نحوه صحیح فشار خون گرفتن چگونه است؟
قدم اول: آماده‌سازی بیمار
فضای معاینه باید آرام و ساکت و با دمای متعادل باشد.
از فرد بخواهید ۵ دقیقه روی صندلی بنشیند در حالی که پاهایش با زمین در تماس است.
بازویی که قرار است فشار آن سنجیده شود باید بدون لباس باشد. مطمئن باشید که بیمار هیچگونه فیستول شریانی-وریدی برای همودیالیز، اسکار یا بخیه عمل جراحی عروقی قبلی یا علامتی از لنف‌ادم ندارد.
بهتر است بیمار سیگار یا نوشیدنی‌های دارای کافئین حداقل تا ۳۰ دقیقه قبل از اندازه‌گیری فشارخون مصرف نکرده باشد.
شریان بازویی (براکیال) را برای تعیین نبض‌دار بودن شریان لمس کنید.
آرنج را در سطح با قلب، نزدیک به فضای بین‌دنده‌ای چهارم قرار دهید.
اگر بیمار نشسته است، دست او را روی میزی که سطح آن کمی بالاتر از کمر بیمار است قرار دهید و در صورتی که ایستاده است، دست او را در سطح میانه‌ی قفسه‌سینه نگه دارید.
قدم دوم: تعیین اندازه کاف فشارسنج
دقت کنید که هر فشارسنجی از دو قسمت تشکیل شده است:
Bladder : محفظه‌ای که هوا وارد آن می‌شود و باد می‌شود. در تصویر زیر، Bladder نشان داده شده است.
کاف (Cuff) فشارسنج : که غالبا قسمت چسب کاغذی فشارسنج که به وسیله‌ی آن فشارسنج بسته و محکم می‌شود، قرار دارد.
برای شروع اندازه‌گیری فشارخون، کاف را طوری انتخاب کنید که متناسب با حجم دست بیمار باشد. طول مناسب کاف فشارسنج، باید ۸۰% و پهنای آن ۴۰% محیط بازو باشد. کاف را دور بازو بپیچید، بطوریکه لبه پایینی کاف حدود ۲.۵ سانتی‌متر بالای گودی آرنج در محل تا‌شدن دست، فاصله داشته باشد.
قدم سوم: اندازه گیری فشار خون
گرفتن فشار خون با نبض بدون دستگاه
فضای معاینه باید آرام و ساکت و با دمای متعادل باشد.
از فرد بخواهید ۵ دقیقه روی صندلی بنشیند در حالی که پاهایش با زمین در تماس است.
بازویی که قرار است فشار آن سنجیده شود باید بدون لباس باشد. مطمئن باشید که بیمار هیچگونه فیستول شریانی-وریدی برای همودیالیز، اسکار یا بخیه عمل جراحی عروقی قبلی یا علامتی از لنف‌ادم ندارد.
بهتر است بیمار سیگار یا نوشیدنی‌های دارای کافئین حداقل تا ۳۰ دقیقه قبل از اندازه‌گیری فشارخون مصرف نکرده باشد.
شریان بازویی (براکیال) را برای تعیین نبض‌دار بودن شریان لمس کنید.
آرنج را در سطح با قلب، نزدیک به فضای بین‌دنده‌ای چهارم قرار دهید.
اگر بیمار نشسته است، دست او را روی میزی که سطح آن کمی بالاتر از کمر بیمار است قرار دهید و در صورتی که ایستاده است، دست او را در سطح میانه‌ی قفسه‌سینه نگه دارید.
قدم دوم: تعیین اندازه کاف فشارسنج
دقت کنید که هر فشارسنجی از دو قسمت تشکیل شده است:
Bladder : محفظه‌ای که هوا وارد آن می‌شود و باد می‌شود. در تصویر زیر، Bladder نشان داده شده است.
کاف (Cuff) فشارسنج : که غالبا قسمت چسب کاغذی فشارسنج که به وسیله‌ی آن فشارسنج بسته و محکم می‌شود، قرار دارد.
برای شروع اندازه‌گیری فشارخون، کاف را طوری انتخاب کنید که متناسب با حجم دست بیمار باشد. طول مناسب کاف فشارسنج، باید ۸۰% و پهنای آن ۴۰% محیط بازو باشد. کاف را دور بازو بپیچید، بطوریکه لبه پایینی کاف حدود ۲.۵ سانتی‌متر بالای گودی آرنج در محل تا‌شدن دست، فاصله داشته باشد.
قدم سوم: اندازه گیری فشار خون
گرفتن فشار خون با نبض بدون دستگاه
مرحله‌ی اول: پیداکردن نبض
با عبور خون از درون رگ‌ها، می‌توان نیرویی که خون به دیواره‌ی عروق وارد می‌کند را در بعضی از رگ‌های سطحی بدن، پیدا کرد. برای مثال، شما می‌توانید روی گردن، داخل آرنج یا مچ دست نبض‌های سطحی را حس کنید. معمولا شریان رادیال، شریانی که در حاشیه‌ی خارجی ساعد حرکت می‌کند و باعث ایجاد نبض در مچ دست می‌شود برای گرفتن فشار خون با نبض استفاده می‌شود. برای پیدا کردن نبض، با نوک انگشتان دو و سه دنبال بیشترین شدت نبض در این ناحیه بگردید (عکس زیر) و زمانی که بیشترین شدت را پیدا کردید، دستان خود را کمی فشار دهید تا نبض را بهتر لمس کنید. تا به اینجا برای اندازه‌گیری فشار خون کافی است و به مرحله‌ی دوم بروید اما اگر می‌خواهید تعداد ضربان قلب را نیز بشمارید، ادامه را بخوانید.
زمانی که آماده‌ی شمارش بودید، به عقربه‌ی ثانیه شمار نگاه کنید و تا یک دقیقه‌ی بعد، تعداد نبض‌هایی که به دستتان می‌خورد را بشمارید. بهتر است برای اینکه تمرکزتان به هم نخورد، به ساعت مداوما نگاه نکنید و سعی کنید بر تعداد نبض‌ها متمرکز شوید و نه ثانیه‌ها. دقیق‌ترین راه این است که تا ۶۰ ثانیه یا یک دقیقه، شمارش را انجام دهید اما اگر ریتم نبض‌ها منظم است و به سرعت کم یا زیاد یا ضعیف نمی‌شود می‌توانید تا ۳۰ ثانیه بشمارید و سپس تعداد را در ۲ ضرب کنید.
مرحله‌ی دوم: باد کردن کاف فشارسنج
همزمان که دستتان را روی نبض بیمار قرار داده‌اید و نبض را حس می‌کنید، کاف فشار سنج را به آرامی و با سرعت (۱۰ میلی‌متر جیوه در ثانیه) باد کنید. زمانی که دیگر نبض را حس نکردید، ۳۰ میلی‌متر جیوه دیگر باد کنید. سپس به آرامی شروع به خالی‌کردن باد کاف فشار سنج، به آرامی و با سرعت حداکثر ۴-۵ میلی‌متر جیوه در ثانیه بکنید. هم‌چنان که فشار در حال کاهش است، ممکن است نبض بیمار به دست شما بخورد. فشاری که نبض مجددا به دست می‌خورد، فشار خون سیستولیک بیمار است. بعد از پیداکردن فشار سیستولیک می‌توانید کاف را با سرعت بیشتر خالی کنید تا بیمار اذیت نشود.
دقت کنید که با این روش می‌توان فقط فشار سیستولیک را اندازه گرفت. در بعضی از مطالعات فشار دیاستولیک را نیز با ارزیابی میزان لرزش (Thrill) احساس‌شده بعد از فشار سیستولیک تا پایان لرزش (فشار دیاستولیک) اندازه‌گیری می‌کنند اما میزان دقت این روش، به خوبی مشخص نشده است. در مقایسه با اندازه‌گیری با گوشی پزشکی، این روش دقت کمتری دارد.
گرفتن فشار خون با دستگاه و گوشی پزشکی
قسمت بل (Bell) گوشی پزشکی را به آرامی روی شریان بازویی، درست زیر لبه کاف قرار دهید. سپس باید فشار را زیاد کنید تا نبض شریان رادیال بیمار دیگر لمس نشود. فشاری که در آن دیگر نبض را حس نکردید را مشاهده کنید و ۳۰ میلی‌متر جیوه به آن اضافه کنید و تا آن فشار، کاف را باد کنید. این کار، از ایجاد فشار آزاردهنده برای بیمار جلوگیری می‌کند.
سپس، فشار را با سرعت حدودا ۲-۳ میلی‌متر جیوه بر هر ضربان قلب، کم کنید. هنگامی که در حال رها کردن فشار هستید، با گوشی پزشکی به صدای کورتوکف گوش دهید و همزمان عقربه‌های فشارسنج را مشاهده کنید. اولین صدای ضربه (Korotkoff) فشار سیستولیک فرد است و هنگامی که صدای ضربه‌زدن ناپدید می شود، مقدار عقربه فشار دیاستولیک را نشان می دهد.
فشار را در هر دو بازوی فرد بگیرید و مقادیر را ثبت کنید. همچنین موقعیت فرد (مثلا خوابیده به پشت) و اندازه کاف (کوچک، استاندارد یا بزرگ) را نیز یادداشت نمایید. حداقل سی‌ثانیه صبر کنید و مجددا فشار خون را بدون بازکردن کاف فشار خون اندازه بگیرید. در صورتی که مقادیر شما در این دو مرتبه، بیشتر از ۵ میلی‌متر جیوه تفاوت داشته باشد، مجددا باید فشارخون را تکرار کنید تا زمانی که دو فشار خون پشت هم با تفاوت کمتر از ۵ میلی‌متر جیوه را به دست آورید. این فشارخون، فشار خون صحیح بیمار است.
با عبور خون از درون رگ‌ها، می‌توان نیرویی که خون به دیواره‌ی عروق وارد می‌کند را در بعضی از رگ‌های سطحی بدن، پیدا کرد. برای مثال، شما می‌توانید روی گردن، داخل آرنج یا مچ دست نبض‌های سطحی را حس کنید. معمولا شریان رادیال، شریانی که در حاشیه‌ی خارجی ساعد حرکت می‌کند و باعث ایجاد نبض در مچ دست می‌شود برای گرفتن فشار خون با نبض استفاده می‌شود. برای پیدا کردن نبض، با نوک انگشتان دو و سه دنبال بیشترین شدت نبض در این ناحیه بگردید (عکس زیر) و زمانی که بیشترین شدت را پیدا کردید، دستان خود را کمی فشار دهید تا نبض را بهتر لمس کنید. تا به اینجا برای اندازه‌گیری فشار خون کافی است و به مرحله‌ی دوم بروید اما اگر می‌خواهید تعداد ضربان قلب را نیز بشمارید، ادامه را بخوانید.
زمانی که آماده‌ی شمارش بودید، به عقربه‌ی ثانیه شمار نگاه کنید و تا یک دقیقه‌ی بعد، تعداد نبض‌هایی که به دستتان می‌خورد را بشمارید. بهتر است برای اینکه تمرکزتان به هم نخورد، به ساعت مداوما نگاه نکنید و سعی کنید بر تعداد نبض‌ها متمرکز شوید و نه ثانیه‌ها. دقیق‌ترین راه این است که تا ۶۰ ثانیه یا یک دقیقه، شمارش را انجام دهید اما اگر ریتم نبض‌ها منظم است و به سرعت کم یا زیاد یا ضعیف نمی‌شود می‌توانید تا ۳۰ ثانیه بشمارید و سپس تعداد را در ۲ ضرب کنید.
مرحله‌ی دوم: باد کردن کاف فشارسنج
همزمان که دستتان را روی نبض بیمار قرار داده‌اید و نبض را حس می‌کنید، کاف فشار سنج را به آرامی و با سرعت (۱۰ میلی‌متر جیوه در ثانیه) باد کنید. زمانی که دیگر نبض را حس نکردید، ۳۰ میلی‌متر جیوه دیگر باد کنید. سپس به آرامی شروع به خالی‌کردن باد کاف فشار سنج، به آرامی و با سرعت حداکثر ۴-۵ میلی‌متر جیوه در ثانیه بکنید. هم‌چنان که فشار در حال کاهش است، ممکن است نبض بیمار به دست شما بخورد. فشاری که نبض مجددا به دست می‌خورد، فشار خون سیستولیک بیمار است. بعد از پیداکردن فشار سیستولیک می‌توانید کاف را با سرعت بیشتر خالی کنید تا بیمار اذیت نشود.
دقت کنید که با این روش می‌توان فقط فشار سیستولیک را اندازه گرفت. در بعضی از مطالعات فشار دیاستولیک را نیز با ارزیابی میزان لرزش (Thrill) احساس‌شده بعد از فشار سیستولیک تا پایان لرزش (فشار دیاستولیک) اندازه‌گیری می‌کنند اما میزان دقت این روش، به خوبی مشخص نشده است. در مقایسه با اندازه‌گیری با گوشی پزشکی، این روش دقت کمتری دارد.
گرفتن فشار خون با دستگاه و گوشی پزشکی
قسمت بل (Bell) گوشی پزشکی را به آرامی روی شریان بازویی، درست زیر لبه کاف قرار دهید. سپس باید فشار را زیاد کنید تا نبض شریان رادیال بیمار دیگر لمس نشود. فشاری که در آن دیگر نبض را حس نکردید را مشاهده کنید و ۳۰ میلی‌متر جیوه به آن اضافه کنید و تا آن فشار، کاف را باد کنید. این کار، از ایجاد فشار آزاردهنده برای بیمار جلوگیری می‌کند.
سپس، فشار را با سرعت حدودا ۲-۳ میلی‌متر جیوه بر هر ضربان قلب، کم کنید. هنگامی که در حال رها کردن فشار هستید، با گوشی پزشکی به صدای کورتوکف گوش دهید و همزمان عقربه‌های فشارسنج را مشاهده کنید. اولین صدای ضربه (Korotkoff) فشار سیستولیک فرد است و هنگامی که صدای ضربه‌زدن ناپدید می شود، مقدار عقربه فشار دیاستولیک را نشان می دهد.
فشار را در هر دو بازوی فرد بگیرید و مقادیر را ثبت کنید. همچنین موقعیت فرد (مثلا خوابیده به پشت) و اندازه کاف (کوچک، استاندارد یا بزرگ) را نیز یادداشت نمایید. حداقل سی‌ثانیه صبر کنید و مجددا فشار خون را بدون بازکردن کاف فشار خون اندازه بگیرید. در صورتی که مقادیر شما در این دو مرتبه، بیشتر از ۵ میلی‌متر جیوه تفاوت داشته باشد، مجددا باید فشارخون را تکرار کنید تا زمانی که دو فشار خون پشت هم با تفاوت کمتر از ۵ میلی‌متر جیوه را به دست آورید. این فشارخون، فشار خون صحیح بیمار است.