مرور رده
تاریخ تمدن ایران باستان
از زمان تشکیل دولت ماد تا زمانی که حکومت ساسانیان سرنگون شد را دوران ایران باستان می‌نامنند که در آن زمان عرب ها به ایران حمله کردند . در ایران گروههایی با تمدن و فرهنگ های مختلفی قبل از مهاجرت آریایی ها به ایران ، زندگی می‌کردند . مردمانی که در این سرزمین ها می‌زیستند با خلاقیت و استعدادهاو ارتباط با شرایط جغرافیایی محل سکونتشان تاریخ فرهنگ و تمدن خود را به وجود آوردند .
اصلاحات ارضی محمدرضا شاه: انقلابی ناتمام در کشاورزی ایران
در دهه 1340 خورشیدی، محمدرضا پهلوی با الهام از برنامه‌های توسعه غربی، مجموعه‌ای از اصلاحات اجتماعی-اقتصادی را آغاز کرد که به «انقلاب سفید» معروف شد. اصلاحات ارضی به عنوان محوری‌ترین بخش این برنامه با اهداف زیر طراحی شده بود.
تأسیس سلسله پهلوی و مدرنیزاسیون آمرانه: ایران در کشاکس سنت و تجدد
با انقراض سلسله قاجار در سال ۱۳۰۴ خورشیدی، ایران در وضعیت بحرانی به سر می‌برد.
رضاخان میرپنج، افسر قزاق، با حمایت انگلیس و روشنفکران داخلی، در اسفند ۱۲۹۹ با کودتایی خونین به قدرت رسید. او ابتدا به عنوان وزیر جنگ و سپس نخست‌وزیر، مقدمات…
جنبش مشروطه ایران: انقلابی که ساختار قدرت را دگرگون کرد
جنبش مشروطه ایران (۱۲۸۵–۱۲۹۰ خورشیدی) یکی از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران محسوب میشود. این انقلاب نهتنها نظام سیاسی ایران را از حاکمیت استبدادی به سمت حکومت قانون سوق داد، بلکه زمینهساز تحولات اجتماعی، فرهنگی و فکری گسترده شد. اما چرا این…
رازهای تمدن دره سند: پیشرفته‌ترین جامعه عصر برنز
تمدن دره سند (۲۶۰۰-۱۹۰۰ ق.م) که امروزه در پاکستان و هند گسترده بود، با شهرهای برنامه‌ریزی‌شده، سیستم فاضلاب پیشرفته و نبود آثار نظامی، باستان‌شناسان را به شگفتی واداشته است. کشف اخیر شهر دولاویرا در گجرات نشان داد این تمدن تا چه حد پیچیده…
کشفیات جدید از تمدن ایلام: نخستین امپراتوری فراموش‌شده ایران
تمدن ایلامی (۲۷۰۰-۵۳۹ ق.م) در جنوب غربی ایران، یکی از نخستین قدرت‌های جهان باستان بود که به مدت ۲۰۰۰ سال شکوفا شد، اما به دلایل مرموزی از حافظه تاریخی محو گردید. کاوش‌های جدید در شوش و چغازنبیل پرده از اسرار این تمدن پیشرفته برداشته است.
مدارس نظامیه: نخستین دانشگاه‌های جهان اسلام و میراث فراموش‌شده
در قرن ۱۱ میلادی، خواجه نظام‌الملک طوسی با تأسیس مدارس نظامیه، تحولی بی‌سابقه در نظام آموزشی جهان اسلام ایجاد کرد. این مدارس که در شهرهای بزرگی مانند بغداد، نیشابور و اصفهان ساخته شدند، الگویی برای دانشگاه‌های امروزی بودند.
صنعت شیشه‌گری در ایران باستان: از کشف تا تولید انبوه
برخلاف باور رایج که مصر را مهد شیشه‌گری می‌دانند، کاوش‌های جدید در محوطه‌های باستانی ایران نشان می‌دهد که ساکنان فلات ایران از ۳۵۰۰ سال پیش با تولید شیشه آشنا بودند. کشف کارگاه‌های شیشه‌گری در سیلک کاشان و شوش، ایران را به یکی از قدیمی‌ترین…
سکه‌های گمشده هخامنشی: کشف یک سیستم پولی پیشرفته در امپراتوری پارس
برخلاف تصور رایج که یونانیان را مبتکران سیستم پولی می‌دانند، کاوش‌های جدید باستان‌شناسی نشان می‌دهد هخامنشیان پیشرفته‌ترین نظام مالی عصر باستان را توسعه داده بودند. در سال ۲۰۲۲، کشف یک خزانه سلطنتی در پاسارگاد پرده از اسرار این سیستم…
تجارت ابریشم در عصر ساسانیان: شبکه‌های پیچیده اقتصادی و فرهنگی
در طول حکومت ساسانیان (۲۲۴–۶۵۱ میلادی)، ایران به مهم‌ترین حلقه ارتباطی بین شرق و غرب در تجارت ابریشم تبدیل شد. برخلاف تصور رایج، این تجارت تنها محدود به انتقال کالا نبود، بلکه شبکه‌ای پیچیده از تبادلات فناوری، هنر و اندیشه را شکل داد.
رازهای تخت جمشید: کارکرد، معماری، و پیام پنهان
تخت جمشید، یا پارسه، نه‌فقط یکی از باشکوه‌ترین بناهای تاریخی ایران است، بلکه آینه‌ای از تمدن، قدرت، و نگرش فلسفی شاهنشاهی هخامنشی به جهان پیرامون به شمار می‌رود. این بنای عظیم، در دل فلات ایران و در دامنه کوه رحمت ساخته شد، اما هدف آن فراتر…
زرتشت: پیام‌آور نور در سپیده‌دم تاریخ
در پهنه‌ی تاریخ کهن ایران، در دوران پیش از هخامنشیان، نامی پنهان در مه اسطوره‌ها و درخشنده در آیینه‌ی آیین، طنین‌انداز میشود: زرتشت. چهره‌ای که برخی او را نخستین پیامبر تاریخ می‌دانند، برخی او را یک مصلح دینی و برخی دیگر، سایه‌ای افسانه‌ای…
دین زرتشتی پیش و پس از هخامنشیان
اگر زرتشت بنیان‌گذار اندیشه‌ای نو در دل اقوام ایرانی بود، هخامنشیان نخستین قدرت سیاسی‌ای بودند که این اندیشه را در ابعاد حکومتی به کار گرفتند. اما دین زرتشتی، همچون بسیاری از سنت‌های کهن، سیر پرفراز و نشیبی را طی کرد؛ از آموزه‌های ساده و…
هنر و معماری در دوره هخامنشی: از شوش تا پرسپولیس
وقتی سخن از شکوه هخامنشیان به میان می‌آید، ذهن بسیاری بی‌درنگ به یاد پرسپولیس (تخت جمشید) می‌افتد؛ بنایی سنگی، خیره‌کننده و پر رمز و راز. اما واقعیت این است که هنر و معماری این دوره فراتر از یک پایتخت تشریفاتی‌ست.
کوروش و داریوش: دو پادشاه، دو راه متفاوت در فرمانروایی
تاریخ ایران باستان سرشار از چهره‌های درخشان و تأثیرگذار است، اما در میان همه آن‌ها، دو نام بیش از دیگران می‌درخشند: کوروش بزرگ و داریوش بزرگ. این دو پادشاه هخامنشی، هر یک به شیوه‌ای متفاوت بر ایران و بخش بزرگی از دنیای آن روزگار حکومت کردند…
اشکانیان و جنگ‌های فرسایشی با روم
در سده‌های پیش از میلاد، جهان در آستانه‌ی شکل‌گیری توازن جدیدی از قدرت ایستاده بود. در شرق، دودمان اشکانی (پارت‌ها) با تکیه بر نیروی سواره‌نظام، شبکه‌ای از ایالات نیمه‌خودمختار، و مهارت در جنگ‌های چریکی، توانسته بود میراث ایرانی را پس از…