تنگی دریچهی آئورت قلب ((Aortic valve stenosis زمانی رخ می‌دهد که دریچهی آئورت قلب تنگ میشود. این تنگی جلوی باز شدن کامل دریچه را می‌گیرد و همین در نهایت باعث میشود که جریان خون از قلب به سمت سرخرگ اصلی بدن یا آئورت و در نتیجه تمام بدن کاهش پیدا کرده و یا به صورت کلی مسدود شود.
زمانی که خونی که به سمت دریچهی آئورت جاری میشود کم شده و یا اینکه مسدود میشود، قلب مجبور است برای خون‌رسانی به بدن سریع‌تر کار کند. در نهایت، این زیاد شدن کار قلب، مقدار خونی را که قلب قادر به پمپاژ آن است را کم میکند و همین مسئله باعث بروز علائمی همچون ضعیف شدن ماهیچه‌های قلب خواهد شد.
درمان این عارضه به شدت آن بستگی دارد. گاهی نیاز به تعویض دریچه وجود دارد و برای این کار باید جراحی انجام شود. اگر تنگی دریچه آئورت درمان نشود، منجر به مشکلات جدی‌تر و شدیدتر قلبی خواهد شد.
علائم تنگی دریچه آئورت چیست؟
تنگی دریچه آئورت را از نظر شدت می‌توان به انواع خفیف تا شدید تقسیم بندی کرد. علائم و نشانه‌های این بیماری معمولاً زمانی خود را نشان می‌دهند که تنگی دریچه شدید باشد. برخی از افراد مبتلا تا سال‌ها علائمی از خود نشان نمی‌دهند.
علائم و نشانه‌های تنگی دریچهی آئورت عبارتند از:
- شنیده شدن صدای غیر طبیعی از قلب از طریق گوشی پزشکی یا سوفل قلبی
- درد سینه یا گرفتگی سینه در هنگام کار و فعالیت زیاد
- احساس از حال رفتن یا سرگیجه و از حال رفتن در هنگام فعالیت
- تنگی نفس، به خصوص در هنگام فعالیت
- خستگی، به خصوص در زمانی که کار و فعالیت فرد زیاد باشد.
- تپش قلب
- غذا نخوردن به اندازه کافی (به خصوص در کودکان)
- به اندازه کافی وزن نگرفتن (به خصوص در کودکان )
- ضعف قلبی ناشی از تنگی دریچه آئورت ممکن است منجر به نارسایی قلبی شود. علائم و نشانه‌های نارسایی قلبی شامل:
- خستگی
- تنگی نفس
- ورم مچ پا و پاها
عوامل خطرساز که احتمال ابتلا به تنگی دریچهی آئورت قلب را افزایش می‌دهند:
عواملی که فرد را مستعد تنگی دریچه آئورت می‌کنند، عبارتند از:
- سن بالا
- برخی از بیماری‌های قلبی مادر زادی مانند دریچه آئورت دو لتی
- سابقه ابتلا به عفونت که روی قلب تاثیر بگذارد
- داشتن فاکتورهای خطر قلبی – عروقی مانند دیابت، کلسترول بالا، فشار خون بالا
- بیماری مزمن کلیوی
- سابقه پرتو درمانی سینه
مشکلات و عوارض جانبی تنگی دریچه آئورت:
تنگی دریچه آئورت می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی شود که شامل:
- نارسایی قلبی
- سکته
- لخته‌های خون
- خونریزی
- ناهنجاری‌های ریتم قلبی یا آریتمی قلبی
- عفونت‌هایی که قلب را تحت تأثیر قرار می‌دهد مانند اندوکاردیت
- مرگ
پیشگیری از تنگی دریچه آئورت
برخی از راه‌های پیشگیری از بروز این عارضه عبارتند از:
- انجام اقدامات لازم برای جلوگیری از ابتلا به تب روماتیسمی: هنگام گلو درد حتماً به پزشک مراجعه کنید. گلو درد استرپتوکوکی درمان نشده منجر به تب روماتیسمی خواهد شد.خوشبختانه این عارضه به آسانی با کمک آنتی بیوتیک درمان میشود.
- بررسی و رسیدگی دقیق عوامل خطر بیماری عروق کرونر قلبی: این عوامل شامل فشار خون بالا، چاقی و کلسترول بالای خون است. این عوامل ممکن است با تنگی دریچه آئورت مرتبط باشند. پس در صورت ابتلا به تنگی دریچه آئورت باید وزن، فشار خون و کلسترول خون را به دقت تحت کنترل داشت.
- مراقبت از دهان، دندان و لثه: ممکن است بین عفونت لثه و عفونت بافت قلبی (endocarditis) ارتباط وجود داشته باشد. التهاب بافت قلب ناشی از عفونت می‌تواند آئورت را تنگ کرده و تنگی دریچه آئورت را هم تشدید کند.
زمانی که تنگی دریچه آئورت تشخیص داده شد، پزشک از بیمار می‌خواهد که برای کم کردن فشار وارده روی قلب، فعالیت‌های سنگین روزانه خود را متوقف کند.
درمان تنگی دریچه آئورت
معمولا با روش کاتتریزاسیون و با کمک بالون مخصوص دریچه را متسع کرده وتنگی دریچه آئورت را کاهش می دهند و یا برطرف می کنند.این عمل را والولوپلاستی دریچه آئورت مینامند.
همین اقدام را می توان بطریقه جراحی قلب باز انجام داد ولی چون ممکن است بیمار به والولوپلاستی های مکرر بطریقه جراحی نیاز داشته باشد، در اکثر موارد انجام والولوپلاستی دریچه آئورت به روش جراحی قلب باز ترجیح داده میشود.
چون در این بیماری لبه های دریچه ضخیم هستند،حتی قبل از اقدام درمانی دریچه در موقع بسته شدن خوب بسته نمیشود وکمی خون بدرون قلب باز میگردد، که اصطلاحا آنرا نارسائی دریچه می نامند.معمولا بدنبال رفع تنگی دریچه آئورت چه به روش اتساع با بالون و چه به روشن جراحی باز ، این نارسایی شدت پیدا میکند . در اندک مواردی بعد ازوالولوپلاستی دریچه آئورت با بالون نارسائی دریچه شدیداست ونیاز به عمل تعویض دریچه آئورت پیدا میشود.
بسیاری از بیماران مبتلا به تنگی دریچه آئورت در سالیان بعد بخصوص در بزرگسالی نیاز به تعویض دریچه آئورت دارند.