هنگامی که فرد قوزک پای خود را در حالت ایستاده به هم متصل کند و فاصله‌ی بین زانوهای فرد، از حالت طبیعی بیشتر باشد، در این حالت فرد دچار ژنوواروم (genu varum) یا پای پرانتزی است. بازه‌ای انحراف 5 تا 7 درجه‌ای طبیعی است و بیش از آن بعنوان پای پرانتزی در نظر گرفته‌می‌شود. پای پرانتزی در دوران پس از تولد تا 2 سالگی، پدیده‌ای طبیعی است که جای نگرانی چندانی ندارد اما تداوم این حالت پس از 2 سالگی نیاز به درمان خواهد داشت.
علت ایجاد پای پرانتزی چیست؟
پای پرانتزی پدیده‌ای رایج در افراد تازه متولدشده است، زیرا استخوان‌ها و مفاصل آن‌ها در حال رشد است و هنوز همه‌ی ساختارها در جایگاه ثابت خود قرار نگرفته‌اند. پس نیازی به درمان جدی در دوران طفولیت نیست و زمانی که کودک در دوره‌ی 12 تا 18 ماهگی شروع به راه‌رفتن کند پاهای کودک معمولا صاف خواهدشد. در صورتی که کودک پس از سن دو سالگی دارای پای پرانتزی باشد حتما باید با پزشک مشورت کرد.
علت ایجاد پای پرانتزی در دوران نوجوانی می‌تواند راشیتیسم باشد. راشیتیسم یک بیماری است که در آن به علت کمبود ویتامین D ساختار استخوان نرم و منعطف می‌شود.
در بزرگسالان، آرتروز می‌تواند هم علت و هم معلول پای پرانتزی باشد، زیرا زمانی که غضروف داخل زانو تخریب شود، می‌تواند باعث خمیدگی زانو به سمت بیرون شود که در نتیجه‌ی این پدیده، آسیب بیشتری به زانو وارد می‌شود.
دلایل دیگر ایجاد پای پزانتزی شامل موارد زیر است:
– راه‌رفتن زودرس کودک
– نشستن بصورت W که به اصطلاح نشستن دابیلیوشکل نام دارد
– چاقی یا اضافه وزن
– عفونت استخوان
– تومورهای استخوانی
– زخم و آسیب فیزیکی و جوش‌خوردن نامناسب در پاسخ به آن
– بیماری‌هایی مانند پاژت استخوان، آکوندروپلازی و بیماری بلانت (Blount’s disease)
– دیسپلازی استخوانی و رشد غیرطبیعی استخوان
– مسمومیت با سرب
– مسمومیت با فلوراید
عوارض پای پرانتزی چیست؟
بصورت عمومی، این مشکل در دوران جوانی یا نوجوانی ممکن است با علائمی بجز علائم ظاهری همراه نباشد اما در بزرگسالی، در قسمت داخلی زانو ایجاد درد کند. همچنین با گذر زمان، پای پرانتزی درمان‌نشده می‌تواند منجر به درد مفاصل از جمله هنگام راه‌رفتن شود. همچنین پای پارانتزی ممکن است ایجاد بریدگی و پارگی در غضروف زانو را سبب شود که در نهایتمی‌تواند به مشکلات دیگری مانند آرتروز زانو منجر شود.
راه‌های درمانی پای پرانتزی چیست؟
درمان پای پرانتزی به دلیل ایجاد آن وابسته است. در بزرگسالی و در صورتی که پای پارانتزی ایجاد درد نمی‌کند، معمولا نیاز به مراجعه به پزشک نیست. در دوران کودکی بهتر است به دلیل اینکه صفحات رشدی باز هستند، با وجود پای پرانتزی در سنین بالای 2 سال، حتی با نبود درد، به پزشک مراجعه کرد. در صورتی که پای پرانتزی در مراحل اولیه و سنین پایین ایجاد شود و دلیل آن راشیتیسم باشد، به سادگی و با مصرف ویتامین D یا کلسیم می‌تواند درمان شود. در صورتیکه راشیتیسم پیشرفته باشد، نیاز به جراحی خواهدبود.
در صورتی که پای پرانتزی حالت ملایمی داشته‌باشد و ایجاد درد شدید نکند، می‌توان بدون نیاز به جراحی و تنها با فیزیوتراپی و کنترل وزن، به تقویت غضلات اطراف استخوان‌های پا پرداخت و وضعیت را بهبود بخشید. باید توجه داشت که این فرایند، در نهایت استخوان‌ها را از حالت پرانتزی خارج نمی‌کند و هدف اصلی آن، تقویت عضلات است. تنها راه درمانی پای پارانتزی در بزرگسالی، جراحی است. معمول‌ترین روش جراحی بکاررفته، استئوتومی استخوان درشت‌نی است.
این روش از جمله در افراد جوان که مبتلا به آرتروز نیستند بکار می‌رود. در این روش، استخوان درشت‌نی به قطعاتی تبدیل می‌شود و سپس این قطعات با تغییرشکل به حالت صاف، در محل خود سفت می‌شوند. اگر فردی دچار پای پرانتزی باشد، استئوتومی می‌تواند علاوه بر ترمیم کج‌بودن استخوان، از جراحی تعویض کامل مفصل زانو جلوگیری کند یا آن را به تاخیر اندازد. پس از جراحی، بین 3 تا 8 ماه زمان لازم است تا فرد به زندگی عادی خود بازگردد و بتواند فعالیت‌های معمول خود را از سر بگیرد.