در قرآن عبد الله ابن عباس تعداد سوره ها ۱۱۶ تا می باشد چگونه توجیه می کنید؟
اگر خواهان اضافه کردن یا حذف اطلاعات خود در مطالب هستید، به آیدی @Tarikhemaadmin در تلگرام پیام بدید.
لطفا جهت پرسیدن آدرس و سوالات نامربوط پیام ندید. ما فقط آدرس و شماره تماسها را قرار میدیم که در پایین قرار گرفته.
قرآن ۱۱۴ سوره دارد و همهی دانشمندان بر این مطلب اتفاق نظر دارند که اول آن فاتحه الکتاب و آخر آن سورهی الناس است. البته بودند کسانی که سورههای قرآن را غیر از این میدانستند.
گفتهاند: عاصم الحجدری و مجاهد، قرآن را ۱۱۳ سوره دانستهاند. آنها سورههای انفال و توبه را که میانشان بسم اللَّه الرحمن الرحیم نیست، یکی گرفتهاند.
مصحف عبدالله بن مسعود، ۱۱۲ سوره بود؛ چون معوذتین را نداشت؛ ولی چنان چه در مصحف او دیدیم و مجموع دو روایت را سنجیدیم، هم معوذتین را نداشت و هم فاتحه را. بنا بر این مصحف او ۱۱۱ سوره داشت.
مصحف ابی ابن کعب، ۱۱۶ سوره بود؛ چون دعای استفتاج و قنوت را به نام سورههای خلع و حفد داشته است (در پایان این بخش به این دو سوره اشاره میکنیم) ولی به عقیدهی سیوطی این مصحف باید ۱۱۵ سوره باشد؛ زیرا سورههای فیل و قریش را یک سوره گرفته است. به نقل سیوطی این مصحف ۶ سوره را نداشت. مصحف علی بن ابیطالبعلیه السلام طبق نقل یعقوبی ۵ سوره کم داشت و مصحف ابن عباس ۱۱۴ سورهی کامل برد.
این را هم اضافه کنیم که گفتهاند بر حسب حکم امام صادقعلیه السلام مجموع سورهها ۱۱۲ سوره است. چون ایشان دو سورهی فیل و قریش را یکی میدانست و همچنین سورههای والضحی و اَلَم نشرح را در حکم یک سوره میگرفت.
روی همین نکته علمای شیعه خواندن هر کدام از این دو سوره را با هم، جانشین یک سورهی کامل در نماز واجب ضروری میدانند.
امّا دو سورهای که ابی ابن کعب افزوده:
۱ـ سورهی خلع (سورهی رَد و انکار)
بسم اللَّه الرحمن الرحیم(۱) اِنّا نستعیتُکَ و نستغفِرُکَ(۲) و نُثْنی عَلَیکَ و لا نُکَفِّروک(۳) و نَخْلَعُ و نَتْرُکُ مَن یَفجُرُک؛ پروردگارا! از تو یاری میطلبیم و از تو آمرزش میخواهیم. بر تو ثنا میخوانیم و بر تو کفر نمیورزیم و آنها را که بر تو گناه ورزند ترک کنیم و از خود دور سازیم.
۲ـ سورهی حفه (سورهی سابقه)
(۱) اللهم ایاک نعبد (۲) و لک فُصَلّی و نسجُدُ (۳) و الیک نسمی و نَحْفِد (۴) نَرْجُوا رَحْمَتَکَ (۵) و فخشی عَذابَکَ (۶) اِن عَذابَکَ بالکفّار مُلْحقّ؛ پروردگارا! تنها تو را میپرستیم و بر تو نماز میخوانیم و سجده میبریم و به سوی تو گام برمیداریم و میشتابیم به رحمت تو امیدواریم و از عذاب تو ترسانیم همانا که عذاب تو به کافران ملحق است.
علّت اختلاف در تعداد سورههای قرآن
عمدهی کلام در این است که چرا عدهای در شمارش سوره اختلاف نمودهاند و آن را ۱۱۲ و ۱۱۳ و ۱۱۴ و ۱۱۵ و ۱۱۶ شمارش نمودهاند؟ اختلافهایی که در تعدادِ سورهها دیده میشود، ناشی از اختلاف مصاحف است. نوشتهاند که در مصحف عبدالله ابن مسعود در آغاز سورهی برائت بسمله وجود داشت و مصحف او ۱۱۲ سوره بوده است؛ چون در این مصحف سورهی فلق و سورهی ناس نیامده بود و نیز نوشتهاند که عبدالله ابن مسعود علاوه بر این دو، سورهی فاتحه را در مصحف خود نیاورده، چون میدانست که مردم کاملاً آن را در حافظهی خود سپرده، و هرگز در مورد آنها دچار نسیان نمیشوند و یا حتّی دربارهی مصحف ابی ابن کعب که دو سورهی حَفد و خَلْع را اضافه کرده بود، مینویسد: این دو سوره در مصاحف برخی از صحابه وجود داشته و حتّی عمر بن خطاب بعد از رکوع در قنوت نماز، این دو را با ذکر بسمله میخواند. و این دو سوره در مصحف عبدالله ابن عباس و ابو موسی اشعری نیز آمده است.
به هر حال یکی از محققان قرن پنجم هجری، برای توجیه کار ابی ابن کعب و دیگر صحابه، یادآور میشود که اگر ابن ابی کعب دعای قنوت را به عنوان سورهای از قرآن شمرده باشد ـ در صورتی که این مطلب صحیح باشد ـ مبنی بر آن نیست که وی این دعا را به عنوان جزئی از قرآن نگاشته باشد؛ بلکه بدین منظور آن را در مصحف خود آورد تا مردم آن را فراموش نکنند. چون او این دو دعا را در قنوت نماز وتر از رسول خداصلی الله علیه وآله شنیده بود؛ پس این دو دعا هستند، نه دو سوره از قرآن. زیرا نظم این دو مناسب نظم قرآن نیست.علاوه بر اینکه هنگام توحید مصاحف آنها را حذف کردند که نشان می دهد دعا بودن آنها خیلی معروف بوده ,وکسی معترض نشد.
در پایان به این نتیجه دست مییابیم که علّت اختلاف از ناحیهی بعضی به خاطر ذوق و سلیقهی درست یا نادرست بوده و یا به آنان نسبت داده شده است؛ البته عدد ۱۱۴ سوره مورد اتفاق اکثر محققان به نام اسلامی میباشد.