصلب شرایین معمولا هیچ علائم و نشانه‌ای تا سنین میان‌سالی یا پیری ندارد. اما با جدی‌تر شدن این باریک شدن رگ‌ها، در جریان خون خلل ایجاد کرده و باعث درد می‌شوند. این انسدادها ممکن است باعث پارگی نیز شده و موجب می‌شود خون در محل پارگی داخل رگ لخته شود.

تصلب شرایین و حمله‌های پلاک

پلاک‌های ایجاد شده در اثر تصلب شرایین به طرق مختلف عمل می‌کنند.

1. ممکن است داخل دیوار رگ بمانند. پلاک در آنجا تا اندازه‌ای مشخص رشد کرده و متوقف می‌شود. از آنجا که این پلاک جریان خون را مسدود نمی‌کند، موجب بروز علائمی نخواهد شد.
2. پلاک‌ها آرام‌آرام و به صورتی کنترل‌شده در مسیر جریان خون رشد می‌کنند و در آخر موجب انسداد می‌شوند. درد در سینه و پاها یکی از علائم معمول آن است.
3. بدترین وضعیت در این مشکل این است که این پلاک‌ها به طور ناگهانی پاره شده و باعث لخته شدن خون در شریان شود. اگر این مشکل در مغز ایجاد شود، موجب سکته و در قلب موجب حمله قلبی خواهد شد.

پلاک‌های ایجاد شده در تصلب شرایین موجب سه بیماری متداول قلبی-عروقی می‌شوند:

1. بیماری قلبی کرونری:پلاک‌های اصلی در شریان‌های قلب موجب آنژین (درد قفسه سینه) می‌شود. پارگی ناگهانی پلاک‌ها و لخته شدن خون موجب مرگ عضلات قلبی می‌شود. این یک حمله قلبی یا انفارکتوس میوکارد می‌باشد.
2. بیماری عروق مغزی:پلاک‌های پاره‌شده در شریان‌های مغز موجب سکته می‌شوند که می‌تواند تخریب دائمی مغز را به دنبال داشته باشد. انسداد موقتی در شریان هم می‌تواند موجب حملات ایسکمی گذرا (TIA) شود که علائم هشداردهنده سکته هستند.
3. بیماری عروق محیطی:باریک شدن شریان‌های پا که بخاطر پلاک ایجاد می‌شود، موجب ضعیف شدن گردش خون شده و در زمان راه رفتن ایجاد درد کرده و بهبود زخم‌ها را نیز کند می‌کند. نوع جدی و شدید این بیماری می‌تواند منجر به انفارکتوس شود.

درمان تصلب شرایین

وقتی انسدادی ایجاد می‌شود، دیگر تغییری در آن ایجاد نمی‌شود و همان جا می‌ماند. اما با مصرف دارو و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، رشد این پلاک‌ها کندتر شده یا متوقف می‌شود. با درمان‌های قوی حتی ممکن است سایز آنها کوچک‌تر شود.

1. تغییر در سبک زندگی:کاهش عوامل خطرزای مربوط به سبک زندگی می‌تواند روند پیشرفت تصلب شرایین را کندتر کند. این یعنی داشتن یک رژیم‌غذایی سالم، ورزش کردن و سیگار نکشیدن. این تغییرات در سبک زندگی باعث از بین بردن انسداد نخواهد شد اما ثابت شده است که می‌تواند خطر بروز حملات قلبی و سکته را کاهش دهد.
2. مصرف دارو:مصرف داروهای کلسترول بالا یا فشارخون پیشرفت تصلب شرایین را کندتر کرده و خطر بروز حمله قلبی و سکته را نیز پایین می‌آورد.

پزشکان می‌توانند با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های تهاجمی، انسداد را باز کنند:

1. آنژیوگرافی:کاتتریزاسیون قلبی-عروقی با آنژیوگرافی رگ‌های کرونری یکی از متداول‌ترین عمل‌های آنژیوگرافی است. در این عمل یک لوله باریک را از پا یا دست وارد یک رگ می‌کنند و پزشکان می‌توانند از این طریق به شریان آسیب‌دیده دسترسی داشته باشند. انسدادها از طریق تصویربرداری رادیولوژی قابل مشاهده است. آنژیوپلاستی نیز می‌تواند شریان مسدودشده را باز کند.
2. عمل جراحی بایپس:پزشکان یک رگ خونی سالم (که معمولا از پا یا سینه گرفته می‌شود)، کاشت می‌کنند. آنها از این رگ خونی سالم برای عبور دادن قسمت مسدودشده توسط تصلب شرایین استفاده می‌کنند.

این عمل‌ها با مشکلاتی همراه است و معمولا برای بیمارانی انجام می‌گیرد که علائم حاد این بیماری‌ها را داشته و یا بخاطر تصلب شرایین دچار محدودیتهایی شده باشند.