سبک شعری جهان‌ ملک خاتون چیست؟

⚠️ توجه مهم:
❌ ما صاحب یا مرتبط با این مکان نیستیم.
✅ فقط آدرس و شماره تماس رو منتشر می‌کنیم.
❗️ برای «افزودن یا حذف اطلاعات» فقط به @Tarikhemaadmin پیام بدید.
⛔️ لطفاً برای گرفتن آدرس، ساعت کاری یا سوالات دیگر پیام ندید؛ پاسخ داده نمی‌شه.

جهان‌ملک خاتون عمدتاً غزل می‌سرود. او در اشعار خود از چندین فرمانروا مانند مبارزالدین محمد، شاه شجاع مظفری، احمد جلایر، شاه منصور و میران شاه نام برده که سرنخی از عمر او می‌دهد.[۱۶] او با عبید زاکانی، خواجوی کرمانی و حافظ معاصر بود. او با عبید زاکانی و کمال خجندی اختلاف داشت و عبید شعر او را به‌سخره می‌گرفت. دیوان او بزرگترین دیوان شناخته‌شده از زنان شاعر دوران پیشامدرن است و شامل ۴ قصیده، یک شعر، یک مرثیه بلند، ۱۲ قطعه، ۳۵۷ رباعی و ۱۴۱۳ غزل است.
تنها ۴ نسخه خطی از دیوان او باقی است که در کتابخانه بریتانیا، کتابخانه ملی فرانسه، کاخ توپکاپی و کتابخانه دانشگاه کمبریج قرار دارند. او تحت تأثیر سعدی و شاعران زن عصر خود از جمله پادشاه خاتونو قوطلوق‌شاه خاتون (همسر اولجایتو و دختر ایرینجین) قرار داشت.

جهان اصولاً شاعری غزل‌سراست. تخلص او در شعر «جهان» است که در بیت آخر آن را به‌صورت ایهام به‌کار برده‌است
جهان‌ملک خاتون با شعر شاعران پیش از خود آشنا بوده و این آشنایی در مورد شعر سعدی وجه خاصتری می‌یابد او خود نیز به این مطلب در شعرش اشاره کرده‌است:

به‌رسم تضمین این بیت دلکش آوردم ز شعر شیخ که جانم به طبع دارد دوست
از سوی دیگر چه از جهت مضمون، یا وزن و ردیف و قافیه هم شباهت‌هایی میان شعر او و اشعار حافظ دیده می‌شود و بعید نیست که این دو در مجالس و محافل شیخ ابواسحاق با هم آشنا شده باشند و در مواردی غزلهای یکدیگر را پاسخ گفته باشند.

غزلهای جهان از نظر ساختار بیرونی و نه از نظر درونمایه فلسفی متأثر از اشعار حافظ هستند. از نظر زبانی ساده و به دور از تکلفند و در آنها آرایه‌هایی نظیر تشبیه، استعاره مصرحه، کنایه و ایهام دیده می‌شود. مهمترین ویژگی شعر جهان ملک خاتون زنانه‌بودن آن است. همچنین تضاد عقل و عشق، باور به تقدیر، عشق عهد الست و شکوائیه از نکات بارز دیوان اوست.

غزلیّات جهان، بر خلاف غزل‌های حافظ، نشان اندکی از تصوّف یا عرفان، پیدا یا پنهان، دارند و در قیاس با او و دیگر شاعر هم‌عصرش، عبید زاکانی (م. ۷۷۱ ق)، از زهد ریایی زاهدان و صوفیان کمتر انتقاد کرده‌است

نمونه شعر

غزل

تا چند چنین بی‌دل و بی‌یار توان گشت		تا چند به کام دل اغیار توان گشت
عمری بشد از دست و به کامی نرسیدیم		تا چند به‌ناکام پی یار توان گشت
برخیزم و ناموس و ریا ترک بگویم		چند از پی ناموس چنین زار توان گشت
گویند که صبری کن و دلدار به دست آر		با قوت صبر از پی دلدار توان گشت
چون نیست بقا دولت و اسباب جهان را		از بهر گلی چند پی خار توان گشت

رباعی

هر روز به شیوه‌ای و لطفی دگری		چندان‌که نظر می‌کنمت خوبتری
گفتم که به قاضی برمت تا دل خویش		بستانم و ترسم دل قاضی ببری

جهان ملک خاتون سبک شعر