حدود ده درصد مصرف کنندگان مواد مخدر در ایران را زنان تشکیل می دهند. شیشه، کراک و تریاک به ترتیب بیشترین میزان مصرف در میان زنان را دارا هستند. مصرف مواد مخدر قبل از بارداری، در حین بارداری تاثیرات خطرناک و گاها جبران ناپذیری بر روی مادر و کودک از خود به جای می گذارد. نوع ماده مخدر مصرف شده و میزان و زمان مصرف آن در بروز عوارض آن نقش مستقیم دارند.
مصرف متادون و مواد مخدر در زمان بارداری:
اگر باردار هستید و از متادون، هروئین یا سایر مواد مخدر استفاده می‌کنید، باید بلافاصله توسط پزشک معاینه شوید چرا که استفاده از مواد مخدر در دوران بارداری به شدت به مادر و جنین آسیب می‌رساند بنابراین بهتر است قبل از شروع هر گونه برنامه ترک اعتیاد نسبت به تریاک هرویین، ترک تریاک، ترک متادون و سایر مخدر ها ، یک پزشک متخصص وضعیت سلامت مادر و جنین را ارزیابی کند.
عوارض مصرف مواد مخدر برای جنین:
عوارض سوء مصرف مواد در طول بارداری برای جنین به دو دسته عوارض مادری و عوارض جنینی تقسیم میشود که هر کدام تاثیرات جدی و جبران ناپذیری بر روی جنین میگذارند که به برسی آنها میپردازیم:
عوارض مادری:
- کم خونی دوران بارداری
- مختل شدن تست تحمل گلوکز
- مکونیومی شدن مایع آمنیون
- افزایش شیوع یبماریهای STD
- پاره شدن زودرس پرده‌ها
- سقط جنین
- پره اکلامپسی ، دکولمان و هموراژی قبل از زایمان
- افزایش بروز سرویکال دیس پلازی و کارسینوم سرویکس در بارداری
عوارض جنینی:
- زردی
- آنمی
- بیقراری
- تشنج
- کاهش وزن
- کاهش تنفس
- عفونت ادراری
- تومورهای شکمی
- اسیدوز متابولیک
- عفونت چشمی
- اختلالات رفتاری و شناختی
از عوارض مصرف مواد مخدر بر روی جنین در طول بارداری میباشند
در حالی که عوامل متعددی بر رشد جنین و کودک تاثیر می گذارد، مصرف مواد مخدر در بارداری باعث ایجاد اثرات مضر و گاه درازمدت می شود ، در ادامه به برخی از موارد اشاره می شود که عوارض احتمالی مصرف مواد مخدر بر روی جنین در دوران بارداری میباشد:
- افسردگی
- بیش فعالی
- اختلالات حافظه
- مشکلات رفتاری
- هيپرتيروئيديسم
- اختلالات انعقادي خون
- خونریزی داخل جمجمه‌ای
- مشکلات بینایی و شنوایی
درمان نگهدارنده برای زنان باردار دارای شرایط خاصی میباشد:
درمان با متادون می‌تواند مانع از بروز علائم ترک در بسیاری از مصرف کنندگان مواد مخدر شود.
ترک اعتیاد برای زنان باردار خطرناک است، زیرا باعث انقباض رحم شده که ممکن است منجر به سقط جنین یا زایمان زودرس شود بنابراین درمان نگهدارنده یا ترک با متادون با کاهش یا حذف علایم ترک می‌تواند زندگی کودک شما را نجات دهد ، با درمان نگهدارنده با متادون از مصرف مکرر مواد مخدر رهایی می‌یابید که یکی از راه‌های اصلی گسترش عفونت میان مصرف کنندگان مواد مخدر است ، البته موارد یاد شده به این معنا نیست که درمان نگهدارنده با متادون یک گزینه بدون ریسک برای شما و کودکتان است متأسفانه، در مواردی که زنان باردار از هروئین و سایر مواد مخدر استفاده می‌کنند، تضمین چندانی وجود ندارد که مادر و کودک هیچ گونه آسیبی در فرایند ترک اعتیاد نبینند.
مصرف متادون در دوران بارداری:
مصرف متادون در دوران بارداری برای جنین خطرناک است و می تواند باعث زایمان زودرس شود . در دوره مصرف متادون از بارداری جلوگیری نمایید و در صورتی که در زمان مصرف متادون متوجه شدید که به صورت ناخواسته باردار شده اید سریعا به پزشک مراجعه کنید زیرا جنین به متادون وابسته شده است و بعد از زایمان ، نوزاد باید تحت درمان تخصصی پزشکی باشد .
مصرف متادون در دوران بارداری موجب بروز مشکلاتی برای جنین میشود ، برخی از این موارد به شرح زیر است:
- اختلالات در مورفولوژی اسپرم و کاهش سطح سرمی ، تستوسترون و تحرک اسپرم در نوزادان پسر و تغییراتی در عملکرد جنسی میشود که کاهش میزان باروری از شایع ترین آنها میباشد
- نوزادانی که تحت تاثیر متادون بوده‌اند، در معرض خطر مرگ و میر، سندرم مرگ ناگهانی نوزاد، زردی و ترومبوسیتوز هستند.
مصرف متادون در دوران شیردهی:
مصرف متادون دردوران شیردهی ممنوع است ، این دارو از طریق شیرمادر به بدن نوزاد منتقل شده و می تواند باعث کاهش سطح تنفسی نوزاد و مرگ ناگهانی شود ، در صورتی که باید از متادون در دوران شیردهی استفاده کنید ،توصیه میشود از شیردادن به نوزاد پرهیز کنید چرا که متادون از شیر مادر عبور می‌کند و ممکن است که نوزاد به متادون وابسته شود
عوارض درمان اعتیاد با متادون در طول بارداری:
سوء مصرف مواد مخدر در دوران بارداری و بسیاری از عوامل محیطی مرتبط با آن (مانند عدم وجود مراقبت‌های بارداری) منجر به تولد نوزاد با وزن کم میشود ، این خود یک عامل خطرساز برای تاخیر در رشد کودک است . درمان با متادون همراه با مراقبت‌های بارداری و یک برنامه جامع دارو درمانی می‌تواند بسیاری از پیامد‌های مرتبط با سوء مصرف مواد مخدر در مادر و جنین را بهبود ببخشد.
سخن پایانی:
مصرف مواد مخدر در طول بارداری و شیردهی باعث اعتیاد جنین شده و عوارض جبران ناپذیری مانند نقص های حرکتی و رفتاری ، اختلالات حافطه ای و … برای جنین دارد به همین جهت توصیه میشود در زمان مصرف مواد مخدر از بارداری جلوگیری کنید ولی در صورت بارداری در طول دوران مصرف مواد مخدر بهتر است برای جلوگیری از عوارض ناشی از مصرف مواد مخدر بر روی جنین، مادر تحت نظر پزشک متخصص باشد.