امروزه بطور فزاینده در جهت رفع یا کاهش انواع درد از فراورده های تسکین بخش مختلف استفاده می شود. برخی ازمصارف بدنبال توصیه اقوام ،آشنایان افراد فاقد صلاحیت علمی وبدون در نظر داشتن شرایط خاص افراد انجام می شود.در صورتیکه مصرف برخی از دارو ها با توجه به بیماری های گوناگون سبب تشدید عوارض جنبی یا تداخل داروئی شده و ضرر این موضوع از منافع آن فزونی می یابد.
متاسفانه مصرف بی رویه وبدون درنظر داشتن سوابق بیماری و زمینه های جسمی درافراد موجب خطرات فراوانی می شود. از جمله عوارض داروهای مسکن غیراستروییدی نظیرآسپرین ،بروفن ،پیروکسیکام ملوکسیکام ،دیکلوفناک ،ایندومتاسین ،تولمیتین ،مفنامیک اسید و…… می تواند موجب وزوز گوش و تاثیر بر شنوایی ،بروز انواع افزایش حساسیت ، تشدید آسم، عوارض گوارشی نظیر زخم و یا خونریزی معده واثنی عشر ،بیماری کبدی ،مستعد نمودن برای کاهش انعقاد پذیری و خونریزی پوستی – مخاطی و آسیب های کلیوی ،قلبی و عروقی شود. مصرف بیش از حد استامینوفن هم از طریق تبدیل آن به موادی نظیر استالدیید میتواند موجب آسیب و تخریب بافت کبد شود.
هرچند بطور استثناء مصرف آسپرین در برخی از بیماران قلبی موجب پیشگیری از ایجاد لخته های خونی و کاستن از انقباض و انسداد عروق درمحل های تنگی های عروق قلبی می شود ولی برخی ازمطالعات علمی نشانگر این است که مصرف بی رویه عمده مسکن ها خطر ابتلا به سکته قلبی را در افراد مبتلاء به بیماری قلبی و حتی افراد سالم را دربر دارد.
از طرفی در سنین میانسالی و سالمندی بروز و ابتلای همزمان به بیماری های دیابت ،آرتروز مفصلی و فشار خون شایع بوده و در بسیاری از افراد بطور همزمان بیماری های مذکور مشاهده می شود. با توجه به تجویز مسکن ها (ضد درد های غیر استروییدی) ، برای کاهش درد های آرتروز و مصرف مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین(نظیر انالاپریل و کاپتوپریل) برای کنترل فشار خون در افراد دیابتی ،تداخل اثر وافزایش خطر عوارض داروهای ذکر شده دور از انتظار نیست .
نحوه تداخل این داروها براساس مکانیسم اثر آنها بر روی سیستم عروق آوران و وابران واحد های تصفیه کننده خون در کلیه (گلومرول) می باشد بطوریکه یکی از این ترکیبات موجب تنگ شدن شریان تغذیه کننده (آوران ) شده و دیگری موجب گشاد شدن شریان وابران می شود ودر نهایت سیستم تصفیه خون کلیه دچار افت فشار و نقص عملکرد خواهدشد. چنین اتفاقی میتواند موجب نارسائی ناگهانی کلیه شود که عارضه ای بسیار پر خطر است. لذا در مصرف مواد داروئی و مسکن ها سوابق بیماری ها وداروهای مصرفی را باید درنظر داشت.
*راهکار های مدیریت کاهش عوارض
با توجه به اینکه در اکثر موارد مصرف مسکن‌های قوی بی‌دلیل بوده و یا روش های کم خطر برای کاهش درد وجود داشته است قبل ازمصرف مسکن های داروئی رایج می توان روش های تسکینی جایگزین و کم خطر دیگر از جمله استراحت و حذف عوامل تشدید کننده درد را بکار گرفت .