دلیل رنگ آبی در بعضی از چشم ها چیست؟

بعضی افراد چشم آبی را جذاب تر می دانند و بعضی دیگر از چشم آبی ها می ترسند. اما علت اصلی آبی شدن چشم چیست؟

تحقیقات دانشمندان نشان می دهد یکی از علت های داشتن چشم آبی می تواند مربوط به اجداد شخص باشد.یک گروه تحقیقاتی در دانشگاه کپنهاگ، جهشهای ژنتیکی که شش تا ۱۰ هزار سال پیش رخ داده و باعث بروز رنگ آبی چشم شده است را ردیابی کرده و به این نتیجه رسیدند که رنگ چشم تمام چشم آبی هایی که روی زمین زندگی می کنند از این جهش ناشی شده است

یافته های پژوهشگران نشان می دهد تمامی انسان ها در اصل دارای چشم هایی به رنگ قهوه ای بوده و پرفسور هانس ایبرگ استاد دانشکده پزشکی مولکولی و سلولی در این رابطه اعلام کرد:«اجداد ما در هزاران سال پیش دچار جهش ژنتیکی در ژن موسوم به «OCA2» در کروموزوم هایشان شدند که منجر به از کار افتادن کلیدهای ژنتیکی ایجاد کننده رنگ قهوه ای در چشم انسان می شود.»

ژن OCA2 دارای کد های خاصی هستند که پروتئین P نامیده می شود و در تولید ملانین نقش داشته این پیگمه ها یا رنگدانه ها به مو، چشم و پوست ما رنگ می دهند.

علت بروز چشم آبی

این کلیدهای منجر به جهش ژنتکی، فعالیت ژن OCA2 را به طور کامل متوقف نمی کنند اما برخی از اعمال این ژن را مختل کرده و در مجموع موجب رقیق شدن رنگدانه های چشم شده و در نتیجه رنگ چشم های فرد، آبی می شود.

این نوع از جهش ژنتیکی کاملا ویژه و منحصر به فرد بوده دارای خواص مشخصی است. اگر این ژن به طور کامل غیر فعال شود، انسان هیچ نوع رنگدانه ای در چشم، مو و پوست خود نخواهد داشت و این پدیده به عنوان زالی یا «albinism» شناخته می شود.

پژوهشگران دریافته اند که هر نوع تنوع و تغییر رنگ در چشم انسان ها از قهوه ای تیره تا سبز؛ نتیجه مستقیم میزان ملانین موجود در عنبیه است اما افراد دارای چشم های آبی رنگ تنها افرادی هستند که تغییرات کمی در نوع و میزان رنگدانه های چشم آن ها دیده شده و پرفسور هانس ایبرگ در رابطه با این ویژگی منحصر به فرد اعلام کرد:«با توجه به این موضوع می توان استنتاج کرد که تمامی افراد دارای چشم های آبی رنگ، جدی مشترک دارند. تمامی این افراد یک کلید ژنتیکی یکسان را در نقطه ای ثابت و مشخص از دی ان ای خود به ارث برده اند. در مقابل، افراد دارای چشم های قهوه ای رنگ دارای تنوع قابل توجهی در منطقه DNA خود هستند که تولید ملانین را کنترل می کند. »

در این مطالعات پرفسور ایبرگ و تیم همکارانش اقدام به بررسی و آزمایش میتوکندری DNA افراد مختلف کرده و رنگ چشم آن ها را بررسی کرند.

در این پژوهش افراد چشم آبی از کشورهای مختلف جهان از جمله اردن، دانمارک، ترکیه و … بررسی شده و پس از انجام ۱۰ سال پژوهش ژنتیکی به نتایج فوق رسیدند. در سال ۱۹۹۶ پرفسور ایبرگ برای نخستین بار به نقش ژن OCA2 در ایجاد رنگ چشم پی برد.
گفتنی است جهش ژنتیکی که منجر به تغییر رنگ چشمهای قهوه ای به آبی می شود را نمی توان جهشی مثبت یا منفی محسوب کرد.

این جهش ژنتیکی یکی از انواع مختلف جهش های ژنتیکی است که موجب تعیین رنگ مو، طاسی، کک و مک و … می شود که هیچ تاثیری در افزایش یا کاهش طول عمر انسان نخواهند داشت.

این پژوهشگر دانمارکی در خاتمه توضیحات خود افزود:«این موضوع به سادگی نشان می دهد که طبیعت به طور متناوب ژنوم انسان را تغییر داده و با ترکیب آن ها موجب پدید آمدن ژن های جدیدی می شود.»

منبع: نمناک