در حالی که کارمندان ادارات معمولاً نگران نشستن بیش از حد در محل کار خود هستند، بعضی از افراد نیز به واسطه شغل و فعالیت های روزمره خود مجبور به ایستادن های گاها طولانی مدت بر روی پای خود هستند. ایستادن به مدت طولانی می تواند توزیع خون در اندام ها را تغییر دهد و مشکلاتی را به وجود آورد. در این مطلب به مشکلات کار کردن در حالت ایستاده، عوارض و نکاتی برای کاهش خطرات ایستادن های طولانی مدت پرداخته ایم.
بدن یک فرد تحت تأثیر نوع کار و وظایفی قرار می گیرد که او در حالت ایستاده انجام می دهد. نقشه ی محل کار، ابزارها، جای قرار گرفتن کلیدها، کنترل ها و نمایشگرهایی که یک کارگر برای کارکردن و یا مشاهده کردن نیاز به آنها دارد، وضعیت بدنی او را تعیین و محدود می کنند.
در نتیجه، کارگر، وضعیت های بدنی کمتری را می تواند انتخاب کند. این محدودیت ها به کارگر آزادی کمتری برای حرکت کردن در اطراف می دهد و فرصت کمتری برای تعویض عضلات مورد استفاده فراهم می کند. این فقدان انعطاف پذیری در انتخاب وضعیت های بدن منجر به بروز مشکلاتی در بدن می شود.
این شرایط معمولاً در زمانی اتفاق می افتند که شغلی بدون در نظر گرفتن مشخصه های بدن انسان طراحی می شود.
حفظ بدن در یک حالت ایستاده (قائم) نیازمند تلاش عضلانی قابل توجهی است.. ایستادن درست، تأمین خون به عضلات تحت فشار را کاهش می دهد. جریان خون ناکافی، باعث تسریع شروع خستگی می شود و موجب درد در عضلات پاها، کمر و گردن می شود (اینها عضلاتی هستند که برای حفظ بدن در حالت ایستاده مورد استفاده قرار می گیرند).
کارگر ، نه تنها از فشار عضلانی بلکه از ناراحتی های دیگر نیز آسیب می بیند. ایستادن طولانی و مکرر بدون راه رفتن، موجب جمع شدن خون در پاها می شود. وقتی که مدت زمان طولانی فرد باید در حالت ایستاده باشد، رگ ها متورم می شوند. این تورم ممکن است به مرور زمان تبدیل به رگ های واریسی دردناک و مزمن شود. ایستادن بیش از حد همچنین موجب می شود که مفاصل ستون فقرات، باسن، زانوها و پاها، به طور موقت بی حرکت و یا قفل شوند. این بی تحرکی بعدها می تواند منجر به بیماری روماتیسم تحت تأسیر آسیب به تاندون ها و رباط ها شود (ساختارهایی که عضلات را به استخوان ها متصل می کنند).
در یک محیط کار با طراحی خوب، کارگر فرصت انتخاب از بین چندین وضعیت مختلف بدن را دارد و می تواند به طور مکرر این وضعیت های بدنی را تغییر دهد. میزها و نیمکت های ایستگاه کار باید قابل تنظیم باشند. قابلیت تنظیم ارتفاع آنها به طور ویژه ای برای انطباق محل کار با اندازه بدن فرد و وظیفه ی خاص کارگر بسیار مهم می باشد.
این قابلیت تنظیم به کارگر این اطمینان را می دهد که او می توانید کار خود را با وضعیت های بدنی متعادل انجام دهد. اگر ایستگاه کار قابل تنظیم نباشد، سکوهایی برای بالابردن کارگر قدکوتاهتر یا پایه هایی در بالای ایستگاه کاری برای کارگران قدبلندتر باید در نظر گرفته شود.
سازمان دهی فضای کار، جنبه ی مهم دیگری می باشد. باید برای حرکت کردن و تغییر وضعیت بدن به اندازه کافی فضا وجود داشته باشد. فراهم نمودن ریل های مخصوص پا یا محل استراحت پای قابل حمل، به کارگر این اجازه را می دهد که وزن بدن خود را از یک پا به پایی دیگر تغییر دهد.
تکیه گاه های آرنج، برای انجام کار دقیق به کاهش فشار در بالای دستها و گردن کمک می کنند. کنترل ها و ابزارها باید در جایی قرار بگیرند که گارگر بتواند بدون خم شدن یا چرخیدن به آسانی به آنها دسترسی داشته باشد. در صورت امکان، یک صندلی باید فراهم شود که کارگر بتواند کار خود را هم به صورت ایستاده و هم به صورت نشسته انجام دهد. صندلی باید کارگر را در ارتفاعی قرار دهد که مناسب با نوع کار انجام شده باشد.
برای کاری که فقط باید به صورت ایستاده انجام شود، یک صندلی باید فراهم شود که در صورت امکان، کارگر بتواند گهگاهی روی آن استراحت کند. صندلی ها در محل کار، موقعیت های احتمالی بدن را وسعت می بخشند و کارگر می تواند انعطاف پذیری بیشتری داشته باشد.
انعطاف پذیری بیشتر و موقعیت های بدنی مختلف، دو مزیت برای بدن به همراه دارد. تعداد عضلاتی که در کار درگیر هستند، افزایش پیدا می کنند که این کار توزیع بارها بر روی بخش های مختلف بدن را به طور یکسان انجام می دهد. از اینرو، به عضلات و مفصل های مورد استفاده برای حفظ حالت ایستاده ی بدن فشار کمتری وارد می شود. تغییر وضعیت بدن نیز تأمین خون به عضلات در حال کار را بهبود می بخشد. هر دو تأثیر منجر به کاهش خستگی کلی می شوند.
اصول پایه طراحی یک شغل خوب برای کار در حالت ایستاده به این ترتیب می باشند:
- تغییر وضعیت های کار به طور مکرر، به طوری که کار در یک وضعیت بدنی، در مدت زمان معقول کوتاهی باشد.
- از خم شدن، کشش و چرخیدن بیش از حد خودداری کنید.
- کار را با سرعت مناسبی انجام دهید.
- به کارگران ساعت های مناسبی را برای استراحت اختصاص دهید؛ ورزش نیز ممکن است به آنها کمک کند.
- دستورالعمل های مناسب یا تمرین های کاری مناسب و استفاده از ساعات استراحت را برای کارگران فراهم کنید.
- وقتی که کارگران پس از مرخصی برای تعطیلات یا بیماری به سر کار برگردند، یک دوره ی سازگاری با محل کار برای او در نظر بگیرید، به طوری که بتوانند به تدریج به سرعت کاری منظم خود برگردند.
بسیار مهم است که کارگر از خطرات سلامتی در محل کار، آگاه باشد. در حقیقت، این یک الزام قانونی می باشد. کارگر، باید بداند که کدام حرکات و وضعیت های بدنی منجر به ناراحتی بدن می شوند و آیا این شرایط در طولانی مدت می توانند موجب آسیب جدی به بدن شوند. آموزش و تمرین کارگر باید حاوی اطلاعاتی درباره چگونگی سازگاری محل کار خاص با نیازهای فردی باشد.
کارگر باید آگاه باشد که وقت های استراحت از عناصر مهم کاری هستند. در زمانی که عضلات خسته هستند، ساعت های استراحت باید برای آرامش فرد مورد استفاده قرار گیرند، و در زمانی که عضلات خشک شده اند، در اطراف خود حرکت کنید و زمانی که کار، توانایی فرد برای تغییر وضعیت بدن خود را محدود می کند، راه بروید. کارگر باید تشویق شود که در زمان تجربه ی ناراحتی در حین کار، وضعیت خود را گزارش کند. این امر منجر به اصلاح شرایط کاری می شود.
تمامی این عناصر، آموزش، تمرین و نظارت، همراه با ورودی کارگر فعال می تواند منجر به فعالیت های کاری سالم شود. باید به خاطر داشت که یک شغل و محیط کاری با طراحی خوب، برای کار ایمن و سالم ضروری هستند. بدون اینها، اقدامات کاری خوب مؤثر نیستند.
طراحی محل کار باید با انواع اندازه ها و شکل های کارگران تناسب داشته باشد و برای انجام وظایف مختلف مناسب باشد.
وظایف مختلف نیاز به ارتفاعات سطح کاری مختلفی دارند:
- کار دقیق، مانند نوشتن یا مونتاژ الکترونیک – تقریباً 5cm بالاتر از ارتفاع آرنج باشد؛ تکیه گاه آرنج مورد نیاز است.
- کار سبک، مانند خط مونتاژ یا شغل های مکانیکی، تقریباً 5-10Cm زیر ارتفاع آرنج باید باشند.
- کار سنگین،که نیازمند نیروهای رو به پایین می باشد – از 20-40cm باید زیر ارتفاع آرنج باشد.
کارگران برای کاهش ناراحتی کار در حالت ایستاده چه کاری باید انجام دهند؟
- تنظیم ارتفاع کار مطابق با ابعاد بدن، با استفاده از ارتفاع آرنج به عنوان یک راهنما.
- سازماندهی کار خود به طوریکه، فعالیت های معمولی با دسترسی راحت انجام شوند.
- بدن خود را نزدیک به کار خود نگه دارید.
- محیط کاری را طوری تنظیم کنید، که فضای کافی برای تغییر وضعیت کاری خود داشته باشید.
- برای جابه جایی وزن بدن خود از هر دو پا یا از پایی به پای دیگر، از ریل یا جایگاه استراحت پای قابل حمل استفاده کنید.
- در حین کار یا حداقل در زمان استراحت، در صورت امکان از صندلی استفاده کنید.
کارگران در حین کار در حالت ایستاده از انجام چه کارهایی باید خود داری کنند؟
- از دسترسی به پشت خط شانه خود خودداری کنید. به جای اینکار توصیه می شود که پای خود را برای رسیدن به شی ء مورد نظر جا به جا کنید.
- از کشیدن بیش از حد دست برای دسترسی به نقطه ی مورد نظر خودداری کنید.
- از دسترسی به بالای خط شانه خود خودداری کنید.