چند نوع هوش در میان انسان ها وجود دارد؟

گروه “آدم‌های خیلی باهوش” بی‌نهایت متنوع است. هوش به معنی داشتن مهارت استثنایی در یک حوزه‌ی خاص نیست، به معنی بر آمدن از پس اوضاعی است که در آن هستید. اگر در خیابان از کنار یک نابغه بگذرید، متوجه نخواهیدشد. واقعیت اصلا شبیه توصیفی نیست که هالیوود از نابغه‌ها به تصویر کشیده‌است: یک نابغه‌ی کمی ناامید که در خیابان تلو تلو می‌خورد و با عجله پشت کامیون‌ها با انگشت چیزی را یادداشت می‌کند. بر اساس گفته‌ی هوارد گاردنر ۹ نوع هوش وجود دارد که در ادامه به معرفی آن ها پرداخته می شود:

۱. هوش طبیعت‌گرا (باهوش طبیعتی)

این نوع هوش به قابلیت انسان در تفاوت قائل شدن برای موجودات زنده (گیاهان، حیوانات) و نیز حساس بودن به ویژگی‌های دنیای طبیعی (ابرها، پیکر صخره‌ها) اطلاق می‌شود. بدیهی است که این قابلیت در گذشته‌ی تکاملی ما به عنوان شکارچی، جمع‌آوری‌کننده‌ی خوراکی، و کشاورز ارزشمند بوده‌است؛ و در نقش‌هایی مانند گیاه‌شناس و آشپز هم‌چنان مهم است.

هم‌چنین گمان می‌شود بیش‌تر افراد جامعه‌ی مصرف‌گرای ما هوش طبیعت‌گرا را به کار می‌گیرند، که می‌توان آن را در مسیر تفاوت قائل شدن بین ماشین‌ها، کتانی‌ها، انواع آرایش، و غیره به حرکت درآورد.

۲. هوش موسیقیایی (باهوش موسیقیایی)

هوش موسیقیایی توانایی تشخیص زیر و بمی، ریتم، طنین، و تن صدا است. این هوش ما را قادر می‌سازد ظرافت‌های موسیقی را تشخیص دهیم، قطعات موسیقی را خلق کنیم، بازتولید کنیم، و درباره‌اش عمیقا فکر کنیم، همان‌طور که در آهنگ‌سازها، رهبران ارکستر، موسیقیدان‌ها، خواننده‌ها، شنونده‌های حساس مشاهده می‌کنیم.

جالب است که اغلب بین موسیقی و هیجان‌ها ارتباط وجود دارد؛ و ممکن است فرآیند تفکر هوش موسیقیایی و ریاضی مشترک باشد. جوانانی که این نوع هوش را دارند معمولا در حال آواز خواندن با خودشان یا ضرب گرفتن هستند. آنها معمولا از صداهایی که شاید دیگران متوجه‌شان نشوند، کاملا آگاه هستند.

۳. هوش منطقی ریاضی (باهوش عددی/برهانی)

هوش منطقی ریاضی قابلیت محاسبه، شمارش، در نظر گرفتن گزاره‌ها و فرضیه‌ها، و انجام عملکرد ریاضی به‌طور کامل است. این نوع هوش ما را قادر می‌سازد روابط و پیوندها را درک کنیم و از افکار انتزاعی و نمادین؛ مهارت‌های استدلال پی‌درپی؛ و الگوهای تفکر استقرایی و استنتاجی استفاده کنیم.

هوش منطقی ریاضی معمولا در ریاضیدان‌ها، دانشمندان، و کارآگاهان به خوبی پرورش می‌یابد. جوانانی که هوش منطقی بالایی دارند به الگوها، دسته‌بندی‌ها، و روابط علاقه دارند. آنها مجذوب مشکلات حساب، بازی‌های راهبردی و تجربه هستند.

۴. هوش وجودی

حساسیت و توانایی وارد کردن سوالات عمیق درباره‌ی وجود انسان، از قبیل معنی زندگی، چرا ما می‌میریم، و چگونه به این‌جا آمدیم.

۵. هوش بین‌فردی (باهوش مردمی)

هوش بین‌فردی قابلیت درک دیگران و تعامل موثر با آنها است. این هوش‌ شامل برقراری ارتباط کلامی و غیرکلامی موثر، قابلیت توجه به تفاوت‌های جزیی بین آدم‌ها، حساسیت به روحیات و خلق و خوی آدم‌ها، و قابلیت سرگرم‌کردن آدم‌ها با دیدگاه‌های مختلف است. معلم‌ها، فعالان اجتماعی، بازیگران، و سیاستمداران، همه هوش‌ بین‌فردی نشان می‌دهند.

جوانانی که این نوع هوش‌ را دارند، در میان همتایان‌شان رهبر هستند، در برقراری ارتباط خوب عمل می‌کنند، و به نظر می‌رسد احساسات و انگیزه‌های دیگران را درک می‌کنند.

۶. هوش‌ جسمانی حرکتی (باهوش‌ جسمانی)

هوش‌ جسمانی حرکتی قابلیت دستکاری اشیا و استفاده از انواع مهارت‌های فیزیکی است. هم‌چنین این هوش‌ شامل حس زمان‌سنجی و به حد کمال رساندن مهارت‌ها از طریق هماهنگی ذهن و جسم است. ورزشکاران، رقصنده‌ها، جراح‌ها، و صنعتگران هوش‌ جسمانی حرکتی پیشرفته‌ای نشان می‌دهند.

۷. هوش‌ زبان‌شناختی (باهوش واژگانی)

هوش زبان‌شناختی قابلیت فکر کردن با استفاده از کلمات و استفاده از زبان برای بیان و درک معانی پیچیده است. هوش زبان‌شناختی ما را قادر می‌سازد ترتیب و معنی کلمات را بفهمیم و مهارت‌های فرازبانی را به کار بگیریم تا روی استفاده‌مان از زبان عمیقا فکر کنیم.

هوش زبان‌شناختی رایج‌ترین استعداد در میان انسان‌ها است و در شاعرها، رمان‌نویس‌ها، روزنامه‌نگارها، و سخنران‌های عمومی تاثیرگذار، مشهود است. جوانانی که این نوع هوش را دارند از نوشتن، خواندن، داستان گفتن، و حل جدول کلمات متقاطع لذت می‌برند.

۸. هوش درون‌فردی (باهوش خودشناختی)

هوش‌ درون‌فردی توانایی درک خود و افکار و احساسات خود، و استفاده از این دانسته‌ها در طرح‌ریزی و هدایت زندگی خود است. هوش‌ درون‌فردی نه‌تنها شامل قدردانی از خود، بلکه قدردانی از شرایط انسانی نیز هست. این هوش‌ در روان‌شناسان، رهبران روحی، و فیلسوفان مشهود است.

ممکن است جوانانی که این نوع هوش‌ را دارند خجالتی باشند. آنها از احساسات خود به خوبی آگاه هستند و خودشان به خودشان انگیزه می‌دهند.‌

۹. هوش فضایی (باهوش تصویری)

هوش فضایی توانایی تفکر ۳ بعدی است. قابلیت‌های اصلی آن شامل تصویرسازی ذهنی، استدلال فضایی، دستکاری تصویر، مهارت‌های گرافیکی و هنری، و خیال‌پردازی فعال است. دریانوردان، خلبان‌ها، مجسمه‌سازها، نقاش‌ها، و معمارها همه هوش‌ فضایی نشان می‌دهند. ممکن است جوانان با این نوع هوش‌ مجذوب مارپیچ‌ها یا پازل‌ها شوند، یا وقت آزادشان را به نقاشی یا خیال‌بافی بگذرانند.