کیست بیضه یا اپیدیدیم چیست؟

  اسپرماتوسل یا کیست بیضه (کیست اپیدیدیم) یک کیست بدون درد و حاوی مایع است که در لوله تنگ و بلندی که در قسمت پشت و بالای هر بیضه (اپیدیدیم) قرار دارد. مایع موجود در کیست ممکن است حاوی اسپرم باشد اما این اسپرم‌ها زنده نیستند. کیست اپیدیدیم به صورت یک توده سفت در قسمت بالای بیضه احساس می‌شود. اسپرماتوسل تاثیری بر باروری مردان نمی‌گذارد.

اگر کیست بیضه کوچک باشد مشکلی را برای فرد به وجود نمی‌آورد و معمولا نیاز به درمان نیست اما اگر کیست بیضه بزرگ و موجب فشار و درد بر روی بیضه شود و به عبارتی مسیر انتقال اسپرم را ببندد و اجازه خون‌رسانی به بیضه را ندهد فرد باید تحت عمل جراحی قرار گیرد. بزرگ شدن کیست بیضه گاهی ظاهر نامطلوبی را ایجاد می‌کند بنابراین اگر فرد تمایل داشته باشد تحت عمل جراحی قرار می گیرد و کیست برداشته می‌شود. معمولا کیست بیضه تبدیل به سرطان بیضه نمی‌شود بنابراین افراد نباید نگران شوند چراکه با یک آزمایش ساده تفاوت این ۲ عامل قابل تشخیص است.

علائم کیست بیضه

اغلب آن بدون علامت است و بصورت اتفاقی توسط خود بیمار یا معاینه توسط پزشک کشف می شود ولی بیشتر موارد بنا به دلایل دیگر که بیمار سونوگرافی از بیضه ها انجام می دهد، مشخص می شود که دارای کیست اپیدیدیم نیز است. شایعترین علامت، احساس یک توده کروی متصل به قسمت فوقانی بیضه است که بخوبی قابل افتراق از بیضه می باشد. کیست اپیدیدیم یک بیماری کاملا خوش خیم است ولی هر نوع توده در داخل خود بیضه تقریبا می توان گفت که سرطان می باشد، بنابراین این مهم است که بدانیم توده ای که لمس می شود در داخل نسج بیضه می باشد و یا اینکه جدا از بیضه و فقط متصل به آن است. علامت دیگر این است که کیسه بیضه رفته رفته بزرگتر می شود این علامت بیشتر در هیدروسل مشاهده می شود ولی در کیست اپیدیدیم نیز دیده می شود. این کیستها اگر دچار عفونت شوند، دردناک شده و همراه با تورم، پوست کیسه بیضه گرم و قرمز می شود.

تشخیص کیست بیضه

پزشک می‌تواند از طریق بررسی دقیق دستگاه تناسلی وجود کیست اپیدیدیم را تشخیص دهد. پزشک در پی جستجو برای شناسایی هرگونه توده یا نقاطی که نسبت به لمس حساس یا دردناک هستند به معاینه بیمار می‌پردازد. هنگامی که پزشک این نقاط را لمس می‌کند بیمار دچار درد و ناراحتی می‌شود. پزشک انجام آزمایشات زیر را تجویز می‌کند:

عبور دادن نور از بیضه‌ها : پزشک با تاباندن نور به پوست بیضه به بررسی آن قسمت می‌پردازد، به این ترتیب باید به وضوح کیست بیضه را مشاهده کند.

سونوگرافی: اگر روش فوق نتواند وجود کیست اپیدیدیم را تشخیص دهد، پزشک از سونوگرافی برای بررسی قسمت‌های داخلی بیضه و پیدا کردن کیست در بیضه استفاده می‌کند.

درمان کیست بیضه

اگرچه  اسپرماتوسل خود به خود بهبود نمى یابد ولی اکثر آنها به درمان نیازی ندارند. آنها معمولا درد و عوارض ایجاد نمی کنند. اگر دردناک باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد درد مانند استامینوفن، ایبوپروفن و … را توصیه کند.

در مواردیکه اندازه آن کوچک است بویژه در مردانیکه هنوز بچه دار نشده اند، به هیچ وجه نباید اقدام به درآوردن کیست با جراحی کرد. کیست اپیدیدیم یک قسمت متسع از لوله اپیدیدیم است که اسپرم را به خارج از بیضه منتقل می کند، با خارج کردن کیست اپیدیدیم توسط جراحی، اپیدیدیم همان طرف مسدود می شود مثل اینکه یک مرد جهت جلوگیری از بارداری همسر اقدام به بستن لولهای منی بر یا همان وازکتومی بکند. اگر مردی در هر دو طرف دارای کیست اپیدیدیم باشد و با جراحی آنها را خارج کنند لوله های منی بر در هر دو طرف بسته شده و بیمار مبتلا به آزواسپرمی (تعداد اسپرم صفر) می شود.