آیا سرطان غدد لنفاوی کشنده است؟

سیستم لنفاوی مسیری برای بازگشت مایعات بین سلولی به سیستم گردش خون است که در تمام بدن حضور دارند. این سیستم شامل غدد لنفاوی و عروق (لوزه‌ها، طحال و تیموس) است. آن ها وظیفه پردازش خون های جامانده از مویرگ ها و سایر سلول های گردش خونی را بر عهده دارند.لنف مایعی شفاف و غنی از پروتئین است که در بدن جانوران گوناگون وجود دارد اما ممکن است ترکیبات آن متفاوت باشد.

نحوه کار غدد لنفاوی در بدن به چه صورت است؟

غدد لنفاوی کجاست؟

غدد لنفاوی شامل سلول‌های ایمنی و به نوعی منبع این سلول‌ها می باشند. نقش غدد لنفاوی در دستگاه ایمنی به این صورت است که به عنوان فیلتر یا تله ذرات بیگانه عمل کرده و عوامل پاتوژن همچون برخی سلول‌های سرطانی را به دام بیاندازند.تغییرات ظاهری غدد لنفاوی از اهمیت فراوانی در بالین بیمار برخوردار می باشد. چرا که می‌تواند یک تظاهر بسیار مهم از یک بیماری باشد.این گره‌ها معمولا در شرایط التهاب و عفونت متورم می‌شوند و این موضوع در شرایط مختلف مانند مسائل ساده‌ای همچون عفونت گلو، تا مسائل بسیار خطرساز و تهدید کننده حیات ؛همچون سرطان غدد لنفاوی، مثانه، خون یا ایدز ممکن است اتفاق بیفتد.

گره های لنفاوی جزء مهمی از سیستم ایمنی بدن هستند که در مبارزه با عفونت ها نقش مهمی دارند. گره های لنفاوی ، ساختارهایی کوچک، نرم، گرد و یا بیضی هستند که در سراسر بدن یافت می شوند و به صورت زنجیره ای و توسط کانال های خونی، با یکدیگر مرتبط هستند. هر گره لنفاوی با یک غشاء متشکل از بافت همبند پوشیده شده است. لنف، مایعی است که در داخل عروق لنفاوی گردش می کند.گره های لنفاوی در نزدیکی این عروق هستند. گره های لنفاوی دارای انواع خاصی از سلول های ایمنی هستند. این سلول ها عمدتا لنفوسیت ها هستند که پروتئین هایی را تولید می کنند که با ویروس ها و دیگر میکروب ها و ماکروفاژ ها مبارزه کرده و از بدن محافظت می کنند.

انواع لنفوم

لنفوم هوچکین
لنفوم غیر هوچکین

لنفوم هوچکین

هوچکین یکی از انواع سرطان است که لنفوم نام دارد. لنفوم اصطلاح عمومی سرطان هایی می باشد که در سیستم لنفاوی توسعه می یابند. بیماری هوچکین یک نوع غیر معمول لنفوم است که در آمریکا کمتر از 1% کل انواع سرطان ها را شامل می شود. انواع دیگر سرطان های سیستم لنفاوی، لنفوم های غیر هوچکین نام دارند.سیستم لنفاوی قسمتی از سیستم ایمنی بدن است که به دفاع بدن در برابر بیماری و عفونت کمک می کند. عوامل خطر (ریسک فاکتورها ) محققین از طریق انجام مطالعات سعی دارند به علت بیماری و روش های مؤثر درمانی پی ببرند.

تاکنون، علت یا علل بیماری هوچکین شناخته نشده است و پزشکان نمی توانند توضیح دهند که چرا یک فرد به این بیماری مبتلا میشود ولی دیگری مبتلا نمی شود.البته واضح است که بیماری هوچکین به دنبال صدمه یا ضربه ایجاد نمی شود و مسری و واگیردار نیست. محققین با مطالعه الگوهای سرطان در جامعه ،دریافته اند عوامل خطر معینی در ایجاد بیماری نقش دارند ولی برخلاف انتظار ، ممکن است فردی با داشتن این ریسک فاکتورها مبتلا به بیماری هوچکین نشود در حالی که فرد مبتلا به هوچکین نیز، هیچ کدام از این ریسک فاکتورها را نداشته باشد.

علائم سرطان غدد لنفاوی

سرطان لنفوم ثانویه یا لنفوم هوچکین ، بسته به نوع لنفوم و جای آن، می تواند علائم و نشانه های مختلفی را به وجود آورد. گاهی اوقات ممکن است تا زمانی که غدد لنف بزرگ نشده‌اند، علائمی ایجاد نشود.برخی از علائم و نشانه های رایج سرطان لنفوم عبارتند از:

غدد لنفاوی بزرگ
تب
کاهش وزن ناگهانی
خستگی شدید
درد شکمی
احساس پری معده پس از مصرف مقدار کمی مواد غذایی
درد قفسه سینه و یا فشار
تنگی نفس یا سرفه
عفونت شدید یا مکرر
به سادگی دچار کبودی یا خونریزی

لنفوم غیر هوچکین چیست؟

لنفوم غیرهوچکین زمانی آغاز می‌شود که یک لنفوسیت (معمولاً یک سلول بی) از حالت طبیعی خارج می‌شود. سلول غیرطبیعی برای تکثیر تقسیم می‌شود. سلول‌های جدید نیز دوباره و چندباره تقسیم می‌شوند و سلول‌های غیرطبیعی بیشتری تولید می شود. این سلول‌های غیرطبیعی، در زمان مقرر، نمی‌میرند. همچنین از بدن در برابر عفونت‌ها و سایر بیماری‌ها نیز محافظت نمی‌کنند. افزایش تدریجی این سلول‌های اضافی اغلب موجب تشکیل توده‌ای از بافت می‌شود که غده یا تومور نامیده می شود.

علائم لنفوم غیرهوچکین

ورم بدون درد غده‌ها و گره‌های لنفی در گردن، زیر بغل و یا کشاله ران
تب بدون علت
عرق زیاد شبانه
خستگی مداوم
کاهش وزن بی‌دلیل
خارش پوست
لکه‌های قرمز روی پوست

هیچگاه منتظر احساس درد نباشید، چون امکان دارد مراحل ابتدایی لنفوم غیر هوچکین بدون درد باشد. تمام این علائم ممکن است به خاطر علل یا بیماری‌های دیگری هم به وجود آیند.چنانچه این علائم را مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید تا در تشخیص علت به شما کمک کند.

عوامل خطر لنفوم غیرهوچکین

جنسیت : آقایان نسبت به خانم‌ها بیشتر مستعد ابتلا به لنفوم غیرهوچکین می باشند.

عوامل محیطی : تماس با مواد شیمیایی خاص مانند برخی آفت‌کش‌ها،‌ حلال‌ها و یا کودهای شیمیایی

سن بالا

ضعیف شدن دستگاه ایمنی بدن : کاهش میزان ایمنی بدن در مواردی مثل ابتلا به ایدز و یا استفاده از داروهای ضعیف‌کننده دستگاه ایمنی

راه های تشخیص بیماری

اگر پزشک به لنفوم غیر هوچکین مشکوک شود، از بیمار در مورد سابقه پزشکی وی سوال می کند و معاینه بالینی کاملی به عمل می آورد.این معاینات شامل: بررسی بزرگ شدن گره های لنفی گردن، زیر بغل و یا کشاله ران ، تعدادی آزمایشات خونی ، تصویر برداری از نواحی داخل بدن بوسیله اشعه ایکس ، سی تی اسکن (تصویر برداری با جزئیات بیشتر از داخل بدن) و در مواردی ام آر آی تجویز می شود.

چه مواردی ریسک ابتلا به لنفوم را افزایش می‌دهند

سن بالای ۶۰ سال
سابقه انجام پیوند عضو
ایدز
بیماری‌های سیستم ایمنی مخصوصا بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید، سندروم شوگرن، لوپوس یا سلیاک
جنسیت، آقایان بیشتر از خانم‌ها مبتلا می‌شوند
سابقه ابتلا به بیماری‌های ویروسی مانند اپشتین‌بار، هپاتیت C، لوسمی
سابقه خانوادگی مثبت نسبت به لنفوم
تماس با مواد شیمیایی مضر مانند بنزین، حشره‌کش‌ها، برخی مواد شیمیایی کارخانه‌ها
سابقه قبلی لنفوم هوچکین یا غیر هوچکین که درمان شده است
داشتن اضافه ‌وزن و چاقی

درمان سرطان غدد لنفاوی

درمان سرطان در گره های لنفاوی به عوامل مختلفی از جمله اندازه و محل تومور و اینکه آیا سرطان، به سایر نقاط بدن متاستاز (گسترش یافته) است یا خیر وابسته است.ممکن است برای برخی از انواع سرطان متاستاتیک که به گره های لنفاوی گسترش یافته اند، جراحی صورت گیرد.سایر گزینه های درمان سرطان گره های لنفاوی ممکن است شامل شیمی درمانی، پیوند سلول های بنیادی و سایر درمان های معمول سرطانی باشد.در بیمارستان های مجهز، برنامه های درمان شخصی با استفاده از فن آوری های پیشرفته برای هدف قرار دادن سرطان های پیشرفته و پیچیده و همراه با خدمات انکولوژی انتگرال برای بهبود کیفیت زندگی؛ انجام می پذیرد.

سرطان غدد لنفاوی در مراحل اولیه تشخیص، قابل درمان می باشد اما به دلیل اینکه این سرطان، سلول های ایمنی بدن را درگیر می کند در صورت عدم درمان به موقع ، امکان دارد به صورت خطرناک و بدخیم شده و پس از تکثیر در بدن، کشنده خواهد بود. تشخیص سرطان غدد لنفاوی با آزمایش خون امکان دارد. آزمایشات رایج برای سرطان لنفوم انجام می شود.هنگامی که آزمایش انجام می شود، پزشک ، در مورد سرطان ، توضیحاتی می دهد و بهترین درمان را برای شما پیشنهاد می کند. پس در مراحل اولیه تشخیص می توان از گسترده شدن آن پیشگیری کرد.

پزشک، با بررسی وضعیت بدن ، به ویژه مناطقی که در آن ها گره های لنفاوی وجود دارد، تمام شرایط را بررسی می کند . همچنین در مورد سابقه پزشکی و بیماری و نشانه ها از شما سوالاتی می پرسد.از دیگر آزمایشات تشخیصی سرطان غدد لنفاوی، آزمایش خون می باشد. این نمونه خون ، برای بررسی های لازم، به یک آزمایشگاه پاتولوژی منتقل می شود. این آزمایش ها همچنین در مورد کارکرد سایر اندام ها مانند کبد و کلیه، اطلاعاتی را در اختیار پزشک قرار می‌دهد.

تشخیص لنفوم

پزشک علائم فرد را پرسیده و ممکن است تست های زیر را برای وی درخواست کند:

بیوپسی ازغدد لنفاوی:

پزشک یک قسمت و یا همه ی غده ی لنفاوی متورم را خارج کرده و آن را از نظر داشتن سلول های سرطانی در زیر میکروسکوپ بررسی می کند.

بیوپسی از مغز استخوان:

پزشک یک نمونه ی کوچک از مغز استخوان فرد را که یک بافت اسفنجی در داخل استخوان است، خارج می کند سپس این نمونه در زیر میکروسکوپ از نظر داشتن سلول های سرطانی بررسی می شود.

بیوپسی های دیگر:

پزشک ممکن است نمونه های کوچکی از بافت های غیر طبیعی نقاط دیگر بدن نیز تهیه و در زیر میکروسکوپ بررسی کند.

سیتی اسکن:

PET اسکن یا تصاویر تشخیصی دیگر، این تست ها تصاویری از ارگان های داخل بدن را نشان داده و می توانند هرگونه بافت غیر طبیعی را نشان دهند.

درمان لنفوم

ممکن است پزشکان بسته به نوع و شدت لنفوم گزینه های مختلفی را برای درمان این بیماری پیشنهاد دهند ولی باید توجه داشت که برخی از انواع لنفوم به روش های درمانی به خوبی پاسخ می دهند و برخی نیازمند به کارگیری چند باره و یا ترکیبی از آن ها هستند .

برخی از روش های درمانی شامل:

شیمی درمانی:

در این روش دوزهای دارویی بسیار قوی برای نابودی سلول های ایمنی بدون عملکرد تجویز می شود که می توانند سلول های ایمنی مفید را نیز از بین ببرند.

پرتو درمانی:

برخی از پرتوها با طول موج های متغییر ممکن است برای از بین بردن این سلول ها استفاده شوند.

پیوند مغز استخوان:

بعد از استفاده از دو روش شیمی درمانی و پرتو درمانی برای جایگزینی سلول های ایمنی مفید از بین رفته، معمولا از پیوند مغز استخوان برای تولید بیشتر این سلول ها به کار گرفته می شود.

نکته:

برخی از انواع شیمی‌درمانی می‌تواند موجب ناباروری شود:

مردان : شیمی‌درمانی می‌تواند به سلول‌های اسپرم صدمه بزند. چون این تغییرات ایجاد شده در اسپرم‌ها ممکن است دائمی باشند، عده‌ای از بیماران مرد، پیش از درمان، اسپرم خود را در آزمایشگاه منجمد و ذخیره می‌کنند .

زنان : شیمی‌درمانی می‌تواند به تخمدان‌ها آسیب بزند. زنانی که می‌خواهند در آینده باردار شوند باید با گروه مراقب خود دربارۀ روش‌های ذخیرۀ تخمک پیش از آغاز درمان مشورت بگیرند.

برخی از داروهای مورد استفاده در درمان لنفوم هوچکین می‌تواند بعدها موجب بیماری‌های قلبی یا سرطان شود. برای به‌دست آوردن اطلاعات مربوط به معاینات پس از پایان درمان به بخش پیگیری سلامت بیمار پس از درمان مراجعه شود.

مراقبت از خودتان

درمان لنفوم می‌تواند باعث بروز عوارض جانبی شود. برای پیدا کردن روش‌های مناسب برای کاهش علائم‌ تان، با گروه پزشکی‌تان صحبت کنید. همچنین در مورد ورزش و تغییراتی که در رژیم غذایی به شما کمک خواهد کرد تا در طول درمان احساس بهتری داشته باشید، با پزشک ‌تان صحبت کنید . اگر نمی‌دانید که باید چه نوع غذاهایی بخورید، برای کمک گرفتن به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید.

ورزش‌هایی مانند پیاده روی یا شنا کردن می‌توانند خستگی را کاهش دهند و به شما کمک کنند در طول درمان‌هایی مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی، حال بهتری داشته باشید. همچنین می‌توانید برای تسکین درد، درمان‌های جایگزین مانند مراقبه، بیوفیدبک یا تجسم هدایت‌شده (guided imagery) را نیز تست کنید.