برص یا لک و پیس که با نام علمی “ویتیلیگو” نیز شناخته می‌شود، یک بیماری پوستی خود ایمنی و غیرمسری است که ریشه ژنتیکی دارد.
ویتیلیگو عبارت است از لکه‌های سفید در اندازه‌های گوناگون و در نقاط مختلف پوست که ناشی از انجام واکنشی خودایمنی به دلیل حمله سیستم ایمنی بدن به سلول‌های سازنده رنگ‌دانه‌های پوست (ملانوسیت‌ها) و تخریب یا متوقف کردن عملکرد آن‌هاست..
دلایل بروز لکه روی پوست
ویتیلیگو دارای ریشه‌های ژنتیکی است و در اثر وارد آمدن استرس زیاد، آفتاب سوختگی شدید، آسیب‌دیدگی‌های پوستی در برخورد با مواد شیمیایی بروز پیدا می‌کند که در حالت کلی هیچ‌گونه تأثیر مخربی بر سایر ارگان‌های بدن ندارد، اما اثرات منفی بسیاری بر جنبه‌های عاطفی و روانی فرد می‌گذارد. مناطق تغییر رنگ داده معمولاً با گذشت زمان بزرگ‌تر می‌شوند. این بیماری بر همه انواع پوست تأثیر می‌گذارد، اما ممکن است در افرادی که پوست تیره‌تری دارند، اثرات آن بیشتر جلب نظر کند.
استرس و فشار عصبی نقش بسزایی در بروز و گسترش ویتیلیگو دارد، به همین دلیل به مبتلایان و افرادی که احتمال ابتلا به این مشکل پوستی را دارند همواره توصیه می‌شود که به شدت از عوامل بروز استرس دور بمانند، زیرا نه تنها عامل پیدایش لکه‌های پوستی است، بلکه درمان آن را نیز با مشکل مواجه می‌کند. این بیماری می‌تواند روی پوست قسمت‌های مختلف بدن از جمله اطراف دهان و چشم، انگشتان و مچ دست، زیر بغل، کشاله ران، بخش‌های استخوانی همچون آرنج و زانو، دستگاه تناسلی و همچنین مو و قسمت داخلی دهان تأثیر بگذارد.
باور عامیانه در مورد ویتیلیگو
درباره این بیماری و درمان آن، اعتقادات خرافی و باورهای نادرست بسیاری در میان مردم دنیا وجود دارد. اکثر افراد بروز آن را به مشکلات کبدی یا مصرف خوراکی‌های سرد همچون ترشی و ماست نسبت می‌دهند. عده‌ای نیز آن را یک بیماری واگیردار و خورنده پوست می‌دانند. برخی افراد معتقد هستند در صورت اقدام به درمان، بیماری بیشتر گسترش یافته و در سراسر بدن پخش می‌شود.
با وجود اینکه ویتیلیگو یک بیماری خود ایمنی و دارای ریشه‌های ژنتیکی است، برخلاف سایر بیماری‌های خود ایمنی همچون آرتریت، تیروئید و لوپوس، تهدیدی برای زندگی افراد مبتلا محسوب نمی‌شود، بلکه تنها بخش‌هایی از پوست و احتمالاً موی آن‌ها را درگیر می‌کند و یک بیماری خطرناک و مسری نیست؛ البته بروز لکه‌های سفید روی نقاط مختلف پوست بدن ممکن است بسیار استرس زا بوده و حتی باعث شود فرد احساس بدی نسبت به خود داشته باشد.
ویتیلیگو مسری نیست!
واکنش‌های ناشایست برخی افراد در اجتماعات نسبت به این بیماری، تمسخر کردن، صحبت‌های درگوشی و رفتارهایی از این قبیل، منجر به گوشه‌گیری و انزوای مبتلایان به ویتیلیگو می‌شود و معمولاً آن‌ها را به سمت خانه‌نشینی و پرهیز از اشتغال و یا تعاملات اجتماعی سوق می‌دهد. علاوه بر این نبود آگاهی درباره آن باعث می‌شود که برخی افراد ناآگاه به دلیل ترس از ابتلا به این بیماری از تعامل با مبتلایان خودداری کنند؛ حال آنکه این بیماری به هیچ وجه قابل سرایت از فردی به فرد دیگری نیست.
درمان ویتیلیگو
درمان ویتیلیگو غیرممکن نیست، اما نمی‌توان با قطعیت از آن صحبت کرد، چراکه درمان ممکن است بتواند رنگ از دست رفته پوست را بازگرداند، اما از پیشرفت و یا بروز مجدد بیماری جلوگیری نمی‌کند و هر لحظه امکان دارد لک‌های پوستی دوباره در اثر عوامل بیماری‌زا در فرد مستعد ظاهر شود. با این حال در سه مرحله می‌توان اقدام به درمان ویتیلیگو کرد که مرحله اول شامل دارو درمانی با انواع کورتون‌ها، مرحله دوم استفاده از نور درمانی با لیزر و تاباندن اشعه ماوارءبنفش و مرحله سوم به‌کارگیری سلول درمانی با انتقال سلول‌های سالم به محل آسیب‌دیده می‌شود.
ازآنجایی‌که درمان بیماری مذکور به خودی خود طولانی‌مدت و زمان‌بر است، مشکلات عصبی و روانی باعث وخیم‌تر شدن شرایط روحی روانی و عاطفی فرد مبتلا می‌شود. با این وجود استفاده از داروهای موضعی، لیزر درمانی، نورتراپی و انواع جراحی‌های پوستی، در کنار حفظ آرامش و پذیرفتن این مشکل به عنوان یک بیماری قابل درمان، امکان بهبودی بخش قابل‌توجهی از مبتلایان را فراهم می‌کند.