آبسه مقعد یا پری آنال یا آبسه‌ آنورکتال نام بیماری‌ است‌ که از تجمع‌ چرک‌ ناشی‌ از عفونت‌ در اطراف‌ مقعد ایجاد میشود اگر دهانه غده هایی که در نزدیکی مقعد هستند بسته شود چرک و عفونت جمع میشود که غده های اطراف مقعد متورم میشود. که این حالت باعث بیماری آبسه میشود. آبسه مقعد یک بیماری با درد زیادی است که انواع مختلف دارد.

این‌ بیماری‌ در مردان‌ و‌ مبتلایان به‌ بعضی‌ بیماری‌های‌ گوارشی‌ است بیشتر دیده‌ می‌شود.‌ آبسه‌ ممکن‌ است‌ درست‌ در ناحیه‌ سوراخ‌ مقعدی‌ یا به‌ شکل عمقی‌ در جدار راست‌ روده‌ تشکیل‌ شود.

گرچه ناحیه مقعد سرشار از باکتری های است که در معرض عفونت هستند اما به دلیل جریان خون در روده عفونت تجمع نمیکند.

انواع آبسه

۱- آبسه مقعدی:

اولین نوع آبسه که در اطراف مقعد تشکیل میشود و  که در نوع خود بیشترین درصد (۶۰%) بیماری های آبسه را تشکیل میدهد.

۲- آبسه ایسکیو آنال:

دومین نوع آبسه مقعدی آبسه ایسکیوآنال است و (۲۰%) بیماری های آبسه را تشکیل میدهد. که در ناحیه اسفنکتر خارجی مقعد با ترشح چرک به فضای ایسکیوآنال ایجاد می‌شود.

۳- آبسه اینتراسفنکتریک:

سومین  آبسه مقعدی است که (۵%) بیماری های آبسه را تشکیل میدهد. به شکلی که چرک بین ناحیه اسفتکتر مقعد داخلی و خارجی موجود است و ممکن است کانال داخل مقعد را بسیار دردناک کند و بیمار نتواند بنشیند.

۴- آبسه سوپرالواتور:

چهارمین آبسه است که (۴%) بیماری های آبسه را تشکیل میدهد. ممکن است در بالای عضله لواتورآنی ناشی شود آبسه سوپرالواتور در زنان نسبت به مردان بیشتر است.

۵- زیرمخاطی:

پنجمین آبسه است که در (۱%) موارد در زیر بافت مخاطی مقعد اتفاق می‌افتد.

۶- آبسه پری‌ رکتال: شیشمین آبسه است که نشان دهنده اختلالات مقعدی یا ناشی از انسداد غدد مقعدی است. که در (۹۰%) آبسه پری‌ رکتال ابتدا در انتراسفنکتریک و سپس در امتداد بالقوه مجاور ایجاد میشود.

انواع آبسه مقعدی

آبسه مقعدی گاهی سطحی است و گاهی عمقی که اگر سطحی باشد با درد زیاد در لبه مقعد است که ناحیه آبسه گرم تر از دیگر نقاط است و قرمزی و التهاب در بافت های اطراف دیده میشود. گاهی ممکن است چرک آبسه به عمق نفوذ کند وانواع آبسه های عمقی را ایجاد کند.

آبسه های سطحی، شایع ترین نوع آبسه های مقعدی هستند که در این مقاله به توضیح آبسه های سطحی پرداخته میشود. آبسه مقعدی سطحی متورم و با درد بیشتری است به شکلی که نشستن و راه رفتن برای بیمار سخت میشود و گاهی دهانه آبسه باز میشود و عفونت و خون از آن خارج میشود که شدت درد کمتر میشود.

نحوه درمان آبسه مقعدی

جراحی بیشترین درمان در تمام انواع آبسه های سطحی و عمقی در ناحیه مقعد است که اکثرا موفقیت آمیز خواهد بود. بهبود آبسه‌ به‌ آهستگی‌‌ است و زمان‌ درمان آبسه بسته‌ به‌ سطح‌ آبسه‌ متفاوت‌ است‌. اگر عارضه‌ای‌ اتفاق‌ نیافتاد، آبسه‌ در عرض‌ ۶ ماه‌ کاملاً بهبود می‌یابد.

عواض آبسه

 عارضه فیستوال

در ۵۰% بیماری های آبسه مقعدی احتمال یک عارضه دیگر با خود به همراه دارد به نام فیستول که که یک تونل یا لوله باریک است و که غیر طبیعی بین کانال مقعد و سطح پوست اطراف آبسه ایجاد میشود که در برخی فیستول‌های مقعدی ترشح مداوم دارند و در اکثر موارد چاره‌ای جز جراحی فیستول وجود ندارد در مقاله های بعد در دکتر سلام بیشتر به فیستوال میپردازیم.

اگر آبسه مقعدی درمان نشود چه عوارضی ایجاد می کند؟

عدم درمان به موقع این بیماری باعث می شود که عفونت گسترش پیدا کند و عفونت در بدن زیاد شود. در صورت شدید شدن این عارضه، باید بافت های مرده در اطراف محل آبسه را برداشت.

پیشگیری‌ از آبسه مقعدی

شما با انجام کارهای زیر میتوانید از بروز آبسه مقعدی جلوگیری کنید.

جلوی‌ بروز یبوست‌ را بگیرید، از تنقیه‌ خودداری‌ کنید.

درمان دارویی عفونت‌های آبسه مقعدی

برای دفع عفونت‌های این نوع آبسه زیر نظر پزشک آنتی‌بیوتیک یا داروی ضدقارچ استفاده کنید.

در مواردی که آبسه به طور خودبه خود تخلیه نمی شود، تنها روش قطعی درمان، برش دادن آبسه و تخلیه آن است. به دنبال خروج چرک که با بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی و توسط جراح انجام می شود، از شدت درد کاسته می شود.

پس از تخلیه چرک لازم است که بیمار ۳ تا ۴ مرتبه و هر بار به مدت ۲۰ دقیقه در لگن آب گرم حاوی چند قطره بتادین بنشیند تا محل چرک ضدعفونی شود و پس از خشک کردن موضع، آن را پانسمان کند. این کار تا رفع کامل التهاب که حدود دو هفته است ادامه می یابد.

بیان این نکته ضروری است که عدم درمان به موقع آبسه مقعدی باعث می شود که علائم عفونت گسترش پیدا کند و عفونت در بدن پخش شود. در صورت شدید شدن این بیماری، باید بافت های مرده در اطراف محل آبسه را برداشت.

عدم درمان به موقع آبسه در افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری قند یا افرادی که توان جسمی کمی دارند، می تواند خطر جانی هم داشته باشد.

درمان سنتی آبسه مقعدی:

۱- درمان آبسه با عسل

درمان آبسه با عسل به شکلی است که ابتدا میتوان عسل را به ناحیه آبسه مالید و آرام ماساژ داد تا عسل به ناحیه جذب شود.

۲- درمان آبسه با میوه جات

میوه های همچون هنداونه، انگور، گلابی، پرتقال و سبزیجات زیاد استفاده کنید و موز، سیب و کیوی استفاده نکنید چرا که مضرر است.

برای جلوگیری از کشش و پارگی مجدد زخم مقعد قبل از اجابت مزاج و دفع مدفوع دهانه مقعد را با روغن برگ مورد چرب کنید.

بعد از ناهار و شام، ۲ قاشق غذاخوری اسفرزه را در یک لیوان آب شیرین شده ریخته و بعد از لعاب دادن، آن را میل کرده و حتما بعد آن یک لیوان آب بنوشید. افزایش‌‌ فیبر در رژیم‌ غذایی‌ به‌ کاهش‌ خطر بروز یبوست‌ کمک‌ کند.