درد پاشنه پا مشکل شایعی است که می تواند برای بسیاری افراد و به خصوص ورزشکاران به وجود آید. این درد معمولا یک عارضه موضعی است که مچ پا را درگیر می کند. در هنگام ایستادن و یا نشستن، پاشنه پا وزن انسان را تحمل می کند. نادیده گرفتن این درد می تواند زمینه ابتلا به دردهای شدیدتر و جدی تر را فراهم نماید. در این مطلب قصد داریم شما را با دلایلی که سبب ایجاد درد پاشنه پا می شوند، آشنا نماییم.

علت ها و دلایل درد پاشنه پا

بر اثر فشار بیش از حد به فاشیای پلانتار محل اتصال آن به استخوان پاشنه دچار کشیدگی و پارگی های میکروسکوپی میشود. پاسخ بدن به این اتفاق، التهاب و درد است. دردی که در محل اتصال این لیگامان به پاشنه احساس میشود.

شایع‌ترین دلایل موضعی درد پاشنه پا عبارتند از:

۱- فاسئیت پلانتار ( التهاب نیام کف پا )

فاسئیت پلانتار التهاب درد غلاف کف پا است، که یک نوار فیبری از بافت می‌باشد که در کف پا قرار داشته و به حمایت از قوس کف پا کمک می‌کند. فاسئیت پلانتار زمانی رخ می‌دهد که غلاف کف پا تحت فشار یا بار بیش از حدی قرار بگیرد. این باعث می‌شود پارگی‌های کوچکی در فیبرهای غلاف ایجاد شود، خصوصاً در محل اتصال غلاف به استخوان پاشنه.

هر کسی ممکن است به فاسئیت پلانتار دچار شود، اما این عارضه در میان این گروه از افراد شایع‌تر است: مبتلایان به دیابت، افراد چاق، زنان باردار، دوندگان، والیبالیست‌ها، تنیس‌بازها و کسانی که ورزش‌های استپ آیروبیک و بالا رفتن از پله را انجام می‌دهند. همچنین هل دادن و جابجا کردن وسائل بزرگ یا اثاثیه منزل، یا پوشیدن کفش‌های فرسوده یا بدساخت نیز می‌تواند شما را دچار فاسئیت پلانتار کند.

ورزشکاران نیز ممکن است بعد از یک دوره تمرینات شدید به فاسئیت پلانتار شوند، خصوصاً دوندگانی که به خود فشار می‌آورند تا مسافت‌های طولانی‌تر را بدوند. افراد مبتلا به صافی کف پا بیش از سایرین در خطر ابتلا به این عارضه هستند.

۲- خار پاشنه

خار پاشنه عبارت است از رشد غیرطبیعی یک استخوان در ناحیه اتصال غلاف کف پا به استخوان پاشنه. دلیل بروز درد خار پاشنه پا کشیدگی طولانی مدت غلاف کف پا و عضلات مچ پا است که خصوصاً در افراد چاق، دوندگان یا دوندگانِ دوِ آهسته (جاگینگ) رخ می‌دهد.

باور بسیار شایعی در بین مردم و حتی پزشکان رواج دارد که درد پاشنه به علت خار پاشنه است. گرچه خیلی از افرادی که فاسئیت پلانتار دارند برجستگی کوچک استخوانی در زیر استخوان پاشنه دارند که به آن خار پاشنه میگویند، توجه به این نکته مهم است که علت درد، خار پاشنه نیست.

وجود یک برجستگی استخوانی در زیر استخوان پاشنه علت درد آن ناحیه نیست همانطور که با خارج کردن این برجستگی استخوانی درد از بین نمیرود. از هر ده نفر یک نفر خار پاشنه دارد ولی همه آنها درد ندارند

در اینجا نیز مانند عارضه فاسئیت پلانتار، استفاده از کفش‌های فرسوده، تنگ یا گشاد و یا بدساخت مشکل را بدتر می‌کند. گاهی اوقات خار پاشنه‌ای که وجود آن در عکس‌های رادیولوژی نیز تأیید می‌شود علت درد پاشنه پا نیست. در واقع، این عارضه در واکنش به فاسئیت پلانتار بروز می‌کند.

۳- آپوفیزیت کالکانه و درد پاشنه پا

در این عارضه، مرکز استخوان پاشنه پا، در نتیجه پوشیدن کفش‌های نو یا افزایش فعالیت‌های ورزشی، دردناک می‌شود. این درد در پشت پاشنه پا رخ می‌دهد، نه در کف آن. این عارضه یکی از دلایل نسبتاً شایع درد در کودکان فعال و در حال رشد بین ۸ تا ۱۴ سال است. اگر چه تقریباً هر کودکی می‌تواند به آپوفیزیت کالکانه دچار شود، اما کودکانی که در ورزش‌هایی شرکت می‌کنند که در آن‌ها نیاز زیادی به پریدن است بیش از همه در خطر ابتلا به این عارضه هستند.

۴- بورسیت

بورسیت به معنی التهاب بورس است که کیسه‌ای است که در اطراف بسیاری از مفاصل بدن وجود داشته و به تاندون‌ها و عضلات اجازه می‌دهد که در هنگام حرکت مفصل به راحتی حرکت کنند. بورسیت می‌تواند باعث درد در پشت و کف پاشنه پا شود. در بعضی موارد، بورسیت پاشنه پا به برخی مشکلات ساختاری مچ پا مربوط می‌شود که باعث غیرطبیعی شدن راه رفتن می‌شوند. در موارد دیگر، پوشیدن کفش‌هایی که پاشنه آن‌ها به اندازه کافی نرم نیست می‌تواند باعث بروز بورسیت شود.

۵- ضربه کفش پاشنه بلند

این عارضه که نام پزشکی آن اگزوستوز پشت پاشنه است، عبارت است از رشد غیرطبیعی یک زائده استخوانی در پشت پاشنه پا. این عارضه بیشتر در میان زنان جوانی شایع است که به دلیل فشارهای ناشی از کفش‌های پاشنه بلند، مدت زیادی دچار بورسیت بوده‌اند.

۶- کبودی‌های موضعی

پاشنه پا نیز مانند سایر بخش‌های پا، در حوادث ضربه خورده و دچار کبودی می‌شود. عموماً، این حالت به شکل یک “کبودی سنگ” رخ می‌دهد که یک آسیب ضربه‌ایِ ناشی از قدم گذاشتن بر روی یک جسم تیز در حین راه رفتن با پای برهنه است.

۷- تاندونیت آشیل

در اکثر موارد، تاندونیت آشیل (التهاب تاندون آشیل) به دلیل استفاده بیش از حد از تاندون آشیل، خصوصاً از طریق پریدن خیلی زیاد در طول فعالیت‌های ورزشی، رخ می‌دهد. البته، تاندونیت آشیل می‌تواند به دلیل پوشیدن کفش‌های نامناسبی که بخش بالایی پشت آن‌ها تاندون آشیل را می‌گیرد نیز رخ می‌دهد. گاهی اوقات هم، این عارضه به دلیل وجود یک بیماری التهابی مانند اسپوندیلیت انکیلوزان (که به آن اسپوندیل آرتریت محوری نیز گفته می‌شود)، آرتریت واکنشی، نقرس یا آرتریت روماتوئید رخ می‌دهد.

۹- گیر افتادن عصب

فشرده شدن یک عصب کوچک (شاخه‌ای از عصب پلانتار خارجی) می‌تواند باعث درد، بی‌حسی یا سوزش در ناحیه پاشنه پا شود. در بسیاری از موارد، این فشردگی عصب ناشی از پیچ خوردگی، شکستگی یا تورم سیاهرگ نزدیک پاشنه پا است.

۱۰- برآمدگی های غیر عادی پاشنه

این عارضه در نوجوانان رایج است. استخوان پاشنه هنوز به طور کامل بالغ نشده و سایش زیادی هم دارد بنابراین استخوان بیشتری ساخته می شود. در افراد مبتلا به صافی کف پا و یا خانم هایی که  قبل از بلوغ استخوان، شروع به پوشیدن کفش های پاشنه بلند می کنند، شایع است.

شما به‌راحتی می‌توانید با خیس کردن پاها و راه روفتن روی سطوح صاف، کف پای صاف ، را تشخیص دهید.

۱۱- التهاب مزمن پاشنه ی پا

این عارضه به علت نازک شدن بافت پاشنه و یا به دلیل برداشتن قدم های سنگین ایجاد می شود.

۱۲- شکستگی در اثر فشار 

به علت فشار مکرر ناشی از تمرینات شدید، ورزش و یا کار سنگین ایجاد می شود. دونده ها به طور خاص در خطر شکستگی استخوان های پا در اثر فشار قرار دارند. همچنین ممکن است این عارضه به دلیل پوکی استخوان ایجاد شود.

۱۳- بیماری سیور (آپوفیز استخوان پاشنه)

 شایع ترین علت درد پاشنه پا در میان ورزشکاران نوجوان و درد پا کودکان می باشد که به علت استفاده ی بیش از حد و ایجاد تعداد زیادی میکروتروما (پارگی کوچک) در صفحات رشد استخوان پاشنه، به وجود می آید. این عارضه در میان کودکان ۷ تا ۱۵ سال بیشترین شیوع را دارد.

دلایل دیگر درد پاشنه پا

  • گسیختگی تاندون آشیل
  • کوفتگی استخوان
  • کیست استخوانی
  • نقرس
  • نوروما (نورومای مورتون)
  • کورک استخوانی
  • نوروپاتی محیطی
  • مشکلات راه رفتن