گاز چیست؟

 ماده به شکل های مختلف می تواند وجود داشته باشد. هر گاه ماده به شکل هوایی که پیرامون ما را گرفته است، وجود داشته باشد، آن را گاز می گویند.

گاز از ذراتی بسیار ریز ساخته شده است که آزادانه در حرکت هستند! این ذرات، تا جایی که ممکن باشد، پراکنده می شوند. بدین ترتیب، اگر نمونه ای از گاز تهیه کنیم، شکل خاصی نخواهد داشت. اگر گاز را در ظرفی بریزیم، در آن پراکنده می شود و همه جای آن را پر می کند.

وقتی گاز در داخل ظرفی نگهداری می شود، ذرات ریز، به جداره های ظرف می خورند و بر می گردند. تریلیون ها تریلیون ذره، بی وقفه، به تمام نقاط جداره ی ظرف می کوبند و بر می گردند! هر ذره ای ضمن برخورد به جداره ی ظرف، فشار مختصری به آن وارد می آورد. تمام این فشارها بر روی هم، فشار گاز را به وجود می آورند.

اگر ظرف گاز، کوچک تر باشد و گنجایش کمتری داشته باشد، ذرات گاز به هم نزدیک تر و در حالتی فشرده قرار می گیرند. این بار، میدان حرکت ذرات محدودتر و کوچک تر می شود. بیشتر آن ها، در هر ثانیه یک بار به جداره ی ظرف می خورند. بدین ترتیب، اگر حجم کاهش یابد، فشار نیز افزایش می یابد.

اگر گاز را حرارت دهیم، ذرات آن سریع تر حرکت می کنند و فشار نیز بیشتر می شود. اگر دما کاهش یابد، از سرعت حرکت ذرات کاسته می شود. اگر دما، به قدر کافی کاهش یابد، جذب ذرات به وسیله ی همدیگر باعث تجمع آن ها و همچنین ماندگار شدن آن ها در یک نقطه می شود. در این حالت، گاز دیگر گاز نیست! بلکه به صورت مایع درآمده است.

گاز انواع مختلفی دارد. هوا، شناخته شده ترین گاز است. هوا مخلوطی است از گازهای مختلف، ولی بیشترین بخش آن اکسیژن و نیتروژن است. دگر گازهای شناخته شده معمولی عبارتند از آمونیاک، گاز کربنیک که در هوای تنفسی ما نیز وجود دارد، اکسید کربن که از لوله ی دود خودورها خارج می شود، هلیوم، هیدروژن و در انتها متان.