گذرنامه و ویزا چه تفاوتی با هم دارند؟

سه واژه گذرنامه، پاسپورت و ویزا از مهم‌ترین مفاهیم در سفرهای خارجی محسوب می‌شوند، ولی معمولا مفهوم آن‌ها با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شود. ابتدا در مورد تفاوت گذرنامه با پاسپورت باید اشاره کرد که هر دو واژه دارای مفهوم یکسانی هستند و در واقع، گذرنامه معادل فارسی برای پاسپورت (Passport) است. البته هر دو واژه در مکاتبات و محاوره به کار می‌روند.

پاسپورت چیست؟

گذرنامه یا پاسپورت نوعی شناسنامه بین‌المللی است که دولت‌ها برای سفر یا اقامت اتباع کشور خود در خارج ازمرزهایشان صادر می‌کنند. به عبارت دیگر، پاسپورت سندی است که نشان دهنده مجوز خروج شهروندان از کشور است و مدرکی دال بر حقوق و امنیت شخص در قلمرو کشورهای دیگر (به معنی مقبولیت آن شخص از طرف کشور مبدا) محسوب می‌شود.

نکته قابل توجه اینکه پاسپورت دارای ریشه تاریخی است و برای نخستین بار در حدود ۴۵۰ سال پیش از میلاد مورد استفاده قرار گرفته است. بنا بر عهد عتیق (تورات) نحمیا از یهودیان شناخته شده، که در کاخ شوش مباشر اردشیر یکمهخامنشی بود، برای سفر به یهودیه از اردشیر یکم نامه‌ای دریافت می‌کند تا تضمینی برای به سلامت عبور کردن از اراضی تحت سلطه دیگر فرمانروایان باشد.
در بیشتر کشورهای جهان پاسپورت به شکل دفترچه کوچکی است که جلد آن ممکن است به رنگ قرمز، سبز، آبی و… باشد. جلد گذرنامه‌ ایرانی به رنگ زرشکی است و نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران به رنگ طلایی روی آن درج شده است. همچنین، کلمه گذرنامه به فارسی و عبارت Islamic Republic of Iran و Passport در زیر آن نوشته شده‌اند.

در صفحه مشخصات نیز اطلاعاتی از قبیل شماره گذرنامه، نام و نام خانوادگی، نام پدر، تاریخ و محل تولد و… به دو زبان فارسی و انگلیسی درج شده‌اند. گذرنامه ایرانی دارای ۳۲ صفحه است و به جز دو صفحه اول مربوط به عکس و مشخصات، سایر صفحه‌ها برای ثبت مهرهای ورود و خروج یا برچسب‌های ویزا اختصاص دارند.

گذرنامه ایرانی در سه نوع عادی، خدمت و سیاسی صادر می‌شود.

ویزا چیست؟

ویزا (Visa) که روادید نیز نامیده می‌شود، سندی است که توسط نمایندگان قانونی دولت هر کشور مانند سفارتخانه یا کنسولگری برای شهروندان سایر کشورها صادر می‌شود و طبق آن درخواست اتباع خارجی برای ورود، عبور یا اقامت در کشور متبوع آن سفارت به تائید رسیده است. البته باید در نظر داشت که افسران مهاجرت می‌توانند به دلایل مختلف این تقاضاها را رد کنند. همچنین، صدور ویزا از جانب سفارتخانه‌ها یا کنسولگری‌ها منوط به ارائه مدارک و پرداخت وجه به منظور بررسی درخواست متقاضی است.

ویزا ممکن است به صورت برچسب در یکی از برگه‌های گذرنامه ضمیمه یا به صورت برگه‌ای مجزا به متقاضی ارائه شود. همچنین، ویزا دارای انواع مختلفی است که بر اساس هدف اعلام شده از سفر و ارائه مدارک کافی برای اثبات آن توسط مسافر صادر می‌شود.

ویزا ممکن است به دو صورت یکبار ورود یا چندبار ورود برای متقاضی صادر شود. علاوه بر این، ویزاهای توریستی، تحصیلی، ویزای کاری و ترانزیت از متداول‌ترین نوع ویزا محسوب می‌شوند. در این رابطه، برخی ویزاها ممکن است طبق توافق دو جانبه میان کشورها در بدو ورود صادر شوند، در حالی که برای بیشتر کشورها لازم است تا متقاضی پیش از سفر با مراجعه به سفارت کشور مورد نظر برای دریافت ویزا اقدام کند.

در مجموع، ویزا در مبادی ورودی هر کشوری، نشان‌ می‌دهد هدف سفر فرد چیست، چه مدت در آن کشور اقامت خواهد کرد و آخرین مهلتی که برای ورود به کشور مورد نظر دارد، چه تاریخی است. در مقابل، گذرنامه به منزله کارت شناسایی و برگه هویت شهروند هر کشور در کشورهای خارجی است.

منبع: کجارو