خروسک یا کروپ (Croup) جزو بیماری‌های تنفسی و ریوی است که عموماً در کودکان رخ می‌دهد. در این مطلب به‌طور کامل با بیماری خروسک، علت، علائم، راه‌های درمان و نحوه پیشگیری از آن آشنا خواهید شد. به شما والدین عزیز پیشنهاد می‌کنیم که حتما این مطلب علمی را بخوانید.
بیماری خروسک چیست؟
خروسک شرایطی است که حنجره و نای کودک در آن متورم می‌شود. تورم باعث تنگتر شدن راه‌های هوایی می‌شود که در زیر تارهای صوتی قرار دارند. هنگامی که هوا از این گذرگاه باریک عبور می‌کند، تارهای صوتی متورم شده و صدایی شبیه به خرخر ایجاد می‌کنند. در این حالت کودک با سروصدا و به‌سختی نفس می‌کشد.
انواع خروسک در کودکان چیست؟
شایع‌ترین انواع خروسک در کودکان عبارتند از:
خروسک با علت ویروسی
رایج‌ترین نوع خروسک در کودکان، خروسک ویروسی (Viral croup) است. این بیماری در اثر عفونت ویروسی حنجره و نای ایجاد می‌شود و در بیش‌تر مواقع با علائمی مانند سرماخوردگی شروع می‌شود، اما پس از آن به‌آرامی سرفههای خشک و گوش‌خراش تبدیل می‌شود.
خروسک ویروسی معمولاً در اثر ویروس پاراآنفولانزا (Parainfluenza) ایجاد می‌شود. ویروس‌های دیگری مانند ویروسRSV (Respiratory Syncytial Virus)، رینو ویروس، انتروویروس، آنفلوانزا و آدنوویروس نیز می‌توانند عامل ایجاد‌کننده خروسک باشند.
بیش‌تر کودکان مبتلا به خروسک ویروسی کمیتب می‌کنند، اما دمای بدن برخی از آن‌ها ممکن است به ۴۰ درجه‌ی سانتی‌گراد نیز برسد که در این چنین شرایطی سریعا باید کودک را نزد پزشک ببرید.
خروسک در کودکان با علت آلرژی حساسیت
تصور می‌شود که این نوع از خروسک در کودکان ناشی از حساسیت آلرژی یا رفلاکس معده باشد که به آن خروسک اسپاسمی (Spasmodic croup) میگویند. این بیماری می‌تواند در ابتدا کمی ترسناک به نظر برسد، چراکه اغلب در نیمههای شب و به طور ناگهانی بروز پیدا می‌کند. ممکن است کودک در ابتدا بدون هیچ مشکلی به خواب رود، اما در نیمههای شب با حالت تنفس همراه با صدای غیر متعارف از خواب برخیزد. در این‌صورت کودک را ضعیف و بی‌حال خواهید دید.
در این نوع خروسک کودکان معمولاً تب ندارند و غالباً درمان آن با داروهای رفلاکس معده انجام می‌شود.
علائم خروسک در کودکان چیست؟
اصلی‌ترین علائم خروسک در کودکان، تنفس با صدای خرخر، سرفه و کوفتگی است.
صدای خرخر که پزشکان به آن استریدور (Stridor) میگویند شایع‌ترین علامت خروسک است. جالب است بدانید که صدای خرخر به شکل بسیار خفیفی در گریه‌ی کودکان وجود دارد، اما اگر این حالت در زمانی که کودک مشغول استراحت و یا فعالیتهای روزمره خود است، اتفاق بیفتد، امری طبیعی بهشمار نمی‌آید. این امر نشانه‌ی یک گرفتگی در دستگاه تنفسی است.
گرفتگی دستگاه تنفسی باعث می‌شود کودک به‌سختی نفس بکشد و میلی به خوردن و آشامیدن نداشته باشد. همچنین در این شرایط سرفههای مکرر، کودک را بیحوصله و خسته می‌کند.
علائم بیماری خروسک معمولاً در شب بدتر می‌شود. علائم شدیدتر خروسک، به‌دلیل مشکل تنفس ناشی از تورم در قسمت فوقانی نای رخ می‌دهد. این علائم معمولاً به‌تدریج و از آبریزش بینی شروع می‌شود. تنفس دشوار می‌تواند در طی ۱۲ تا ۴۸ ساعت بعد از شروع گرفتگی و سرفه بدتر شود.
بسته به ویروس ایجاد‌کننده‌ی بیماری، ممکن است علائم دیگری مانند جوش‌های قرمز پوستی، قرمزی چشم (به نام ملتحمه) و گره های لنفاوی متورم ایجاد شوند. همچنین در صورتی که کودک قادر به نوشیدن مایعات کافی نباشد، بدن او دچار کمبود آب می‌شود.
سرفه کودک ممکن است در طول روز بهبود یابد، اما در صورت بازگشت آن در شب تعجب نکنید.
درمان دارویی خروسک چیست؟
اگر خروسک خفیف باشد در کم‌تر از یک هفته بهبود پیدا می‌کند. اکثر کودکان مبتلا به خروسک را می‌توان با مراقبت در خانه درمان کرد. با این حال اگر علائم کودک شما بیش از سه تا پنج روز ادامه داشته باشد یا بدتر شود، پزشک ممکن است این داروها را تجویز کند:
داروهای گلوکوکورتیکوئید
این داروها از دسته داروهای استروئیدی هستند که برای کاهش التهاب در مجاری تنفسی استفاده می‌شود. تأثیرات این دارو معمولاً طی چند ساعت احساس می‌شود و معمولاً به دلیل اثرات طولانی‌مدت آن، یک دوز واحد دگزامتازون توصیه می‌شود.
اپی‌نفرین
داروی اپی‌نفرین در کاهش التهاب مجاری تنفسی مؤثر است. دوز مصرفی این دارو توسط پزشک مشخص خواهد شد. برای رفع علائم شدیدتر تنفسی ممکن است از دستگاه اکسیژن خانگی نیز استفاده شود.
راه‌های پیشگیری از خروسک
برای پیشگیری از خروسک در کودکان باید همان اقداماتی را که برای پیشگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا لازم است انجام دهید. این اقدامات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- سادهترین راه پیشگیری، شستشوی صحیح و مداوم دست کودک است.
- فرزندتان از افرادی که مبتلا به این بیماری هستند دور نگه دارید.
- به کودک خود بیاموزید که هنگام عطسه و سرفه دهان خود را با دستمال بپوشاند.