بشر از کی سراغ الکل و مواد مخدر رفت؟
با توجه به علاقه بشر به الکل و مخدر، شاید تصور کنید نشئگی سنتی باستانی و حتی ماقبل تاریخ است. به گفته برخی پژوهشگران، نقاشی‌های ماقبل تاریخ غارها محصول ذهنی است که سطح هشیاری‌اش دستکاری و دگرگون شده بود. بقیه می‌گویند مخدرها بانی تکامل هشیاری ذهن بشر بودند. اما شواهد باستان‌شناسی چندانی مبنی بر استفاده از مخدر در دوران ماقبل تاریخ وجود ندارد.
به احتمال زیاد شیوه زندگی شکارچی‌ـ‌گردآورنده‌های آفریقا مشابه پیشینیان است. قانع‌کننده‌ترین شاهد کاربرد مخدرها گیاه احتمالا توهم‌زای «کیش» است که درمانگرهای بوشمن استفاده می‌کنند، و باعث می‌شود افراد «مدتی از خود بیخود شوند». اما این‌که بوشمن‌ها در طول تاریخ تا چه میزان از مخدرها استفاده می‌کردند محل بحث است، و غیر از این مورد، شواهد چندانی از استفاده شکارچی‌ـ‌گردآورنده‌ها از مخدر در دست نیست.
این بدین معناست که به‌رغم تنوع گیاهان و قارچ‌ها در آفریقا، انسان‌های نخستین به‌ندرت از مخدرها استفاده می‌کردند، شاید فقط برای ایجاد خلسه در مراسم‌های آیینی. شاید به‌دلیل سبک زندگی‌شان، به‌ندرت نیاز به گریز را احساس می‌کردند.
به احتمال زیاد شیوه زندگی شکارچی‌ـ‌گردآورنده‌های آفریقا مشابه پیشینیان است. قانع‌کننده‌ترین شاهد کاربرد مخدرها گیاه احتمالا توهم‌زای «کیش» است که درمانگرهای بوشمن استفاده می‌کنند، و باعث می‌شود افراد «مدتی از خود بیخود شوند». اما این‌که بوشمن‌ها در طول تاریخ تا چه میزان از مخدرها استفاده می‌کردند محل بحث است، و غیر از این مورد، شواهد چندانی از استفاده شکارچی‌ـ‌گردآورنده‌ها از مخدر در دست نیست.
این بدین معناست که به‌رغم تنوع گیاهان و قارچ‌ها در آفریقا، انسان‌های نخستین به‌ندرت از مخدرها استفاده می‌کردند، شاید فقط برای ایجاد خلسه در مراسم‌های آیینی. شاید به‌دلیل سبک زندگی‌شان، به‌ندرت نیاز به گریز را احساس می‌کردند.
بشر ۱۰۰ هزار سال پیش از آفریقا مهاجرت کرد، به جست‌وجوی سرزمین‌های تازه رفت و با مواد جدیدی مواجه شد. در نواحی مدیترانه، خشخاش را کشف کردند و در آسیا، چای و شاهدانه را.
باستان‌شناسان شواهدی از مصرف تریاک در اروپا در ۵۷۰۰ سال قبل از میلاد یافته‌اند. در حفاری‌های باستان‌شناسی در آسیا، دانه‌های شاهدانه با قدمت ۸۱۰۰ سال قبل از میلاد به دست آمده است. به گفته هرودوت، مورخ یونانی، سکاها در ۴۵۰ سال قبل از میلاد علف می‌کشیدند و نشئه می‌شدند. چای هم از ۱۰۰ سال قبل از میلاد در چین دم می‌شده است.
ممکن است اجداد ما پیش از شواهد باستان‌شناسی موجود، سراغ تجربه مواد رفته باشند. سنگ و سفال‌ها باقی می‌مانند اما گیاهان و مواد شیمیایی به‌سرعت می‌پوسند. تا جایی که می‌دانیم، احتمال دارد نئاندرتال‌ها اولین انسان‌هایی باشند که حشیش می‌کشیدند. اما شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد کشف و استفاده فزاینده از مواد روان‌گردان بعدتر اتفاق افتاده است، پس از انقلاب نوسنگی در ۱۰ هزار سال قبل از میلاد، وقتی بشر یکجانشینی و کشاورزی را آغاز کرد.
باستان‌شناسان شواهدی از مصرف تریاک در اروپا در ۵۷۰۰ سال قبل از میلاد یافته‌اند. در حفاری‌های باستان‌شناسی در آسیا، دانه‌های شاهدانه با قدمت ۸۱۰۰ سال قبل از میلاد به دست آمده است. به گفته هرودوت، مورخ یونانی، سکاها در ۴۵۰ سال قبل از میلاد علف می‌کشیدند و نشئه می‌شدند. چای هم از ۱۰۰ سال قبل از میلاد در چین دم می‌شده است.
ممکن است اجداد ما پیش از شواهد باستان‌شناسی موجود، سراغ تجربه مواد رفته باشند. سنگ و سفال‌ها باقی می‌مانند اما گیاهان و مواد شیمیایی به‌سرعت می‌پوسند. تا جایی که می‌دانیم، احتمال دارد نئاندرتال‌ها اولین انسان‌هایی باشند که حشیش می‌کشیدند. اما شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد کشف و استفاده فزاینده از مواد روان‌گردان بعدتر اتفاق افتاده است، پس از انقلاب نوسنگی در ۱۰ هزار سال قبل از میلاد، وقتی بشر یکجانشینی و کشاورزی را آغاز کرد.
وقتی شکارچیان ۳۰ هزار سال پیش، بامشقت از برینگ‌لند بریج عبور کردند و به آلاسکا رفتند و راهی جنوب شدند، تنباکو، کاکائو و ماته را کشف کردند. اما به دلایلی، بومی‌های آمریکا مجذوب گونه‌های توهم‌زا شدند.
گیاهان توهم‌زای آمریکا کاکتوس پیوت، کاکتوس سان‌پدرو، داتورا، سالویا، باقالی آنادنانترا، آیاواسکا و بیش از ۲۰ گونه قارچ روان‌گردان را شامل می‌شد. بومی‌های آمریکا همچنین شیوه مصرف استنشاقی تنباکو و مواد توهم‌زا را ابداع کردند. آنها اولین کسانی بودند که مخدرها را از راه بینی مصرف می‌کردند، و اروپایی‌ها بعدها از آنها یاد گرفتند.
مصرف توهم‌زاها در آمریکا فرهنگی کهن است. بررسی‌ها نشان داده است قدمت استفاده از پیوت به ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسد. در بولیوی بسته کوکایینی یافت شده است که ۱۰۰۰ سال قدمت دارد.
گیاهان توهم‌زای آمریکا کاکتوس پیوت، کاکتوس سان‌پدرو، داتورا، سالویا، باقالی آنادنانترا، آیاواسکا و بیش از ۲۰ گونه قارچ روان‌گردان را شامل می‌شد. بومی‌های آمریکا همچنین شیوه مصرف استنشاقی تنباکو و مواد توهم‌زا را ابداع کردند. آنها اولین کسانی بودند که مخدرها را از راه بینی مصرف می‌کردند، و اروپایی‌ها بعدها از آنها یاد گرفتند.
مصرف توهم‌زاها در آمریکا فرهنگی کهن است. بررسی‌ها نشان داده است قدمت استفاده از پیوت به ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسد. در بولیوی بسته کوکایینی یافت شده است که ۱۰۰۰ سال قدمت دارد.