- چه چیزی به عنوان طعم بد دهان در نظر گرفته می‌شود؟
- آیا رعایت نکردن بهداشت دهان و مشکلات دندانی می‌تواند علت طعم بد دهان باشد؟
- آیا عفونت می‌تواند علت طعم بد دهان باشد؟
- آیا هپاتیت می‌تواند علت طعم تلخ دهان باشد؟
- آیا تغییرات هورمونی می تواند علت طعم بد دهان باشد؟
- ↑آیا تغییرات گوارشی می‌تواند علت بی مزه شدن دهان باشد؟
- آیا دارو ها و دیگر مواد مصرفی می‌تواند علت طعم بد دهان باشد؟
- نکات مهم درباره طعم بد دهان
تقریبا همه افراد احساس تلخ شدن دهان به ویژه در ساعات ابتدایی روز و پس از بیدار شدن از خواب را تجربه کرده اند. این تلخی در ابتدای صبح می تواند تمام روز ما را تحت تاثیر خود قرار دهد. اما دلیل ان اتفاق چیست؟ در این مطلب از بخش سلامتی تاریخ ما به بررسی عوامل و راه های بر طرف کردن طعم بد دهان خواهیم پرداخت.
چه چیزی به عنوان طعم بد دهان در نظر گرفته می‌شود؟
تعریف طعم بد دهان از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برای برخی افراد طعم دهان ناخوشایند و مانند طعم فلز و ترشی خواهد شد. گروهی دیگر هم طعم تلخی در دهان خود احساس می‌کنند. طعمی که فرد در دهان خود احساس می‌کند به دلیل به وجود آمدن آن بستگی دارد. حتی ممکن است فرد متوجه‌ی کم شدن حس چشایی در هنگام غذا خوردن شود.
اگر این مشکل بعد از یک یا دو روز حل نشود، برای حل آن با پزشک خود مشورت کنید. در هنگام ملاقات با پزشک هر گونه تغییر احتمالی در اشتها و حس بویایی را با او در میان بگذارید.
آیا رعایت نکردن بهداشت دهان و مشکلات دندانی می‌تواند علت طعم بد دهان باشد؟
بهداشت دهان و دندان رایج‌ترین دلیل طعم بد در دهان است. مرتب مسواک نزدن و نخ دندان نکشیدن می‌تواند به ورم لثه (gingivitis) و در نهایت ایجاد طعم بد در دهان منجر شود.
مشکلات دندانی مانند عفونت‌ها، آبسه‌ی دندان و حتی در آمدن دندان عقل می‌تواند باعث ایجاد این مشکل شود.
دیگر علایم و نشانه‌های وجود مشکلات دندانی عبارتند از:
- بوی بد دهان
- خونریزی از لثه و لثه‌های قرمز و متورم
- دندان‌های حساس به سرما و گرما
- دندان لق
با رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده‌ی روزانه، مرتب و درست از نخ دندان و مسواک می‌توان از مشکلات رایج دندانی پیشگیری کرد. همچنین فرد باید به صورت مرتب برای چک کردن و تمیز کردن دندان‌ها به دندانپزشک مراجعه کند.
برای محافظت بیش‌تر می‌تواند از دهان شویه‌های ضد باکتریایی در کنار مسواک و نخ دندان استفاده کرد.
خشکی دهان
خشکی دهان زمانی اتفاق می افتد که غدد بزاقی به اندازه‌ی کافی بزاق تولید نمی‌کنند. این حالت باعث ایجاد خشکی و چسبندگی در دهان می‌شود.
بزاق رشد باکتری‌ها در دهان را کاهش داده و به خورد شدن مواد غذایی در دهان کمک می‌کند. با کم شدن بزاق احتمال ایجاد طعم بد در دهان به دلیل زیاد بودن باکتری‌ها و باقی مانده‌ی مواد غذایی وجود دارد.
چندین عامل باعث ایجاد خشکی دهان می‌شود، این عوامل شامل:
- داروها
- افزایش سن
- گرفتگی بینی که باعث نفس کشیدن از طریق دهان می‌شود
- آسیب عصبی
- مصرف تنباکو
- بیماری‌های خود ایمنی
- دیابت
اگر فرد به خشکی دهان مبتلا باشد باید برای شناسایی عامل ایجاد کننده‌ی آن با پزشک مشورت کند. بسیاری از افرادی که با این مشکل مواجه هستند با تغییر سبک زندگی، تنظیم داروهای مصرفی و استفاده از دهان شویه‌ها می‌توانند با آن مقابله کنند.
برفک دهانی
برفک دهانی نوعی عفونت قارچی است که در محیط‌های گرم و مرطوب از جمله دهان ایجاد می‌شود. همه‌ی افراد مستعد ابتلا به این نوع عفونت هستند، اما نوزادان، افراد مسن و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف بیش‌تر در معرض این آسیب هستند.
برفک دهانی همچنین باعث:
- برجستگی‌های سفید در دهان و روی زبان
- قرمزی و سوزش
- بلع دشوار
- خشکی دهان
مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و استفاده از دهان شویه به صورت مرتب تا حدود زیادی از بروز برفک دهانی جلوگیری می‌کند. کم کردن مصرف مواد حاوی شکر و شیرینی هم بسیار موثر است، چرا که مخمر یا قارچ از شکر تغذیه می‌کند.
اگر متوجه‌ی برجستگی‌های سفید رنگی در دهان خود شدید، حتی اگر هیچ گونه علامت دیگری نداشته باشید، باید به پزشک مراجعه کنید.
آیا عفونت می‌تواند علت طعم بد دهان باشد؟
عفونت‌های تنفسی
عفونت‌های تنفسی خصوصاً عفونت‌های تنفسی ویروسی می‌توانند بر طعم دهان تاثیر بگذارند.
، سینوزیت، سرماخوردگی و عفونت گوش میانی غالباً بر حس چشایی و بویایی اثر می‌گذارند.
علائم دیگر عفونت دستگاه تنفسی عبارتند از:
- گرفتگی بینی
- گوش درد
- گلو درد
عفونت‌های تنفسی معمولاً خود به خود و بعد از گذشت یک یا دو هفته بهبود پیدا می‌کنند. طعم بد دهان هم زمانی که عفونت برطرف شد از بین خواهد رفت.
آیا هپاتیت می‌تواند علت طعم تلخ دهان باشد؟
هپاتیت ب نوعی عفونت ویروسی کبدی است. و یکی از علایم اولیه‌ی آن طعم تلخی و ناخوشایند در دهان است.
دیگر علایم و نشانه‌های اولیه‌ی این بیماری عبارتند از:
- بوی بد دهان
- از دست دادن اشتها
- تب خفیف
- تهوع، استفراغ و اسهال
هپاتیت ب نوعی بیماری عفونی مهم است. اگر علایم این بیماری را داشتید و یا احساس کردید که در معرض ویروس بودید، حتماً با پزشک خود مطرح کنید.
علاوه بر طعم بد دهان؛ داروهایی که برای درمان هپاتیت c مصرف می‌شوند، حس بویایی را هم مختل می‌کنند. طعم بد دهان زمانی که مصرف داروها قطع شود، متوقف خواهد شد.
آیا تغییرات هورمونی می تواند علت طعم بد دهان باشد؟
بارداری
نوسانات هورمونی اوایل بارداری می‌تواند باعث ایجاد تغییرات زیادی در حواس ویژه شود. زن باردار در این دوران گاهی غذایی را هوس خواهد کرد که هرگز پیش از این امتحان نکرده و یا ناگهان بوی خاصی حال او را بهم خواهد زد. برخی از زنان از وجود طعم بد؛ خصوصاً طعم فلزی و ترشی، در دهان خود در سه ماهه‌ی اول بارداری شکایت دارند. گرچه وجود این طعم بد آزاردهنده است ولی معمولاً بی خطر بوده و بعد از پایان بارداری هم برطرف خواهد شد.
یائسگی
زنان یائسه یا زنانی که در آستانه‌ی یائسگی هستند، اغلب اوقات طعم تلخ و آزاردهنده‌ای در دهان خود احساس می‌کنند. این مسئله معمولاً به خاطر خشکی دهان رخ می‌دهد که یکی از علائم رایج یائسگی است.
دلیل احتمالی دیگر طعم بد دهان در یائسگی سندروم دهان سوزان (burning mouth syndrome) است. این مشکل نادر است ولی خطر بروز آن بعد از یائسگی به دلیل پایین رفتن سطح هورمون استروژن افزایش خواهد یافت. علاوه بر طعم بد دهان، گاهی فرد متوجه‌ی سوزش در نوک زبان خود هم خواهد شد. این علایم به صورت موقت ظاهر شده و دوباره از بین می‌روند و این روند فرایندی تکرار شونده است.
اگر در آستانه‌ی یائسگی و یا در حین آن این علایم را تجربه می‌کنید حتماً این مشکل را با پزشک خود مطرح کنید. پزشک روش‌های درمانی را با شما در میان خواهد گذاشت. برای برخی از زنان داروهای جایگزین هورمون تجویز می‌شود تا به رفع مشکلات آن‌ها کمک شود.
↑آیا تغییرات گوارشی می‌تواند علت بی مزه شدن دهان باشد؟
ریفلاکس
ریفلاکس یا بازگشت اسید معده و صفرا علایم مشابه داشته و ممکن است در یک زمان اتفاق بیفتند. این‌ها توسط صفرا یا مایعات کبد که به گوارش کمک می‌کنند و یا توسط اسید معده که به سمت مری حرکت می‌کند، رخ می‌دهند.
هر دوی این مشکلات باعث ایجاد طعم ترش در دهان می‌شوند، علاوه بر این علایم و نشانه‌های دیگری هم دارند:
- سوزش سر دل
- درد بالای شکمی
- تهوع و استفراغ
- گرفتگی صدا
در صورت داشتن علایم ریفلاکس اسید معده و صفرا به پزشک مراجعه کنید. انواع مختلفی از داروها برای کمک به رفع این مشکلات وجود دارد.
درمان خانگی این مشکل عبارتند از:
- پرهیز از خوردن غذاهایی که سوزش سر دل را تحریک می‌کنند
- خوردن غذاها در حجم کم‌تر
- حفظ وزن طبیعی
آیا دارو ها و دیگر مواد مصرفی می‌تواند علت طعم بد دهان باشد؟
ویتامین‌ها و دیگر مکمل‌های دارویی
بسیاری از ویتامین‌ها و مکمل‌ها باعث ایجاد طعم فلز مانند و ترش شدگی در دهان می‌شوند. این حالت مخصوصاً زمانی رخ می‌دهد که در مقادیر زیاد مصرف شوند.
برخی از رایج‌ترین ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که باعث بروز این مشکل می‌شوند، عبارتند از:
- کلسیم
- کروم
- مس
- آهن
- مولتی ویتامین‌ها یا ویتامین‌های مخصوص قبل و حین بارداری که حاوی فلزات سنگین هستند
- ویتامین د
- روی که می‌تواند باعث حالت تهوع شود
داروها
بسیاری از داروها هم باعث ایجاد طعم بد در دهان خواهند شد. داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک که باعث ایجاد این حالت می‌شوند شامل:
- داروهای ضد التهابی
- آنتی هیستامین‌ها
داروهای تجویزی زیر هم می‌توانند به این پدیده منچر شوند:
- داروهای قلبی
- داروهای دیابت
- داروهای بازدارنده‌ی پروتئاز HIV
- قرص جلوگیری از بارداری
- داروهای ضد تشنج
- آنتی بیوتیک‌ها
- داروهای ضد افسردگی
درمان سرطان
داروهای شیمی درمانی زیادی برای درمان سرطان استفاده می‌شود. بسیاری از این داروها باعث ایجاد طعم فلز مانند و ترش شدگی در دهان می‌شوند.
پرتودرمانی زمانی که برای درمان سرطان‌های گردن و سر استفاده می‌شود می‌تواند باعث بروز طعمی ناخوشایند در دهان شود. معمولاً زمانی که این درمان‌ها متوقف شوند هم این مشکل برطرف خواهد شد.
مشکلات عصبی
جوانه‌های چشایی به اعصاب مغزی متصل هستند. هر عاملی که روی این اعصاب اثر بگذارد منجر به ایجاد طعم بد در دهان خواهد شد.
مشکلاتی که روی اعصاب مغزی اثر می‌گذارند شامل:
- تومورهای مغزی
- زوال عقل
- بیماری صرع
- ضربه‌ی شدید به سر
برخی از داروهایی که برای درمان این مشکلات عصبی استفاده می‌شود هم باعث ایجاد طعم نامطبوع در دهان خواهد شد. این مشکل معمولاً بعد از درمان بیماری‌های زمینه‌ای رفع خواهد شد.
نکات مهم درباره طعم بد دهان
اگر بدون هیچ دلیل خاصی فرد به طعم بد دهان دچار شده باشد، باید برای بررسی دقیق دلایل احتمالی زمینه‌ای به پزشک مراجعه کند.
- در طول ویزیت در مورد این مسائل با پزشک خود صحبت کنید
- تمام داروها و مکمل‌های مصرفی خود را به پزشک معالج بگویید
- سایر علایم و نشانه‌ها حتی اگر مربوط به مشکل حال حاضر نباشند مهم هستند و باید با پزشک درمیان گذاشته شوند
- سایر بیماری‌هایی که پیش از این تشخیص داده شده اند را هم به پزشک بگویید.
تا زمانی که به پزشک مراجعه کنید، برای حل موقتی این مشکل از محلول‌های مخصوص دهان شویه استفاده کنید یا آدامس بجویید.