ضرب المثل هایی در کتاب نهج البلاغه
اگر خواهان اضافه کردن یا حذف اطلاعات خود در مطالب هستید، به آیدی @Tarikhemaadmin در تلگرام پیام بدید.
لطفا جهت پرسیدن آدرس و سوالات نامربوط پیام ندید. ما فقط آدرس و شماره تماس‌ها را قرار میدیم که در پایین قرار گرفته.
حضرت علی در سخنانشان در کتاب نهج البلاغه بارها و بارها از مثل ها استفاده کرده اند و یا خود حکایاتی گفته اند که بعدها از آن به عنوان ضرب المثل یاد شده ،که در زیر آورده شده:
٫ مفهوم ضرب‌المثل«حوضی برایشان از آب پر سازم که تنها خود بتوانم آبش را بکشم» یعنی چه و برای چه کسانی فرموده است؟
مفهوم ضرب‌المثل این است که: «نقشه‌ای برای آن‌ها(طلحه و زبیر) طرح کنم که راه فرار از آن را نداشته باشند.»
این ضرب‌المثل را برای طلحه و زبیر فرموده است که خواهان خون عثمان بودند و جنگ جمل را به راه انداختند.
۲ مفهوم ضرب‌المثل«گوسفند تک رو طعمه گرگ می‌گردد» یعنی چه و به چه مناسبتی حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ ذکر کرده‌اند؟
مفهوم ضرب‌المثل این است که: «از تنهایی و پراکندگی بپرهیز که انسان تنها طعمه شیطان می‌شود.» وقتی که حضرت راجع به اشتباهات خوارج سبک مغز سخن می‌گفت این ضرب‌المثل را بیان فرمودند.
۳ ضرب‌المثل«خاشاک در چشم و استخوان در گلو» یعنی چه، و به چه مناسبت حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ ایراد فرموده‌اند؟
این ضرب‌المثل را پیرامون غصب خلافت فرموده‌اند که حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ در مقابل این غصب صبر و بردباری را پیش گرفتند که همچون خاری در چشم و استخوانی در گلو او را ناراحت می‌کرد.
۴ معنای ضرب‌المثل«ذمه من گرو سخنانی است که می‌گویم و تمام آن‌ها را ضمانت می‌کنم» چیست و به چه مناسبتی ایراد شده است؟
منظور و مقصود حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ این است که: در راستی گفتارم تردیدی نیست و باطل و نادرستی در آن راه ندارد. این ضرب‌المثل را آن حضرت هنگامی که مردم مدینه با او بیعت کردند فرمود.
۵ ضرب‌المثل«شیری می‌خواهند از مادری که از شیردان باز ایستاده» به چه معنا است و در چه موردی ایراد شده است؟
معنای ضرب‌المثل این است که: طلحه و زبیر توقع دارند من هم مانند عثمان از مال فقرا و مسلمانان هر چه می‌خواهند به ایشان بدهم(لکن من چنین نخواهم کرد).
این ضرب‌المثل را در توبیخ کسانی ایراد می‌کند که توقعات بی مورد از آن حضرت داشتند.
۶ حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ جمله«شما برای تیراندازی نشانه و برای خورنده لقمه و برای حمله کننده شکارید» را درباره چه کسانی فرموده و منظور آن حضرت چه بود؟
درباره اهل بصره. منظور آن حضرت این است که: شما به خاطر کم فهمی و نادانی، لشکر بیگانه(اصحاب جمل) را به شهر خود راه دادید که شما را هدف تیر خودشان قرار داده، و اموالتان را خورده و گرفتارتان ساخته‌اند.
۷ مفهوم ضرب‌المثل«من بینی و چشم این کار را زده‌ام» چیست و در چه موردی گفته شده است؟
این ضرب‌المثل بجای ضرب‌المثل فارسی است که می‌گویند: «من همه طرف این کار را زیر و رو کرده‌ام» یعنی این کاری که می‌خواهم انجام بدهم تصمیم نهایی من است. این ضرب‌المثل را حضرت در مورد جنگ با معاویه بیان داشته است و آن را حتمی می‌داند.
۸ مفهوم ضرب‌المثل«تربت ایدیکم» یعنی«دست‌های شما به خاک آلوده باد» یعنی چه و در مورد چه کسانی گفته شده است؟
یعنی خداوند شما را به فقر و پریشانی مبتلا سازد و خیر و نیکی نبینید. این ضرب‌المثل را حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ خطاب به اهل کوفه فرموده است هنگامی که در جنگ با اهل شام سستی و سهل انگاری ورزیدند.
منبع:tebyan – جدولیاب