ویتامین نوعی ترکیب طبیعی است که برای بقای حیات به میزان اندکی از آن نیاز داریم. اکثر ویتامین‌ها باید از طریق غذا به بدن برسد. زیرا یا بدن انسان به اندازه کافی ویتامین تولید نمی‌کند یا اصلا تولید نمی‌کند.
نیاز هر جاندار به ویتامین متفاوت است. مثلا، انسان‌ها باید ویتامین ث، یا اسید اسکوربیک، مصرف کنند ولی سگ‌ها خیر. سگ‌ها می‌توانند به‌اندازه نیاز خود ویتامین ث تولید کنند ولی انسان‌ها نمی‌توانند.
بیشتر ویتامین دی مورد نیاز برای بدن انسان از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید تامین می‌شود زیرا در غذا به اندازه کافی وجود ندارد. با این حال، بدن انسان می‌تواند در اثر قرار گرفتن در معرض آفتاب آن را تولید کند.
ویتامین‌های مختلف وظایف گوناگونی برعهده دارند و مقدار مورد نیاز هر یک متفاوت است. در این مقاله به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم که ویتامین چیست، چه کارکردی دارد و کدام غذاها حاوی چه نوع ویتامینی هستند.
حقایق کوتاه درمورد ویتامین
در ادامه به چند نکته کلیدی درمورد ویتامین اشاره می‌کنیم. جزئیات بیشتر و اطلاعات تکمیلی در متن مقاله آمده است.
- تا به امروز ۱۳ نوع ویتامین شناخته شده است.
- ویتامین‌ها یا محلول در آب یا محلول در چربی هستند.
- ذخیره ویتامین‌های محلول در چربی نسبت به ویتامین‌های محلول در آب برای بدن آسان‌تر است.
- ویتامین‌ها همیشه حاوی کربن هستند.
- غذا بهترین منبع ویتامین است؛ اما ممکن است پزشک به بعضی از افراد مصرف مکمل را پیشنهاد دهد.
ویتامین چیست؟
ویتامین جزو مواد ارگانیک است که به مقدار اندک در غذاهای طبیعی یافت می‌شود. ویتامین برای متابولیزم عادی ضروری است. اگر هر یک از انواع ویتامین به اندازه کافی به بدن نرسد، دچار بیماری خواهیم شد.
ویتامین از دو ویژگی زیر برخوردار است:
- دارای ترکیب ارگانیک است.
- دارای ماده‌ای مغذی و ضروری است که بدن نمی‌تواند به مقدار کافی آن را تولید کند و باید از طریق غذا این کار را انجام دهد.
درحال حاضر ۱۳ نوع ویتامین شناخته شده است.
ویتامین های محلول در آب و ویتامین های محلول در چربی
ویتامین ها یا محلول در چربی هستند یا محلول در آب.
ویتامین‌های محلول در چربی
ویتامین‌های محلول در چربی در بافت چربی یا کبد بدن ذخیره می‌شود. ویتامین آ، دی، ای و کا محلول در چربی هستند. ذخیره‌سازی این ویتامین نسبت به ویتامین محلول در آب راحت‌تر است و تا چند روز (گاهی حتی چند ماه) در بدن ذخیره می‌شود.
ویتامین‌های محلول در چربی به کمک چربی یا لیپید از طریق دستگاه گوارش جذب می‌شود.
ویتامین‌های محلول در آب
ویتامین‌های محلول در آب به مدت طولانی در بدن باقی نمی‌مانند. بدن نمی‌تواند این نوع از ویتامین را ذخیره کند و خیلی زود از طریق ادرار دفع می‌شوند. به‌همین دلیل، لازم است ویتامین‌های محلول در آب بیشتر از ویتامین‌های محلول در چربی جایگزین شوند.
ویتامین ث و تمامی انواع ویتامین ب محلول در آب هستند.
انواع ویتامین‌ها
در ادامه به انواع ویتامین‌ها اشاره می‌کنیم.
ویتامین آ
نام شیمیایی: رتینول، رتینال و چهار کاروتنوئید شامل بتا کاروتن.
- محلول در چربی
- کمبود آن منجر به شبکوری و کراتومالاسی (نوعی اختلال چشم که خشکی قرنیه را به دنبال دارد) می‌شود.
- از جمله غذاهای سرشار از ویتامین آ میتوان به جگر، روغن جگر ماهی کاد، هویج، بروکلی، سیبزمینی شیرین، کره، کلمپیچ، اسفناج، کدو تنبل، کلم سبز، بعضی پنیرها، تخم مرغ، زردآلو، طالبی و شیر اشاره کرد.
ویتامین ب
نام شیمیایی: تیامین
- محلول در آب
- کمبود این ویتامین منجر به بیماری بریبری و سندرم ورنیکه کورساکف می‌شود.
- از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب میتوان به مخمر، گوشت خوک، غلات صبحانه، تخم آفتابگردان، برنج قهوه‌ای، گندم غنیشده، مارچوبه، کلمپیچ، گلکلم، سیبزمینی، پرتقال، جگر و تخم مرغ اشاره کرد.
ویتامین ب – ۲
نام شیمیایی: ریبوفلاوین
- محلول در آب
- کمبود این ویتامین منجر به بروز آریبوفلاوینوسیس می‌شود.
- از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب – ۲ میتوان به مارچوبه، موز، خرمالو، بامیه، چغندر، پنیر کوتاژ، شیر، ماست، گوشت، تخم مرغ، ماهی و لوبیا سبز اشاره کرد.
ویتامین ب – ۳
نام شیمیایی: نیاسین، نیاسینامید
- محلول در آب
- کمبود این ویتامین منجر به بروز پلاگر با علائم اسهال، درماتیت و اختلال روانی می‌شود.
- از جمله غذاهای سرشار از ویتامین ب-۳ میتوان به جگر، دل، کلیه، مرغ، گوشت گاو، ماهی (تن، سالمون)، شیر، تخم مرغ، آووکادو، خرما، گوجه فرنگی، سبزیجات برگدار، بروکلی، هویج، سیبزمینی شیرین، مارچوبه، آجیل، غلات کامل، حبوبات، قارچ و مخمر آبجو اشاره کرد.