اصول مواجهه با خشک شدن پوست چیست؟
خشکی پوست ناشی از چه تغییراتی در آن است و با چه روش هایی می توانیم مانع آن شویم توصیه متخصصین پوست و مو در این زمینه چیست و با چه روش هایی می توانیم آن را برطرف کنیم
زمستان با همه زیبایی‌هایش از راه رسیده، اما این فصل سرما معایبی هم دارد که نمی‌توان از آن فرار کرد و فقط باید دنبال راه چاره بود. پانگار رابطه مستقیمی بین فصل سرما و خشکی پوست بدن و دست و پا وجود دارد، شاید کسی دنبال خشک شدن رگ‌ها نباشد اما خیلی‌ها دنبال درمان و برطرف کردن این خشکی‌های پوست هستند. اگر شما هم پوست خشکی دارید و مدام باید دست و صورت‌تان را چرب کنید این مطلب را حتما بخوانید. دکتر مسعود داوودی، متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله درباره درمان خشکی پوست در فصل سرما توضیح می‌دهد.
منشا خشکی پوست از کجاست؟
خیلی‌ها فکر می‌کنند خشکی پوست ناشی از نوع پوست است و عوامل دیگری در تغییر نوع آن نقش ندارند. اما عوامل مختلفی در خشکی پوست دخیل‌اند که ممکن است تا امروز از کنار آنها ساده عبور کرده باشیم:
غدد چربی شما چگونه کار می‌کند؟
عملکرد غدد چربی روی نوع پوست تاثیر می‌گذارد. غددی که بزرگ و فعال‌تر هستند، بیشتر باعث چربی پوست می‌شوند. برعکس این قضیه، غددی هستند که ظریف و فعالیت کمتری دارند؛ درنتیجه پوست این افراد خشک‌تر است.
چند ساله هستید؟
غیر از عملکرد غدد، عوامل دیگری مثل سن روی نوع پوست تاثیر می‌گذارند. بچه‌هایی که هنوز به سن بلوغ نرسیده‌اند ترشح هورمونی ندارند و به‌دنبال آن غدد چربی‌سازشان فعال نشده است، برای همین پوست خشکی دارند. اما بعد از دوره بلوغ ممکن است نوع پوست آنها از خشک به چرب تغییر کند. حتی این رویکرد در سنین بالا هم رخ می‌دهد. هرچه سن بالاتر برود فعالیت غدد چربی‌ساز کمتر می‌شود.
کدام نقطه از کشور زندگی می‌کنید؟
عوامل محیطی مثل فصل در نوع پوست نقش دارد. بعضی‌ها در فصل زمستان پوست خشک‌تری نسبت به فصل بهار و تابستان دارند. یکی از دلایل عدم خشکی پوست در فصل گرم، ترشح عرق است. اما در فصول سرد به‌دلیل عدم ترشح عرق و وجود وسیله‌های گرمازا مثل بخاری، شومینه، شوفاژ و… (به این دلیل که رطوبت محیط را از بین می‌برند) خشکی پوست بیشتر می‌شود. برای همین می‌توان شرایط آب‌وهوایی را به این دلایل اضافه کرد. در جنوب یا شمال ایران خشکی پوست کمتر به چشم می‌خورد، چون آب‌وهوا شرجی است و در هوا رطوبت وجود دارد.
شغل‌تان چیست؟
شغل و شیوه زندگی افراد در خشکی پوست دخیل هستند. برای مثال بعضی مشاغل طوری است که فرد مجبور است بعد از اتمام کار دوش بگیرد. حتی اشخاصی که به‌دلیل وسواس مدام استحمام می‌کنند، خشکی پوست در آنها بیشتر مشاهده می‌شود.
خشکی پوست را کنترل کنید
بعضی افراد به‌طور کلی پوست خشکی دارند، اما اغلب اوقات از فصل سرما این خشکی بیشتر شده و در فصل زمستان شدت پیدا می‌کند. برای همین توصیه‌های عمومی وجود دارد که با کمک آنها می‌توان شدت خشکی پوست را کاهش داد.
دستگاه بخور فراموش نشود
در فصل‌های خشک و سرد بهتر است در خانه یا اتاق خواب از دستگاه بخور استفاده کنید. البته ممکن است افرادی باشند که از وسایل گرمایی قدیمی استفاده می‌کنند که پیشنهاد ما این است یک کتری آب روی این وسایل گرمازا قرار دهند تا فضای اتاق مرطوب شود. اما در آپارتمان که دستگاه تهویه مرکزی وجود دارد، بهتر است از دستگاه بخور استفاده شود. بخور سرد یا گرم از نظر رطوبتی با هم فرقی ندارند، تنها مزیتی که بخور سرد نسبت به گرم دارد این است که بخور سرد برای افرادی که مشکل تنفسی دارند مناسب‌تر است. کسانی که از این مشکل رنج می‌برند ممکن است بخور گرم به این مشکل شدت ببخشد.
با این اصول به حمام بروید
کسانی که پوست بسیار خشکی دارند، توصیه می‌شود که دفعات استحمام و شست‌وشوی‌شان را نسبت به ماه‌های گرم سال کمتر کنند. هرچه میزان شست‌وشو کمتر باشد، میزان چربی روی پوست ماندگاری بیشتری دارد، به‌همین دلیل خشکی پوست کمتر اذیت‌تان می‌کند. اما بعضی‌ها به دلایل مختلف مجبورند زیاد استحمام کنند؛ توصیه ما این است که در هر وعده از استحمام تمام بدن را صابون و شامپو نزنند و فقط قسمت‌هایی از بدن را که عرق می‌کنند مثل چین‌های بدن (زیر بغل، کشاله‌ها و…) با صابون یا شامپوی بدن بشویند.
به‌طور قطع، فرو رفتن در آب جوش پس از فعالیت در هوای سرد، بسیار دل‌انگیز است، اما گرمای شدید یا حمام آب داغ درواقع باعث ازبین رفتن حفاظ چربی پوست می‌شود که می‌تواند باعث کمبود رطوبت آن شود.
صابون مناسب بخرید
بیشتر از شامپو و صابون‌های بدنی استفاده کنید که فرمول ساخت‌شان طوری است که چربی بیشتر دارند. این شوینده‌ها به شوینده‌های کرم‌دار معروف هستند. بعد از استفاده از شوینده‌های کرم‌دار، یک لایه نازک چربی روی پوست باقی می‌ماند.
از دارو استفاده می‌کنید؟
بعضی داروها باعث کاهش عملکرد غدد چربی می‌شوند. مشهورترین دارو، خانواده ویتامینA هستند که برای بیماری‌های مختلف تجویز می‌شوند؛ ازجمله این داروها تیگازون، نئوتیگازون و… هستند. این دسته از داروها به‌شدت باعث خشکی پوست در افراد می‌شوند.
زیرجامه‌های نخی را آماده کنید
کسانی که خشکی پوست دارند، ممکن است ترک‌های ظریفی روی پوست‌شان ظاهر شود. این ترک‌ها منشا ورود الیاف لباس یا جسم خارجی به زیر پوست هستند. خارش، حساسیت، اگزما و آلرژی پوستی از عوارض ورود جسم خارجی به داخل ترک‌هاست. توصیه می‌شود افرادی که پوست خشکی دارند، به‌جای زیرلباس‌های ضخیم و خشن زمستانی از پوشش‌های ظریف و لطیف استفاده کنند؛ مثل زیرجامه‌های نخی و نازک که جلوی تماس الیاف را با پوست می‌گیرند و مانع حساسیت و آلرژی پوستی می‌شوند.
همچنین اگر سوز سرما باعث خشکی پوست‌تان می‌شود، می‌توانید از دستکش استفاده کنید، اما درمورد استفاده از دستکش باید این نکته را رعایت کنید؛ یعنی یا از دستکش‌های نخی استفاده کنید یا اول دستکش نخی را دست کنید و بعد دستکش‌های پشمی را دست کنید.
کرم‌های مرطوب‌کننده همراه‌تان باشد
پیشنهاد بعدی ما استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده است. عملکرد کرم‌های نرم‌کننده و مرطوب‌کننده برای پوست‌های خشک را می‌توانیم به واکس کفش تشبیه کنیم. همان‌طور که واکس مانع ترک روی کفش‌ها می‌شود، نرم‌کننده‌ها هم دقیقا همین نقش را روی پوست ایفا می‌کنند. این دسته از کرم‌ها از خشکی و ترک پوست پیشگیری می‌کنند. بهترین شیوه استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده، زدن آنها روی پوست‌های مرطوب است.
بعد از اینکه خیسی و رطوبت پوست با حوله گرفته شد، باید بلافاصله زمانی که پوست هنوز نمناک است کرم‌های نرم‌کننده و مرطوب‌کننده را بزنیم، چراکه آبی که وارد پوست شده، توسط کرم حفظ می‌شود و پوست نرم می‌ماند. بعد از حمام و استخر بهتر است از این کرم‌ها استفاده شود. خشک‌ترین قسمت‌های بدن دست‌ها و پاها هستند برای همین باید توجه خاصی از نظر خشکی به این قسمت‌ها داشته باشیم. البته ممکن است این خشکی وسعت پیدا کند و غیر از دست‌ها و پاها قسمت‌های دیگری از بدن مثل تنه، سینه و پشت بدن دچار خشکی شوند که بازهم توصیه می‌شود توسط کرم‌های مرطوب‌کننده چرب شوند.
هر محصول آرایشی-بهداشتی‌مصرف نکنید
برای انتخاب کرم‌های مرطوب‌کننده بهتر است سراغ کرم‌هایی بروید که عطر، بو و اسانس ندارند. این عوامل ممکن است باعث بروز حساسیت و اگزمای پوستی شوند. برای همین توصیه می‌شود از کرم‌های خنثی که برند معتبری دارند، استفاده شود. البته اگر سابقه اگزما و حساسیت پوستی ندارید، می‌توانید بدون محدودیت از کرم‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید.
ماسک درمانی کنید
افرادی که پوست خشک دارند، استفاده از بعضی ماسک‌ها می‌تواند رطوبت پوست‌شان را افزایش دهد. اما اگر نتوانیم این رطوبت وارد شده به پوست را حفظ کنیم، مشکلی ندارد چون مسئله مهمی نیست. ماسک‌های طبیعی مثل ماسک‌های میوه‌ای یا ماسک‌هایی که به شکل فرآورده‌های آماده که در داروخانه‌ها هستند، تاحدودی باعث شادابی و طراوت پوست می‌شوند. اما چون بعد از مدتی آب این ماسک‌ها از پوست تبخیر می‌شود، تاثیرگذاری‌شان موقتی است و شرایط مجدد به وضعیت قبل برمی‌گردد.
همچنان استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده بعد از استفاده از ماسک‌ها توصیه می‌شود، چراکه رطوبت زیر پوست را حفظ می‌کند. به‌طور کلی ماسک‌ها به تنهایی مشکل خشکی پوست را برطرف نمی‌کنند. خانم‌هایی که پوست خشکی دارند، بهتر است از پاک‌کننده‌هایی که در آنها الکل وجود دارد و پاک‌کننده‌هایی که چربی پوست را از بین می‌برند، استفاده نکنند، در مقابل از شیرپاکن، شوینده‌های ملایم و پاک‌کننده‌های بدون الکل استفاده کنند.
تفکرهای اشتباه درمورد خشکی پوست
تغذیه:
بعضی‌ها معتقدند نوع تغذیه روی خشکی پوست تاثیر می‌گذارد. برای همین می‌پرسند چه موادغذایی مصرف کنیم که دچار خشکی پوست نشویم؟ این سوال پاسخی ندارد، چون نوع تغذیه در خشکی پوست نقشی ندارد. اما همان‌طور که گفته شد مصرف بعضی داروها باعث خشکی پوست می‌شود. برای همین بهتر است در صورت امکان و با مشورت پزشک از داروی دیگری به‌عنوان جایگزین استفاده شود. در غیر این صورت برای پیشگیری از خشکی استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده توصیه می‌شود.
کمبود آب:
بعضی‌ها با دیدن پوست خشک به شما پیشنهاد می‌دهند میزان مصرف آب روزانه‌تان را بیشتر کنید. خوردن آب در طول روز به مقدار کافی بسیار مفید و موثر است اما نه در زمینه خشکی پوست. خشکی پوست ناشی از کمبود آب در بدن نیست، بلکه کمبود چربی لازم روی پوست است که باعث این خشکی‌می‌شود.