دیوان اشعار جهان ملک خاتون
اگر خواهان اضافه کردن یا حذف اطلاعات خود در مطالب هستید، به آیدی @Tarikhemaadmin در تلگرام پیام بدید.
لطفا جهت پرسیدن آدرس و سوالات نامربوط پیام ندید. ما فقط آدرس و شماره تماسها را قرار میدیم که در پایین قرار گرفته.
دیوان او دارای مقدّمهای به نثرِ فصیح است که به نظر میآید خود شاعر آن را نوشتهاست، جهان در این مقدّمه از سُرایش گاه و بیگاه اشعار در اوقات فراغت و نداشتن تمایل چندان به گردآوری آنها سخن میگوید، زیرا این کار را در شأن خاتونها نمیداند. با وجود این، وقتی درمییابد برخی از خاتونهای عرب و فارس در گذشته اشعارشان را جمعآوری کردهاند، بر آن میشود آنها را مکتوب کند، باشد که نام او را زنده نگه دارد.
دیوان جهان، بزرگترین دیوانی است که از زنی شاعر در ایران پیشامدرن به دست ما رسیدهاست. دیوان جهان شامل ۴ قصیده، ۱ ترجیعبند، ۱ مرثیهٔ بلند، ۱۲ قطعه، ۳۵۷ رباعی، و ۱۴۱۳ غزلِ عاشقانه است.
شمار ابیات دیوان جهان که به چاپ رسیدهاست بالغ بر ۱۵٬۹۳۷ بیت میشود،[۴] هر چند ابیات متعدد دیگری در قالب غزل و رباعی در جُنگها و سفینههای شعری پیدا شدهاست
از دیوان وی چهار نسخه خطی معروف موجود است:
نسخهٔ دیگر دیوانِ جهان، موجود در کتابخانهٔ ملّی پاریس (نسخهٔ خطی ضمیمهٔ فارسی ۷۶۳؛ شمارهٔ ۱۵۸۱) شامل گزیدهای از اشعارش است که به همراه همین تعداد ابیات از شاعری دیگر (احتمالاً یک شاعر زن) با تخلّصِ «بینشان» تجلید شدهاست.
دوّمین نسخهٔ نسبتاً کامل دیوانِ جهان، در حدودِ ۵۰۰۰ بیت است و در کتابخانهٔ قصر توپقاپی در استامبول نگهداری میشود. فهمی کاراتی تاریخ این نسخه را سال ۸۴۰ هجری میداند یعنی، چهار یا پنج دهه پس از مرگِ جهان.
چهارمین نسخه موجود، دارای ۵۰۰ بیت و تاریخ استنساخِ آن حدودًا ۱۰۲۷ هجری است، به همراهِ مقدّمهای در ستایش شاه شجاع؛ این نسخه، که ادوارد براون آن را یافت، اکنون تحت عنوان نسخهٔ خطی ج. ۳۲ (۶) در کتابخانهٔ دانشگاه کیمبریج نگهداری میشود