ریشه ضرب المثلگاو بندی

ضرب المثل ” گاو بندی ” در اصل یک اصطلاح قدیمی بوده که به عنوان ضرب المثل نیز استفاده می شود که کاربرد آن زمانی است که ؛ بین دو یا چند نفر در عمل و اقدامی تبانی شود ، این عبارت مورد استشهاد و تمثیل قرار می گیرد .

و اما داستان ضرب المثل ” گاو بندی” :

آورده اند که …

کشاورزانی که در قرا و قصبات ایرانی به امر کشت و زرع اشتغال دارند . دو دسته هستند ، دسته اول کشاورزان مقیم که در محل کار ، صاحب خانه و زندگی هستند و همان جا کشاورزی می کنند که آنها را صاحب نسق می گویند . دسته دوم کشاورزان غیر مقیم هستند که این دسته را در اصطلاح عمومی ، خوش نشین می گویند و هر کدام زمینی از مالکیت قریه می گرفتند و مانند کشاورزان مقیم در زمین مورد اجاره گاوبندی و زراعت می کردند .

از جمله کارهایی که مباشران و متصدیان بهره مالکانه به نفع خودشان انجام می دادند ، این بود که با خوش نشین ها گاوبندی می کردند . عبارت گاوبندی در اصطلاح کشاورزی به معنی استفاده از گاو نر ( گاو کاری ) برای شخم و زراعت است ، به این ترتیب که یک جفت گاو کاری را با نهادن یوغ در گردن به خیش می بندند و از آن برای شخم زدن و آماده کردن زمینی برای زراعت استفاده می کردند .

معنی مجازی گاوبندی یعنی مواضعه و تبانی و شرکت در منافع غیر اصولی و شرعی . و این از آنجا سرچشمه گرفته است که مباشران و متصدیان وصول بهره مالکانه برای آنکه منافع بیشتری نصیبشان شود با یک یا چند نفر از خوش نشینان در زراعت و گاوبندی شریک می شدند . استمرار در این عمل موجب شد که از عبارت گاوبندی در افواه عمومی به معنی مواضعه و تبانی و شرکت در منافع نامشروع استفاده و تمثیل کنند .

منبع:rasekhoon