تاریخچه جدول سودوکو و قانون حل آن چگونه است؟

سودوکو (Sudoku) نامی آشنا برای دوستداران سرگرمی و علاقه مندان به معماهای منطقی است. شاید گزاف نباشد که بگوییم سودوکو معروفترین و در عین حال در دسترس ترین سرگرمی منطقی در جهان است.
در حال حاضر بسیاری از روزنامه ها، مجلات، سایت های اینترنتی، نرم افزارهای رایانه ای و حتی تلفن های همراه نیز، جدول سودوکو را در خود جای داده اند و میلیون ها جدول سودوکو در اختیار هر علاقه مندی قرار دارد.
اما بد نیست پیش از معرفی قوانین حل سودوکو و درک روش به اتمام رساندن آن، کمی در مورد تاریخچه سودوکو و نحوه پیدایش آن صحبت کنیم.

تاریخچه سودوکو:

طبق فرض همگان، سودوکو یک بازی ژاپنی است و همگان بر این باورند که خواستگاه اصلی سودوکو ژاپن بوده است. اما تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می دهد که اولین جدول های امروزی سودوکو توسط فردی به نام Garns در می ۱۹۷۹ میلادی در مجله آمریکایی Dell Pencil Puzzle و تحت عنوان سرگرمی جایگذاری اعداد (Number Place) به چاپ رسید. حتی امروزه نام سرگرمی Number Place که توسط این فرد استفاده شد، به جای سودوکو در آمریکا به کار برده می شود.
در سال ۱۹۸۴ میلادی، شرکت نیکولی، سرگرمی Number Place را در مجله Dell پیدا کرد و تصمیم گرفت آنرا وارد مجله خود نموده و به خوانندگان خود عرضه نماید. نیکولی این معماهای جدید را Suuji Wa Dokushin Ni Kagiru نامید که معنی آن در زبان ژاپنی می شود “اعداد باید منفرد باشند” یا “اعداد باید تنها یک بار تکرار شوند”. با انتشار مجله نیکولی، این معما به سرعت محبوب شد و مورد استقبال قرار گرفت.
در سال ۱۹۸۶ چند پیشرفت مهم به جدول های این مجله اضافه شد، اول آنکه تقارن به اعداد اولیه داخل جدول اضافه شد که زیبایی خاصی به جداول می داد، علاوه بر آن تعداد اعداد اولیه یا نشانه های جدول نیز کاهش پیدا کرد و بدین ترتیب سودوکو به یکی از بهترین و مهمترین سرگرمی های مردم ژاپن تبدیل شد. با این وجود همچنان یک مسئله برای این معماها وجود داشت! مشکل در نام طولانی این سرگرمی بود!!!
Kaji Maki رئیس شرکت نیکولی جمله Suuji Wa Dokushin Ni Kagiru”” را مخفف کرده و از آن واژه Sudoku را استخراج نمود. سودوکو از دو واژه (Su = عدد، Doku = منفرد) ساخته شده است و این نام تا به امروز بر روی این سرگرمی باقی مانده است و میلیون ها جدول سودوکو طراحی شده و بسیاری شیفته این سرگرمی مهیج و جذاب شده اند.
بدین ترتیب بود که سودوکو در جهان شناخته شد و این سرگرمی محبوب شهرتی جهانی یافت و به همین دلیل است که سودوکو را یک سرگرمی ژاپنی می نامند.

معرفی سودوکو و قانون حل آن:

جدول سودوکو دارای انواع و اقسام بیشماری است اما نوع متداول سودوکو که به نام سودوکوی معمولی، استاندارد یا کلاسیک (Classic Sudoku) معروف است، مربعی ۸۱ خانه ای است که شامل ۹ سطر و ۹ ستون است. علاوه بر آن، این مربع بزرگ ۸۱ خانه ای خود به ۹ مربع کوچکتر ۳×۳ تقسیم شده است. خطوط پررنگی که دور این مربع های ۳×۳ کشیده می شود، آنها را در جدول متمایز می کند.
جدول سودوکو مربعی شبیه به جدول زیر است:

اما روش انجام سرگرمی سودوکو چگونه است و قانون حل آن چیست؟
تمام قانون بازی سودوکو در جایگذاری اعداد است. بنابراین در جدول سودوکو فقط عدد دیده می شود و طبق قانون سودوکو باید تمام ۸۱ خانه جدول را با اعداد ۱ تا ۹ پر نمایید به نحویکه:
۱٫ در هر سطر از جدول، اعداد ۱ تا ۹ بدون تکرار قرار گیرند.
۲٫ در هر ستون از جدول، اعداد ۱ تا ۹ بدون تکرار قرار گیرند.
۳٫ در هر مربع ۳×۳، اعداد ۱ تا ۹ بدون تکرار قرار گیرند.
جدول سودوکو وقتی حل می شود که تمام ۸۱ خانه آن با اعداد ۱ تا ۹ پرشده باشند و هر سه شرط فوق نیز در آن برقرار باشد.
در هر جدول سودوکو، چند خانه آن از ابتدا توسط اعدادی پر شده است. این اعداد را در اصطلاح سودوکو، اعداد اولیه یا نشانه های جدول سودوکو می گویند. جدول های سودوکو معمولا بین ۱۷ تا ۳۰ عدد اولیه دارند.
شکل زیر توضیح مربوط به قانون حل سودوکو را شرح داده است:

طبق نمونه حل شده فوق، هر یک از اعداد ۱ تا ۹، در ۹ سطر، ۹ ستون و ۹ مربع کوچک ۳×۳ جدول تنها یک بار تکرار شده اند.

شماره گذاری سطرها و ستون های جدول سودوکو:
شاید بپرسید اعداد ۱ تا ۹ نوشته شده در بالای نمونه حل شده و حروف a تا j درج شده در سمت چپ آن چیست؟
این حروف و اعداد به ترتیب مربوط به شماره گذاری سطرها و ستون های جدول سودوکو هستند و ارتباطی به خود جدول ندارند. طبق استاندارد، سطرها به ترتیب از بالا به پایین با حروف a، b، c، d، e، f، g، h، j نامگذاری شده اند و ستون ها نیز به ترتیب از چپ به راست با اعداد ۱ تا ۹ شماره گذاری شده اند. همانند همان کار که در صفحه شطرنج انجام می پذیرد.
مزیت این نشانه گذاری و کاربرد آن در راهنماهای حل انواع سودوکو مشخص خواهد شد. در راهنماهای حل استفاده شده، هنگام ارجاع دادن خانه ای در جدول، نام سطر و شماره ستون آن عنوان می شود تا خانه مورد نظر تعیین گردد.
برای مثال در نمونه حل شده، خانه سطر b و ستون ۴ جدول عدد ۶ است که آنرا خانه b4 می نامیم و یا خانه سطر d و ستون ۸ جدول عدد ۳ است که آنرا خانه d8 می نامیم.
در راهنماهای حل ارائه شده، روش دیگری نیز جهت مشخص کردن خانه های جدول وجود دارد. مربع های کوچک ۳×۳ !
جدول سودوکو مربعی ۸۱ خانه ای است که از ۹ مربع کوچک ۳×۳ تشکیل شده است. طبق استاندارد، شماره گذاری مربع های ۳×۳ به ترتیب از مربع بالا سمت چپ به عنوان مربع ۱ شروع شده و تا مربع پایین سمت راست ادامه می یابد که مربع شماره ۹ جدول خواهد بود.
شکل زیر این شماره گذاری را نشان می دهد.

علاوه بر این، در راهنماهای حل از برخی اشکال هندسی نیز استفاده شده است. اشکالی نظیر دایره، مثلث و لوزی بین برخی از خانه های جدول های مورد تحلیل قرار گرفته اند تا در موقع توضیح دادن خانه های مورد نظر، یافتن آنها در جدول برای شما ساده تر باشد.

ویژگی های سودوکو:
 یکی از مهمترین ویژگی های سودوکو این است که تنها دارای یک جواب منحصر به فرد است. بنابراین اگر در حل سودوکو به جواب های متعددی رسیدید مطمئن باشید قانون سودوکو را زیر پا گذاشته اید.
 برای حل جدول سودوکو شما نیازی به حدس زدن خانه ای از جدول ندارید، بلکه باید با استفاده از استدلال منطقی که از قانون اولیه سودوکو نشات می گیرد، آنرا حل کنید.
 همانند تمام سرگرمی ها و معماها، سودوکو نیز دارای درجه سختی های مختلفی است و با درجه های ساده، متوسط و سخت طراحی می گردد.
 سودوکو حد و مرزی از لحاظ سنی ندارد و از کودکان گرفته تا کهنسالان می توانند آنرا حل کنند.
 سودوکو بازی انفرادی است و نمی توان آنرا به صورت گروهی یا تیمی بازی کرد.
 جالب است بدانید به ندرت اتفاق می افتد که دو نفر یک جدول سودوکوی یکسان را همانند یکدیگر حل کنند که این موضوع از شگفتی های سودوکو است.
حال که با قانون سودوکو و ویژگی های آن آشنا شدید بد نیست سراغ نمونه های تمرینی سودوکو بروید.

پیشنهاد ویژه:
اگر در حل سودوکو مبتدی هستید ابتدا از سودوکوهای ساده شروع کنید و به مرور و با تمرین بیشتر سودوکوهای سخت تر را نیز امتحان کنید.
هرجا که به مشکل برخوردید و نتوانستید به حل جدول ادامه دهید سراغ راهنمای حل سودوکو بروید
اگر اولین بار است که با سرگرمی سودوکو آشنا می شوید پیشنهاد می گردد ابتدا راهنمای حل سودوکوی ساده را با دقت بخوانید و سپس سراغ سودوکوهای ساده بروید. مطمئن باشید خیلی طول نخواهد کشید که حل این جدول ها برایتان مثل آب خوردن خواهد شد!
بعد از حل هر جدول زمان حلتان را در زیر آن یادداشت نمایید. سعی کنید با تمرین بیشتر، سرعت حل جدول سودوکو و قدرت پردازش ذهن خود را افزایش دهید….