اطلاعات مربوط به چارتاقی نیاسر اسرار چارتاقی ها معلوم می نماید

نگارنده نظریاتی در سه بند در تکمیل نظریات دیگران بر اطلاعات مربوط به چارتاقی نیاسر اضافه می نماید:

۱- نام نیاسر را به سادگی می توان تلخیص واژه مرکب نیاز سار (محل عبادتگاهی و آوردن نیاز) شمرد.

۲- از نام اسکندر هم که با چشمه و معبد نیاسر مربوط گردیده است باید در اساس نه اسکندر مقدونی بلکه خود ایزد مهر (میتره) ایزد جنگ و خورشید ایرانیان باستان مراد بوده باشد چه کلمه سکندر را در زبان اوستایی می توان به معنی شکست دهنده (از ریشه سکند=شکستن) گرفت که این مفهوم معنی یکی از القاب مهم و شناخته شده ایزد مهر دشمن شکن یعنی همان خورشید شکست ناپذیر و خورشید جنگاور آریائیان سکایی بوده است. در واقع همین سکندر خدای (میثره، مهر) جاودانی بوده است که پرستشش با چشمه های صخره ای و چشمه خورشید مربوط بوده است ولی در روایات اساطیری کهن خاورمیانه به خطا با اسکندر مقدونی یکی گرفته شده است. مطابق باور ایرانیان فر=خورنه توسط ایزد مهر میانجی از جانب اهورامزدا به سوی فرمانروایان نیک کردار آورده میشده است. چون مطابق زامیاد یشت اوستا نیز فر ابتدا متعلق به جمشید خدای جام شراب و شادی (وارونا، اهورامزدا) ایزد بزرگ ایرانیان بود. وقتی که از اوبگسست بار اول به ایزد مهر رسید، بار دوم به فریدون (کورش سوم + هخامنش) و بار سوم به گرشاسپ (رستم، آترادات پیشوای مردان) رسید. این باور از عیلامیان به ارث رسیده بوده است که نزد ایشان کیتن یعنی نیروی سحر آمیز ماوراءالطبیعی خدایگانی مربوط به ایزد آسمان هومبان توسط ناهونته ایزد روشنایی روز و خورشید به روی زمین می آمده است.

۳- در عبارت پهلوی کهن منسوب بدانجا یعنی “هرآیند خرن آفرینان سر” باید مفهوم مهمی از سنن مهرپرستی پارتی نهفته باشد که کتاب تاریخ قم آن را با وجه اشتقاقی عامیانه به معنی “بیارایند مجلس ما را پسر شجاعان” گرفته و با نام نیاسر مربوط ساخته است. ولی این نام مرکب پهلوی را به سادگی می توان به معنی “محل تجمع سران طالب و پرستنده فر=خورنهً ایرانی” گرفت.