معنی نامهای آرادان و آیسک و اشتهارد

آرادان مرکب از آرَ (رسا و بزرگ) و دان (محل و جا) یعنی محل رسا و بزرگ. آیَسک در لغت اوستایی ترکیب یافته است از حرف نفی “آ” و “یَسک” (بیماری) یعنی جایی که بیماری ندارد.

در نگاه اول به نظر میرسد جای پر آب شور و نه چندان سرسبز اشتهارد مرکب بوده باشد از هشته (رها کرده) و ورد (دژ گرداگرد) یعنی اینجا به عنوان تبعیدگاه احداث شده بوده است که این نظریه تبعیدگاه بودن آن را داده شده است. به احتمال دیگر اصل نام اشتهارد به پهلوی هشته هارت بوده است یعنی محل نگهداری تبعید شدگان. یا بنا به تفسیر دیگر، اصل آن به صور  اوستاییاَشت ورد به معنی دارای هشت کوچه و کوی برای گردش و گذر یا اشت هرذ یعنی دارای هشت آبریز (هشت محله) است (نظیر نجف آباد=نه جوب آباد) که این نظر سوم و چهارم که در مفهوم هشت محله به هم می رسند، معنی منطقی تری را از آن دو نظر اول و دوم، ارائه می نمایند. چه در مورد تعداد محلات قدیمی اشتهارد در سایت مرجع شهرهای ایران گفته شده است:

“شهر اشتهارد دارای هفت محله قدیمی به نامهای پایین محله (جیر محله)، محله صیادیه، محله قاضیان، چال محله (چله محله)، فارچی آباد (پارچی آوا)، خیابان بزرگ (پیله خیاوون)، خیابان کوچک (خوردک خیاوون) و همچنین از محلات کوچکتر می‌توان از ام اصغر، رضه، چول و پشت قلعه را نام برد.”