تاریخ ما
گزیده‌ای از تاریخ و تمدن جهان باستان
رادیو جوان - همه اهنگ های ایرانی مجاز و غیرمجاز لس آنجلسیتلگرام بدون فیلتر - تله پلاس 24

چرا دیه زنان نصف مردان است؟

اگر خواهان اضافه کردن یا حذف اطلاعات خود در مطالب هستید، به آیدی @Tarikhemaadmin در تلگرام پیام بدید.
لطفا جهت پرسیدن آدرس و سوالات نامربوط پیام ندید. ما فقط آدرس‌ و شماره تماس‌ها را قرار میدیم که در پایین قرار گرفته.

در نظام حقوقى اسلام بیش از هر مکتب دیگرى تساوى حقوق زن و مرد رعایت گردیده است. در آغاز باید فرق بین تساوى(Equality) و تشابه(Similarity) را به خوبى دریافت. بى‏توجهى به این مسأله موجب خلط و مغالطه بسیارى مى‏شود. تشابه به معناى همانندى و همشکلى روبناهاى حقوقى است. این همان جریانى است که فمینیسم(Feminism) غربى در دام آن گرفتار آمد و پنداشت که تبعیض‏زدایى در روابط زن و مرد در گرو وضع حقوق کاملاً مشابه است. در حالى که این رویکرد نه سودى براى مرد در پى داشت و نه براى زن؛ بلکه روند انهدام بنیان خانواده را سرعت بخشید و برآیندهاى ناگوارى براى جامعه بشرى در پى آورد. تساوى به معناى برابرى است، نه یکنواختى. در تساوى شرایط گوناگون، تفاوت‏هاى طبیعى، وظایف و جوانب مختلف ملاحظه مى‏شود و چه بسا احکام نامشابهى وضع مى‏گردد، بدون آن که بر کسى ستمى روا شود. ولى در تشابه همه این امور نادیده انگاشته شده و فقط به یکنواختى روبناهاى حقوقى بسنده مى‏شود. بنابراین باید توجه داشت که هرگونه عدم تشابه قواعد حقوقى به منزله نفى تساوى نیست و هر نوع تشابه و یکنواختى به منزله رعایت تساوى نمى‏باشد.
ب ) تفاوتهاى حقوقى به معناى تفاوت در ارزش‏ها و کمالات انسانى نیست و اسلام بر برابرى زن و مرد در کرامت‏هاى انسانى تأکید فراوان دارد.
ج ) مسأله ارث و دیه زن در نظام حقوقى اسلام جزئى از کل است و نگاه به آن به صورت گسسته و بى‏ارتباط با دیگر اجزاى این مجموعه راهزن اندیشه و موجب برداشت‏هاى ناصواب مى‏شود، بنابراین نمى‏توان این احکام را جدا از مجموعه نظام خانواده در اسلام مورد توجه قرار داد.
توضیح: توجه به عوامل ذیل در فهم بهتر مسأله مؤثر است: ۱- قانون برای نوع افراد وضع می شود نه برای اشخاص و موارد استثنایی، لذا باید مصلحت نوعیه ملاک قانونگذاری و تعیین حق و تکلیف باشد. ۲- بین حق و تکلیف یک نوع تلازم و توازنی وجود دارد، وقتی در اسلام نفقه را بر عهده مرد گذاشته است، باید یک منبع درآمدی برای او تعریف و تعیین شود و هرگاه این مرجع پرداخت نفقه حذف شود به یک نحو جایگزین در نظر گرفته شود. شاید گفته شود در همه جوامع، امور اقتصادی و مرجع امرار معاش، مرد نیست، زنان نیز کارمند یا کارگر هستند و زندگی را اداره می کنند، پس در این صورت هرگاه زنی کشته شود باید برای عائله ای را که ایشان تکفل و سرپرستی می کردند، حقی به نام دیه برابر دیه مردان منظور شود ولو آن که شارع مقدس این مسأله را به شکل یک شرط یا استثناء در حکم بیان کند به این که هرگاه زنی که کشته شده است مسؤول امرار معاش خانواده باشد، دیه او برابر با دیه مرد است. پاسخ آن است که: اولا، یکی از حکمت های تفاوت در دیه بحث نفقه و تأمین مخارج زندگی است که تمام علت (علت تامه) همین امر باشد. ثانیا، در همین مورد نیز گرچه همسر خانواده (زن) به هر دلیلی مثل مرگ شوهرش یا ناتوانی و… مرجع امرار معاش باشد ولی از جهت شرعی و قانونی به عنوان یک وظیفه و مسؤولیت و تکلیف بر عهده او نیست، لذا تکلیفی بر او تحمیل نشده است تا حقی برای او وضع شود.
د ) دیه زن در همه موارد کمتر از مرد نیست، بلکه در کمتر از ثلث با مرد برابر است. اگر در مواردى ارث و دیه زن کمتر از مرد مى‏باشد، این مسأله مبتنى بر مصالحى در نظام خانوادگى و روابط زن و مرد مى‏باشد و در مقابل نه تنها به نیکوترین وجهى جبران شده است، بلکه اساسا حقوق زن در چنین نظامى بسیار بیش از مرد و فراتر از چیزى است که در «فمینیسم» غربى وجود دارد. توضیح این که:
الف) اسلام در شرایطى به زن حق ارث بردن داد که به کلى زن از این حق محروم بود و نه تنها از مرد ارث نمى‏برد، بلکه خود همچون کالایى به ارث برده مى‏شد.
ب ) اسلام به زن استقلال اقتصادى داد و او را در تصرف دارایى خود استقلال بخشید.
ج ) علاوه بر استقلال اقتصادى، اسلام در هیچ شرایطى زن را موظف به تأمین نیازمندى‏هاى خود و خانواده قرار نداده است. بنابراین دارایى‏هاى خود را در هر راه مشروعى مى‏تواند صرف کند و در عین حال براى رفع نیازمندى‏هاى خود تأمین جداگانه دارد؛ یعنى، نفقه او در هر حال بر عهده مرد است و اگر خودش نیز درآمد اقتصادى داشته باشد مالک شخصى آن درآمدها است و موظف نیست که آنها را در جهت نیازمندى‏هاى خانواده و یا حتى نیازمندى‏هاى خود صرف کند، لیکن مرد در هر حال موظف است که نیازهاى زن را تأمین نماید، بنابراین شرایط جدید زندگى با احکام اسلام هیچ تعارضى ندارد.
ه ) اسلام دو حق اقتصادى براى زن بر عهده مرد قرار داده است: ۱- مهریه؛ که افزون بر اصل مهریه، حق تعیین میزان آن نیز به دست خود زن مى‏باشد. ۲- نفقه؛ نفقه و تأمین مالى نیازمندى‏هاى زن در زندگى نیز بر عهده مرد است. اما در کشورهاى غربى و داراى نگرش فمینیستى که در تبلیغات پرهیاهوى جهانى خود را بزرگترین حامیان حقوق زن قلمداد مى‏کنند، چه مى‏گذرد؟ در آنجا: اولاً؛ چیزى به نام حق نفقه وجود ندارد و زن نیز مجبور است براى تأمین معاش خود به تلاش و فعالیت بپردازد. در حالى که در حقوق اسلامى زن اگر کارى هم بکند، درآمد بالایى نیز کسب کند دارایى‏اش براى خودش محفوظ است و تأمین نیازمندى‏هاى او بر عهده مرد است. ثانیا؛ در جهان غرب شخص مى‏تواند با وصیت خود، شخص واحدى را وارث تمام دارایى خود بگرداند و اندکى از آن را به زن ندهد. شگفت اینجا است که در موارد متعددى دیده شده است که ثروتمندان بزرگى تمام دارایى خود را طبق وصیت براى گربه یا سگ خود به ارث نهاده‏اند و تمام اعضاى خانواده را از آن محروم ساخته‏اند! در حالى که در حقوق اسلامى ماترک میت براساس حکم معین الهى تقسیم و توزیع مى‏شود و کسى نمى‏تواند زن و فرزند را از حقوق خود محروم سازد. بنابراین اگر مشاهده مى‏شود که در مواردى در حقوق اسلامى دیه و یا میراث زن نصف مرد مى‏باشد ازاین‏رو است که مرد باید دارایى خود را براى زن به مصرف برساند، در حالى که چنین وظیفه‏اى براى زن مقرر نشده است. علامه طباطبایى در تفسیر گرانسنگ «المیزان» مى‏نویسد: «نتیجه این گونه تقسیم ارث بین مرد و زن آن است که در مرحله «تملک»، مرد دو برابر زن، مالک مى‏شود. ولى در مرحله «مصرف»، همیشه زن دو برابر مرد بهره مى‏برد. زیرا زن، سهم و دارایى خود را براى خود نگه مى‏دارد ولى مرد باید نفقه زن را نیز بپردازد و در واقع نیمى از دارایى خود را صرف زن مى‏کند»، V}(المیزان فى تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۲۱۵).{V
براى آگاهى بیشتر ر.ک: ۱- نظام حقوق زن در اسلام، شهید مطهرى. ۲- زن در آیینه جمال و جلال، آیت‏اللّه‏جوادى آملى. ۳- قرآن و مقام زن، سید على کمالى. ۴- بررسى میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران، حسین مهرپور. ۵- قوانین فقه اسلامى، ج ۱، دکتر صبحى محمصانى، ترجمه: جمال‏الدین جمالى محلاتى. ۶- روشنفکر و روشنفکرنما، داود الهامى. ۷- زن از دیدگاه اسلام، ربانى خلخالى. ۸- درآمدى بر نظام شخصیت زن در اسلام، محمد رضا زیبایى‏نژاد – محمد تقى سبحانى. ۹- یکنواختی حقوق زن و مرد
ممکن است شما دوست داشته باشید

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.