اطلاعات عمومی درباره گل
اگر خواهان اضافه کردن یا حذف اطلاعات خود در مطالب هستید، به آیدی @Tarikhemaadmin در تلگرام پیام بدید.
لطفا جهت پرسیدن آدرس و سوالات نامربوط پیام ندید. ما فقط آدرس و شماره تماس‌ها را قرار میدیم که در پایین قرار گرفته.
گُل یا شکوفه ساختار زایشی در گیاهان گلدار یا نهان‌دانه است. کارکرد زیست‌شناختی گل به هم رسانیدن یاختهٔ زایشی نر (اسپرم) و یاخته زایشی ماده (تخم) است. این فرایند با گرده‌افشانی توسط حشرات آغاز و پس از لقاح به تشکیل دانه می‌انجامد. گل‌ها برای روحیه انسان بسیار مؤثر هستند.
گل را می‌توان جوانه‌ای تصور کرد که برای تولیدمثل گیاه مادر تغییر شکل یافته‌است. در جریان تبدیل برگ به گل، برگ از نظر شکل و رنگ دستخوش تغییرات فراوانی می‌شود. این برگ‌های تغییرشکل‌یافته را قسمت‌های گل می‌نامند.[۱]
گل‌ها می‌توانند پیوند دو نژاد را آسان کنند (تلفیق اسپرم و تخم گل‌های مختلف در یک گونه) یا درون گونه خود افزایش یابند (تلفیق اسپرم و تخم در همان گونه). بعضی از گل‌ها بدون لقاح، دیاسپور تولید می‌کنند (parthenocarpy). گل‌ها دارای اسپورانژیا هستند، جاییکه محتوی گامتوفیت می‌باشد. گل‌ها منجر به تولید میوه و دانه می‌شوند. بعضی از گل‌ها در دوره تکامل خود برای حیوانات جذاب هستند و این دلیلی است که حیوانات را عامل گرده افشانی آن‌ها می‌کند. علاوه بر تسهیل تولید مثل گیاهان گلدار، گل‌ها مدت طولانی است؛ که توسط انسان‌ها تحسین شده و برای زیباسازی محیط، نشانه‌ای از عشق، آیین، مذهب، پزشکی و به عنوان منبع غذایی استفاده می‌شوند.
ریخت‌شناسی
بخش‌های اصلی یک گل بالغ Ranunculus glaberrimus
بخش‌های گل
یک گل، از چهار قسمت که به بالای یک ساقه کوتاه متصل شده‌اند، تشکیل شده‌است. هر کدام از این بخش‌ها در یک حلقه از حفره گل گیاه قرار گرفته‌اند. چهار حلقه اصلی (با شروع از پایه گل یا پایین‌ترین گره و حرکت به سمت بالا) به شرح زیر است:
بخش‌های گیاهی گل
در مجموع کاسه گل و جام گل را تشکیل می‌دهند.
کاسبرگها:مجموعاً کاسهٔ گل گفته می‌شوند. کاسبرگها دارای ساختمانی تقریباً مشابه برگ‌ها می‌باشند و به‌عنوان پوششی از تبخیر سریع جلوگیری کرده و از قسمت‌های داخلی‌تر گل محافظت می‌کنند. رنگ بیشتر کاسبرگها سبز است ولی در بعضی قهوه‌ای و فلس‌مانند است و در برخی دیگر ممکن است رنگی باشد. به مجموعهٔ کاسبرگها و گلبرگها پریانت یا گلپوش گفته می‌شود.
گلبرگها: مجموعاً جام‌گل گفته می‌شوند. آن‌ها با رنگ‌های جذاب خود حشرات را به غدد شهد که در قاعده یا نزدیک قاعده‌شان وجود دارد، جلب می‌کنند. حشرات باعث حمل گرده می‌شوند و بدین ترتیب در عمل گرده‌افشانی یا انتقال گرده از پرچم به کلاله نقش مهمی را ایفا می‌کنند.
بخش‌های تولید مثلی، لیلیوم عید پاک، ۱)کلاله، ۲)خامه، ۳)پرچم، ۴)رشته، ۵)گلبرگ
بخش‌های تولید مثلی
پرچم‌ها: مجموعاً اندروسیوم نامیده می‌شوند. هر پرچم از یک بساک یا قسمت حامل گرده و یک میله یا پایه تشکیل می‌گردد. غالباً گرده‌های آزادشده به وسیلهٔ بساک با بزرگ نمایی به صورت کُره‌های زرد بسیار کوچک به نظر می‌رسند. گرده معمولاً توسط حشرات یا باد به کلاله حمل می‌گردد. پرچم‌ها اندام‌های نر گل هستند.
مادگی: حلقه درونی گل، متشکل از یک یا چند بخش به نام برچه. برچه یا چند برچه چسبیده به هم به شکل یک ساختار توخالی هستند که تخمدان نامیده می‌شود که تخمک را درون خود تولید می‌کنند. تخمک‌ها مگااسپورانژیا هستند و با روش میوز مگااسپور تولید می‌کنند که گامتوفیت ماده است و منجر به سلول‌های تخم می‌شود. مادگی یک گل با اصطلاحات جایگزین در جایی که ساختارش را در حلقه درونی گل می‌بینید توصیف می‌شود (متشکل از یک تخمدان، خامه و کلاله). مادگی از یک یا چند برچه که به هم متصل هستند تشکیل شده‌است. بخش چسبناک بالای مادگی، کلاله، گیرنده گرده می‌باشد. از یک تخمدان قاعده‌ای، یک خامهٔ میانی، و یک کلاله انتهایی تشکیل می‌شود. تخمدان محتوی تخمکهاست که توسط پوشش احاطه شده‌است و بعد از لقاح به صورت بذر رشد می‌یابد. کلاله یک جمع‌آوری‌کنندهٔ گرده است و خامه در زیر آن گذرگاهی است که گرده را به سمت تخمک هدایت می‌کند. مادگی اندامی ماده است. ارتباط بین مادگی و حفره گل هیپوجینوس (در زیر تخمدان بالایی)، پریجینوس (اطراف تخمدان بالایی) یا اپی جینوس (بالاتر از تخمدان تحتانی) توصیف می‌شود.[۲]
گل زعفران بنفش‌فام در حالت بسته
ساختار گل
اگرچه ترتیب توصیف بالا “معمولاً ” در نظر گرفته می‌شود، گونه‌های گیاهی تنوع گسترده‌ای از ساختار گل را نشان می‌دهند. این تغییرات در تکامل گیاهان گلدار دارای اهمیت هستند و به صورت گسترده توسط گیاه شناسان برای ایجاد ارتباط بین گونه‌های مختلف گیاهی استفاده می‌شوند. چهار بخش اصلی گل معمولاً بر اساس محل قرارگیری خود در حفره گل تعریف می‌شوند نه بر اساس عملکرد خود. بعضی از گل‌ها فاقد برخی از قسمت‌ها هستند یا بعضی قسمت‌ها ممکن است برای عملکرد دیگری تغییر یافته باشند یا شبیه بخش دیگری که معمولاً وجود دارد دیده شوند. در بعضی خانواده‌ها، مثل آلالگان، گلبرگها تا حد زیادی کوچک شده و در بعضی گونه‌ها کاسبرگها رنگی بوده و شبیه گلبرگ هستند. گل‌های دیگر پرچم‌های تغییر یافته دارند که شبیه گلبرگ هستند، گل صدتومانی و گل‌های رز پرچم‌های گلبرگی شکل دارند. گل‌ها تغییرات بزرگی را نشان می‌دهند و دانشمندان گیاه‌شناسی این تغییرات را به روش‌های سیستماتیک برای شناسایی و تشخیص گونه‌ها توصیف می‌کنند.
اصطلاحات خاصی برای توصیف گل‌ها و بخش‌های آن‌ها استفاده می‌شود. بسیاری از بخش‌های گل‌ها با یکدیگر ترکیب شده‌اند، منشأ بخش‌های ترکیبی، از همان حلقه گل مادرزادی هستند، در حالیکه منشأ بخش‌های ترکیبی از حلقه‌های مختلف حاصل بخش‌هایی است که ترکیبشان آزادانه نبوده‌است. گلبرگ‌های ترکیب شده که داخل یک لوله یا حلقه به عنوان یک بخش جدا می‌شوند، هم برگی نامیده می‌شوند (گلبرگ پیوسته نیز می‌نامند). گلبرگ‌های ترکیبی قسمت‌های متمایزی دارند: پایه استوانه‌ای، شکل لوله است، منطقه پهن آن شکل گلو و منطقه شعله‌ور بیرونی، شاخه شکل است. گل هم برگی با تقارن دو طرفه، با لب بالایی و پایینی دو لبی نامیده می‌شود (bilabiate). گل‌های با گلبرگ‌های ترکیبی یا کاسبرگها جام گل یا کاسه گل به شکل‌های مختلفی دارند، از جمله: زنگی شکل، قیفی شکل، لوله‌ای، زنگوله‌ای، سینی شکل یا چرخشی.
اشاره به «همجوشی» که معمولاً انجام می‌شود، سؤال‌برانگیز است چرا که حداقل فرایندهای انجام شده ممکن است غیر همجوشی باشند. به عنوان مثال، علاوه بر این رشد اضافی در یا زیر پایه پری موردیا، زائده‌های گل، مانند کاسبرگها، گلبرگها، پرچم‌ها و برچه‌ها که به یک پایه مشترک هدایت می‌شوند نتیجه همجوشی نیستند.
چپ: گل‌های طبیعی Streptocarpus دارای تقارن، راست: گل نامتقارن peloric Streptocarpus. هر دو این گل‌ها، دو رگه Streptocarpus و Anderson’s Crows’ Wings هستند.
بیشتر گل‌ها تقارن دارند. هنگامی که پوشش گل از محور مرکزی از هر نقطه به دو قسمت تقسیم شود، نیمه متقارن به وجود می‌آید و تشکیل یک تقارن شعاعی می‌دهد. این گل‌ها نیز به نام اکتینومورف یا متقارن شناخته می‌شوند، به عنوان مثال، رز و تریلیوم. وقتی گل‌ها به دو نیمه تقسیم شوند و فقط یک خط باشد که نیمه متقارن ایجاد کند، این گل‌ها را بی‌قاعده یا متقارن الطرفین می‌نامند، مثل گل میمون یا بیشتر ارکیده‌ها. گل‌ها ممکن است به‌طور مستقیم از پایه خود به گیاه متصل شوند (بی ساقه _ ساقه حمایت‌کننده یا ساقه خیلی کوچک شده یا بدون ساقه). ساقه یا ساقه زیرین یک گل، دمگل یا پدانکل نامیده می‌شود. اگر یک دمگل از گل‌های زیادی حمایت کند، ساقه‌های متصل به هر گل که به محور اصلی متصل می‌شوند ساقه کوچک یا پایک نامیده می‌شوند. راس اشکال ساقه گل که تورم انتهایی دارد جام گل یا تاروس نامیده می‌شود.
گل شیپوری اتیوپیایی یک گل تنها نیست. در واقع یک گل آذین از گل‌های کوچک فشرده شده در کنار هم، در پایه مرکزی است که اطرافش با برگکی شبیه گلبرگ بزرگ پوشده شده‌است.
گل آذین
گونه‌هایی که بیش از یک گل در یک محور دارند، خوشه جمعی گل یا گل آذین می‌نامند. بعضی از گل آذین‌ها از ترکیب تعداد زیادی گل‌های کوچک تشکیل شده‌اند که در کنار هم به شکل تنها یک گل دیده می‌شوند. مثال متداول، تعداد زیادی از اعضای گروه بزرگ کامپوزیت‌ها (آستراسه آ) هستند. گل آفتابگردان، برای مثال، یک گل نیست اما سر گل _ گل آذین متشکل از گل‌های متعدد (یا گلچه) است. گل آذین ممکن است شامل ساقه‌های تخصص یافته و برگ‌های تغییر شکل یافته باشد که به نام برگک شناخته می‌شوند.
نمودار گل و فرمول گل
فرمول گل راهی برای نشان دادن قسمت‌های مختلف گل با استفاده از اصطلاحات خاص است، شماره‌ها و سمبل‌ها، اطلاعات قابل توجهی را در یک فرم فشرده ارائه می‌دهند. می‌تواند یک آرایه (taxon) باشد، معمولاً محدوده‌ای از تعداد عضوهای مختلف یا گونه‌های خاص را ارائه می‌دهد. فرمول گل در اوایل قرن ۱۹ گسترش یافته‌است و استفاده از آن در طول زمان کاهش یافته‌است. پرنر و همکارانش (۲۰۱۰) مدل‌های موجود را برای گسترش توان توصیفی آن فرمول‌ها ابداع کرده‌اند. قالب فرمول گل در نقاط مختلف جهان متفاوت است، اما همان اطلاعات را ارائه می‌دهد.
ساختار گل می‌تواند با استفاده از نمودار گل نیز بیان شود. استفاده از طرح‌های شماتیک می‌تواند جایگزین توصیفات طولانی یا نقشه‌های پیچیده که ابزاری برای درک ساختار گل و سیر تکامل آن هستند، باشند. این نمودارها ممکن است ویژگی‌های مهمی از گل‌ها را نشان دهند، ازجمله موقعیت‌های نسبی اندام‌های مختلف، وجود همجوشی و تقارن و همچنین جزئیات ساختاری.
رشد و نمو
یک گل از یک ساقه تغییر شکل یافته یا قسمت معین مریستم راسی رشد می‌کند (قسمت معین به معنی رشد محوری در یک جهت است). این قسمت فشرده، در مورفولوژی گیاهی کلاسیک به عنوان برگ‌های اصلاح شده تفسیر شده‌اند. با این حال، مطالعات تفصیلی رشد، نشان داده‌اند که پرچم‌ها اغلب کم و بیش شبیه ساقه تغییر شکل یافته (کالوم‌ها) هستند که در بعضی موارد حتی ممکن است شبیه شاخه باشند. با توجه به تمام تنوع رشد آندروسئوم گیاهان گلدار، ما یک زنجیره بین برگ‌های تغییر شکل یافته (فیلوم‌ها)، ساقه‌های تغییر یافته (کالوم‌ها) و شاخه‌های تغییر یافته (ساقه‌ها) پیدا کرده‌ایم.
انتقال گل
انتقال گل یکی از تغییرات فاز اصلی است که یک گل در طول چرخه زندگی خود انجام می‌دهد. این انتقال باید در زمانی صورت بگیرد که لقاح و تشکیل دانه مناسب باشد، در این صورت اطمینان از موفقیت تولید مثل حداکثر خواهد بود. برای پاسخگویی به این نیازهای گیاه باید نشانه‌های درون زا و زیست‌محیطی مهم مانند تغییرات در سطح هورمون‌های گیاهی و درجه حرارت فصلی و تغییرات طول روز را تفسیر کرد. بسیاری از گیاهان چند ساله و بیشتر گیاهان دو ساله در بهاره سازی گل می‌دهند. تفسیر مولکولی این سیگنال‌ها از طریق انتقال یک سیگنال پیچیده به نام فلوریژن می‌باشد که ژن‌های دخیل آن شامل کنستان، لوکوز گلدهی C، لوکوز گلدهی T می‌باشند. فلوریژن در برگ‌ها، در زمان مطلوب باروری تولید می‌شود و در غنچه‌ها عمل می‌کند و تغییرات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مختلف را به سمت رشد راهنمایی می‌کند.
اولین مرحله از این تحولات، تبدیل ساقه رویشی پری موردیا به گل پری موردیا می‌باشد. این اتفاق به عنوان تغییرات بیوشیمیایی در تمایز سلولی برگ صورت می‌گیرد. جوانه و بافت‌های بنیادی، داخل بافت اندام‌های تناسلی رشد می‌کنند. رشد بخش مرکزی از نوک ساقه متوقف یا مسطح می‌شود و تورمی در یک طرف آن گسترش می‌یابد و حالت مارپیچی یا اسپیرال را در اطراف خارجی انتهای ساقه ایجاد می‌کند. این برآمدگی داخل کاسبرگها، گلبرگها، پرچم‌ها و برچه‌ها گسترش می‌یابد. در بسیاری از گیاهان، زمانی که این پروسه آغاز می‌شود، نمی‌توان آن را معکوس کرد و ساقه گل‌ها بسط پیدا می‌کنند حتی اگر شروع اولیه این رویداد به برخی از نشانه‌های زیست‌محیطی وابسته باشد. زمانی که این پروسه آغاز می‌شود حتی اگر نشانه‌ها حذف شوند، ساقه به ایجاد گل ادامه می‌دهد.