معنی نام چِنار
آرزو رسولی در وبلاگ مهر میهن تحت عنوان “چنار، مقدسترین درخت ایران” مطالبی آورده است که ضمن آن تقدس و معنی لفظی آن معلوم میگردد. چه حمزه اصفهانی جزء “آر” در نام چنار را به معنی آورنده گرفته است. از اینجا معلوم میگردد که چنار به معنی آورنده چین و لایه است چه همانطور که در این مقاله آمده است: “چنار هر ساله پوست میاندازد.” مطلب آرزو رسولی از این قرار است:
“چنار کهن چنان خصوصیاتی طبیعی دارد که میتوان اعجاب مردم ساده را برانگیزد. چنار عظیمترین و از پرعمرترین درختان ایران است. چنار چنان بلند و افراشته است که از دور دست دیده میشود. دهقانان ایران چنار را شاه درختان میدانند. اما عظمت چنار تنها دلیل تقدس آن نیست. چنار هر ساله پوست میاندازد و شاخههای تنومند آن رنگ سبز روشنی به خود میگیرد. این جوان شدن هر ساله چنار نیز قداست خاصی به آن بخشیده است. زیرا حفظ قدرت جوانی یکی از شرایط لازم برای باروری است و در نتیجه، آن را مظهر برکت و نعمت بخشیدن ابدی خدایان و ارواح میسازد. از آنجا که مردم غالبا برای حفظ اعتقادات کهن رنگ و بویی از اعتقادات تازه به آن میبخشند، در مورد درخت چنار نیز این اتفاق افتاده است و در باورهای مردمی، در زیر هر چنار مقدس و کهنی امامزادهای مدفون است. این که واقعا امامزادهای مدفون باشد یا خیر، معلوم نیست آنچه مهم است تقدس چنار است که با این عنوان حفظ گشته است. حتی در یکی از روستاهای منطقه طالقان، درخت چنار مقدسی است که بنابر اعتقادات مردم منطقه، روز عاشورا از آن خون میآید.
در مورد پادشاهان هخامنشی نیز نقل است که چنار از چنان تقدسی برخوردار بوده که در خوابگاه شاهان چنار زرینی به همراه تاکی زرین آراسته به زیور نگهداری میشده است و گویی دستیابی به این چنار به معنای به دست آوردن سلطنت بوده است. ظاهرا چنار مظهر غنای طبیعت بوده اما همراه شدن آن با تاک چه توجیهی دارد؟ تنها مطلبی که در مورد درخت اخیر میدانیم روایت هرودوت است که آخرین شاه ماد در خوابی میبیند تاکی از شکم دخترش، ماندانا رویید و سراسر آسیا را پوشاند. خوابی که به تولد کوروش و فتوحات وی تعبیر شد. از طرفی، انگور در اساطیر ایران مظهر خون است و خون نیروی اصلی حیات. از آنجا که خون سلطنت از طریق زنان ادامه مییافت، شاید بتوان تاک زرینی را که بر چنار زرین میپیچید مظهر خون و دوام سلطنت هخامنشیان دانست. در واقع چنار مظهر شاه و تاک مظهر همسر او بوده است.”