بیماری هوچکین را چگونه درمان کنید؟

دکترمژگان‌هاشمیه؛ فوق تخصص خون و آنکولوژی کودکان

درمان بیماری هوچکین

هم شیمی‌ درمانی و هم رادیوتراپی هر دو در درمان بیماری هوچکین موثر هستند در حال حاضر درمان متداول درکودکان مبتلا به هوچکین شامل استفاده از شیمی‌ درمانی ترکیبی همراه با و یا بدون رادیوتراپی با دوز کم به مناطق گرفتار می‌باشد. عواملی که تعیین‌کننده درمان می‌باشند شامل: مرحله بیماری، سن در زمان تشخیص، وجود علایم سیستمیک و بالاخره وجود درگیری مدیاستن به صورت لنفادنوپاتی هیلار و یا بیماری bulky می‌باشد.

در ابتدا درمان استاندارد بیماری شامل استفاده از دوزهای استاندارد رادیوتراپی به میزان ۳۵۰۰ الی ۴۰۰۰ سانتی‌گری به تنهایی بود. اگرچه روش درمانی سبب رمیسیون طولانی‌مدت و بهبود ۴۰ الی ۹۵درصدی از بیماران در مراحل ابتدایی بیماری می‌شود ولیکن بعدها منجر به بروز عوارض عدیده‌ای منجمله تاخیر رشد- اختلال در عملکرد غده تیروئید و سمیت قلبی و ریوی می‌گردید.

همچنین اولین پروتکلی که در سال ۱۹۶۴ برای درمان بیماری هوچکین استفاده شد رژیمMOPP (نیتروژن موستارد- وین کریستین- پروکاربازین و پردنیزون) بود که تحولی عظیم در درمان مراحل پیشرفته بیماری هوچکین ایجاد کرد.

این پروتکل سبب رمیسیون کامل در ۷۰ الی ۸۰درصد از بیماران گردید و در بیماران مبتلا به مراحل پیشرفته با کمک این رژیم شیمی‌درمانی میزان بهبودی ۱۰ ساله معادل ۴۰ الی ۵۰درصد می‌باشد اشکال این رژیم شیمی‌درمانی توکسیسیته حاد قابل ملاحظه و طولانی مدت آن می‌باشد. در نتیجه به منظور کاهش عوارض جانبی و همچنین موربیدیته طولانی مدت سعی گردید که در رژیم‌های جدید هم دوز شیمی‌درمانی و هم دوز رادیاسیون کاهش یابد.

داروهای شیمی‌درمانی مرسومی‌که در درمان کودکان و نوجوانان مبتلا به هوچکین مورد استفاده قرار می‌گیرد شامل : سیکلوفسفامید- وین کریستین و یا وین بلاستین- پردنیزون و یا دگزامتازون- دوکسوروبیسین- بلئومایسین- داکاربازین- اتوپوزاید- متوترکسات و سیتوزین آرابینوزاید می‌باشد.

رژیم درمانی مؤثر در درمان بیماری هوچکین

از جمله رژیم‌های درمانی مورد استفاده می‌توان از رژیمCOPP (سیکلوفسفامید- وین کریستین- پردنیزون و پروکاربازین)، ABVD (آدریامایسین- بلئومایسین- وین بلاستین و داکاربازین) و یاBEACOPP (بلئومایسین- اتوپوزاید- دوکسوروبیسین- سیکلوفسفامید- وین کریستین- پردنیزون و پروکربازین)، نام برد. رژیم BEACOPP در مراحل پیشرفته بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درحال حاضر بیشتر تمایل به استفاده از رژیم‌هایی است که سمیت کمتری را در برداشته باشند. به عنوان مثال رژیم COPP/ABV(سیکلوفسفامید- وین کریستین- پروکاربازین- پردنیزون – دوکسوروبیسین- بلئومایسین و وین بلاستین) از جمله این پروتکل‌ها می‌باشد معمولا در طی دوره بیماری شش سیکل از این داروها استفاده می‌شود.

بهترین روش برای انتخاب پروتکل مناسب درمانی برای بیماران مبتلا به هوچکین، برنامه risk adapted است که در حقیقت روش درمان بیماران بر اساس ریسک بیماری انتخاب می‌شود.

پارامترهایی که در ارزیابی این ریسک دخیل هستند شامل:

وجود علایم سیستمیک، درگیری حجیم لنف نودها چه در مدیاستن و چه در لنف نودهای محیطی، انتشار اکسترانودال بیماری به ساختمان‌های مجاور، تعداد رژیون‌های لنفاوی گرفتار، مرحله بیماری.

بر این اساس بیماران به سه ریسک تقسیم می‌شوند:

Low risk:

شامل بیماران با گرفتاری لوکالیزه لنف نودها (stage I و یاII) بدون سمپتوم‌های سیستمیک Intermediate risk: شامل بیماران stage IA و یا IIA می‌باشد که دارای یک و یا بیش از یک پدیده نامطلوب می‌باشند و همچنین بیمارانstage IIIA در این گروه قرار می‌گیرند High risk: شامل بیماران stage IIIB و یا IV می‌باشد.

در گروه low risk در ابتدا دو سیکل شیمی‌درمانی داده می‌شود که معمولا برای جنس مونث، پروتکل OPPA (وین کریستین- پردنیزون- پروکاربازین و آدریامایسین) و برای جنس مذکر، پروتکل OEPA (وین کریستین- اتوپوزاید- پردنیزون- و آدریامایسین) گذاشته می‌شود و بعد از القای رمیسیون معمولا دو سیکل دیگر نیز تجویز می‌گردد، به طوری که جمعا بیماران چهار سیکل شیمی‌ رمانی را دریافت می‌کنند و نیازی به رادیوتراپی نمی‌باشد.