قدیمی‌ترین درب‌های دنیا
طراحی درب‌ها به نظر می‌رسد کاربردی و جهانی باشد؛ یک تختهِ بزرگِ چوبی با یک دستگیره که روی لولا می‌چرخد. با این حال، بعد از مطالعات سریعی که روی درب‌های عتیقه‌ای (قدیمی) و باستانی صورت گرفته، مشخص شده که این شیء رایج، کاربردهای زیادی در طول تاریخ داشته است. فرهنگ‌های مختلفی برای ورود به عالم روحانی، برای سهولت در رفت‌وآمد و برای محافظت از خودشان، درب‌هایی را ابداع و طراحی کرده‌اند. برای اینکه چشمانتان به ماهیت درب‌ها باز شود، ادامه مقاله را مطالعه کنید.
۱۲- درب‌هایی به سبک‌وسیاق کلونی هلندی
سال: ۱۶۰۰
استفاده‌شده در: طویله‌ها
مواد: چوب و لولا
بررسی اجمالی از طراحی: در نگاه اول به نظر می‌رسد یک درب معمولی باشد، منتها بخش پایینی و بالایی آن به صورت جداگانه‌ای بازوبسته می‌شوند. دو لولای میانی، بخش پایینی و بالایی درب را نگه داشته‌اند تا در مواردی، کل درب به صورت یک‌جا بازوبسته شود.
این سبک‌وسیاقِ درب‌هایِ کلونی از مهاجران هلندی گرفته شده که به کلونی‌های آمریکایی مهاجرت می‌کردند. با اینکه این نوع از درب‌ها به خودی‌خود آراسته و با آب‌وتاب نیستند، اما بازتابی از مذهب پروتستان هستند که در آن زمان مرسوم بوده و هنوز هم ویژگی‌های جالبی دارند. به خصوص زمانی که به صورت افقی بازوبسته می‌شوند. یعنی در حین اینکه بخش پایینی درب ثابت می‌ماند، می‌توانستند بخش بالایی‌اش را بازوبسته کنند. طراحی این نوع از درب‌ها به کشاورزان اجازه می‌داد بدون اینکه حیوانات‌شان از طویله بیرون بیایند و گُم شوند، روشنایی بیرون را با باز کردن بخش بالایی درب وارد طویله کنند.
۱۱- دربِ صومعه‌ای در ال اسکوریال
سال: ۱۵۶۷ میلادی
استفاده‌شده در: در ال اسکوریال پیدا شده، منتها از معماری اسپانیایی در مکان‌های دیگر الهام گرفته است.
مواد: چوب و گل‌آهن (فرفورژه)
بررسی اجمالی از طراحی: دربِ چوبی سنگین با میخ‌های گل‌آهن (فرفورژه) رویش که به جای عقب‌وجلو شدن، به طرف بالاوپایین باز می‌شود.
ال اسکوریال مکان عظیمی است که در آن‌جا چندین ساختمان به احترام شاه چارلز پنجم ساخته شد و آن را آغازی بر رنسانس اسپانیا می‌دانند. این درب در آن زمان به عنوان درب آرامگاه، قلعه، کتابخانه، موزه و دانشگاه هم استفاده می‌شد. اصلا پسر چارلز پنجم، شاه فیلیپ دوم هم به معمار سلطنتی چون خوان باتیستا د تلدو دستور داد طراحی این پروژه را برعهده بگیرد. این ساختار بعد از اتمام ساختنش، بیش از ۱۲۰۰ درب داشت. دربِ ورودیِ صومعه از چوب و تزئینات گل‌آهن (فرفورژه) طراحی شده که مانند دیگر درب‌های لیست چون دربِ ورودی قلعه‌های قدیمی، فاقد تزئینات است. این درب‌ها به جای اینکه به عقب‌وجلو بازوبسته شوند، به بالا و پایین می‌روند.
۱۰- دروازه‌های بهشت
سال: ۱۴۲۵ میلادی
استفاده‌شده در: تعمیدگاه سان جیووانی
مواد: چوب و برنز
بررسی اجمالی از طراحی: به عنوان یک درب معمولی، حکاکی‌های زیبا و رنگ طلایی‌اش چشم‌نواز است.
دروازه‌های بهشت از درب‌های مطلاشده برنزی هستند که هنرمندی به نام لورنتسو گیبرتی آن را برای تعمیدگاه سان جیوانی در فلورانسِ ایتالیا طراحی کرد. نام این درب از هنرمندی به نام میکل‌آنژ آمده که به جزئیات طلایی درب مسحور شده بود. گیبرتی درب‌ها را به پنج بخش تقسیم کرده بود که تمام بخش‌هایش، عهد عتیق را شرح می‌دهند. او حاشیه‌های اطراف این بخش‌ها را هم با نمادها و سردیس‌هایی تزئین کرد. درب دروازه‌های بهشت در برابر درب‌های قرون وسطیِ دیگر که ظرافت هنری دقیقی ندارند، برجسته است.
۹- درب‌های کلیسای جامع گوتیک
سال: ۱۴۰۰-۱۵۰۰
استفاده‌شده در: کلیساهای جامع
مواد: چوب و آهن
بررسی اجمالی از طراحی: بلندمرتبه و نوک‌تیز، اما کاربردش مانند درب‌های عادی است.
به خاطر اینکه سبک رمانسک بهترین انتخاب برای طراحی کلیساها و کلیساهایِ جامع در اروپا به حساب می‌آمد، معماری گوتیک هم پیرو این سبک شد. با اینکه شباهت‌های مشهودی بین این دو سبک وجود دارد، منتها اگر به طراحی درب‌های معماری گوتیک نگاه کنید، می‌بینید که مانند طراحی درب‌های رایج در آن زمان، زاویه‌های بیشتری دارند و اصلا زاویه‌دارتر است. بخش فوقانی و طاق‌های نوک‌دار و جزئیات ظریف از ویژگی‌های درب‌های گوتیک هستند تا ماهیت پیچیده‌تر این سبک‌وسیاقِ را از این معماری منعکس کنند.
۸- شوجی
سال: ۱۱۹۲
استفاده‌شده در: خانه‌ها
مواد: چوب و مقوا
بررسی اجمالی از طراحی: درب‌های کشویی مشبکی با پوشش کاغذهای جداشدنی
درب‌های شوجی ظریف هستند. این درب‌هایِ مشبک که معمولا با کاغذهای سفید پوشانده می‌شوند، بخش‌های خانه را از یکدیگر و خود خانه را از فضای بیرون جدا می‌کنند. مقوایِ درب‌های شوجی اجازه می‌دهند، نورِ نرمی از بیرون به داخل اتاق‌ها هدایت شود. در تابستان‌های مرطوب ژاپن هم کاغذهای روی درب‌ها را برمی‌دارند تا هوا تهویه شود. با اینکه طراحی درب‌های شوجی حدود سال ۱۱۹۲ در دوره حکومت کاماکورا ابداع شد، اما استفاده از این درب‌ها هنوز هم در خانواده‌های مدرن ژاپنی رایج است و گواهی بر طراحی هوشمندانه و کاربردی آن می‌دهد.
۷- درب‌های دروازه‌های قلعه‌های قرون وسطی
سال: ۴۷۶ تا ۱۱۰۰
استفاده‌شده در: قلعه‌ها
مواد: چوب و فلز یا ترکیبی از چوب و فلز
بررسی اجمالی از طراحی: دروازه معلقی که زنجیرها و طناب‌ها آن را بین شیارهای عمودی سنگی در قلعه نگه داشته می‌شد. نگهبانان در زمان حمله هم زنجیرها را رها می‌کردند تا دروازه به راحتی بسته شود. انتهای این دروازه با نیزه‌های تیزی مشبک شده بود.
این دروازهِ تهدیدکننده به هیچ‌کس خوشامدگویی نمی‌کند. دروازه‌های قرون وسطی که ریشه‌شان به قرن ششم در روم برمی‌گردد، با مشبک‌هایشان جلوی مزاحمان را برای وارد شدن به قلعه‌ها می‌گرفتند. با اینکه در بیشتر مواقع بالا بود، اما نگهبانانِ قلعه در حین حملات غافلگیرانه یا به محض اینکه احساس خطر می‌کردند، دروازه معلق را با استفاده از سیستم قرقره‌ای به راحتی رها می‌کردند تا پایین بیاید. این دروازه‌ها بسیار سنگین بودند و به درستی پایین می‌آمدند. اما برای رهگذری که زمان حمله زیر آن می‌ایستاد، خطرناک بود. سربازان در مواردی هم از این دروازه‌ها به عنوان یک ابزار استراتژیک استفاده می‌کردند تا دشمن به دو بخش تقسیم شود. یعنی به بخشی از لشکرِ دشمن اجازه می‌دادند وارد شود تا مبارزه با آن‌ها راحت شود. بیشتر قلعه‌ها حداقل یک دروازه مشبک قرون وسطی در ورودی اصلی‌شان داشتند که آن را می‌توانستند با درب‌های ورودی مختلف تجهیز کنند.
۶- درب‌های رومانسک
سال: ۹۰۰
استفاده‌شده در: کلیساها
مواد: چوب و فلز
بررسی اجمالی از طراحی: هم به شکل مستطیلی، هم به شکل دایره‌ای و معمولا به هر دو شکل طراحی می‌شدند. این درب‌ها زیر طاق‌های دایره‌ای با تزئینات مذهبی بنا می‌شدند.
معماری سبک رمانسک مجموعه‌ای از چندین سبک فرهنگی از فرهنگ رومیان، بیزانس و امپراتوری اوتونی را در خود جایی داده است. این سبکِ معماری همزمان با رشد محبوبیتِ مسیحیت پدید آمد و در پی آن هم نیاز جدیدی به ساخت ساختمان‌های دینی بزرگ‌تری برای راهب‌ها، کشیش‌ها، راهبه‌ها و عابدان احساس شد. معماران هم درب‌ها را زیر ساختمان‌های رمانسک با طاق‌های تزئینی دایره‌ای و با اندازه‌های متنوعی چفت کردند.
۵- درب‌های ایتاکارادو
سال: ۶۹۳
استفاده‌شده در: کاخ‌ها، خانه‌ها و معابد
مواد: چوب درخت سرو
بررسی اجمالی از طراحی: ساخته شده از چوب درخت سرو ساده که مانند درب‌های معمولی بازوبسته می‌شود.
درب‌های ایتاکادو، پنل‌های چوبی از درخت سرو ساده بودند که معمولا به شکل مستطیل طراحی و گاهی هم تنها با فلز تزئین می‌شدند. طراحان با گذشت نسل‌ها، درب‌های ایتاکادو را با استفاده از چوب‌های ضخیم‌تر و تغییر طراحی از یک لایه‌ای به چندلایه‌ای، آن‌ها را تقویت کردند. جدیدترین نمونه از این درب‌ها در هوریوجی، یک معبد بودایی باستانی کشف شده است.
۴- دربی با ویژگی حسگر پای چینی
سال: ۶۰۴
استفاده‌شده در: کتابخانه سلطنتی
مواد: نامشخص است. البته به احتمال زیاد از چوب و سیستم قرقره‌ای استفاده کرده‌اند.
بررسی اجمالی از طراحی: نامشخص
بیشتر مردم ممکن است تصور کنند که درب‌های اتوماتیک از اختراعات مدرن امروزی است. درصورتی که این نوع از درب‌ها در زمان‌های باستان هم وجود داشته‌اند. دربِ قرنِ هفتمی در چین زیرنظر امپراتور یانگ سوئی طراحی شد که با حسگر پای او درب باز می‌شد تا بازدیدکنندگان به کتابخانه سلطنتی وارد شوند. با اینکه اطلاعات کمی از نحوه عملکرد این درب وجود دارد، اما به نظر می‌رسد مجموعه‌ای از اهرم‌ها و قرقره‌ها در این درب به کار رفته که با لمس شدن پا در یک نقطه خاص باز می‌شود.
۳- درب‌های پانتئون
سال: ۱۲۵ در دوران مسیحیت
استفاده‌شده در: معابد پانتئون رومی
مواد: برنز
بررسی اجمالی از طراحی: چندین فوت بلندتر و به شدت سنگین‌تر است، اما مانند درب‌های معمولی از لولا بازوبسته می‌شود.
درب‌های پانتئون با اینکه به اندازه درب‌هایی از مصر و هند پیچیده نیستند، اما تنها با اندازه ۲۰ تُنی هر دو طرف ما را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. بعضی از پژوهشگران به این مسئله اشاره می‌کنند که این درب‌ها از درب‌های اصلی روم باستان هستند، منتها بعضی‌های دیگر ادعا می‌کنند که آن درب‌ها، نسخه کوچک‌تر و بدون نقاشی‌شده از درب‌های قرن شانزدهم هستند. با سقوط روم، غارتگرها و امپراتوری‌های رقیب، بقایای ارزشمند بی‌شماری از روم به غارت بردند. پس منطقی به نظر می‌رسد که صحّت درب‌های پانتئون را به چالش بکشیم. رومیان در دوران باستان به احتمال زیاد با عبور از این درب‌ها به سوی پرستش خدایان می‌رفتند. اما محققان هنوز هم از هدف دقیق این ساختمان‌ها نامطمئن هستند.
۲- درب‌های «کا» مصریان
سال: ۲۶۸۶ قبل از میلاد مسیح
استفاده‌شده در: معابد و آرامگاه‌ها
مواد: سنگ‌آهک و چوب
بررسی اجمالی از طراحی: معمولا به شکل یک تخته سنگ با طراحی‌ها و نوشته‌های متنوعی بود که به دیوار چفت می‌شدند. درب‌های «کا» در مواقعی می‌توانستند تاب بخورند.
«کا» در درب‌هایِ «کا» قبطیان، عنصری از روح است. درب‌های کاذبی در مقبره‌ها بودند که به ارواح اجازه می‌دادند بین سرزمین زندگان و سرزمین مردگان رفت‌وآمد کنند. سوگواران به مردگان روی میزهایِ نزدیک به درب‌های «کا»، هدایایی پیشکش می‌کردند تا به راحتی از آن‌ها استفاده کنند. بعلاوه انسان‌هایی که به دنیای مردگان رفتند، درب‌های کاذب همچنین به دنیای زندگان این اجازه را می‌دادند تا در معابد با خدایان خاص ارتباط برقرار کنند. از آنجاکه مصریان باستان، غرب را با مرگ مرتبط می‌دیدند، درب‌های کاذب اغلب در بخش غربی آرامگاه یا معبد بنا می‌شد. خانواده‌ها هم بسته به ثروت‌شان می‌توانستند چندین درب کاذب برای هر شخص در برخی از مقبره‌ها بنا کنند.
۱- درب‌های حکاکی‌شده هندی
سال: نامشخص
استفاده‌شده در: خانه‌ها و دژها
مواد: چوب یا فلز
بررسی اجمالی از طراحی: درب‌های چوبی بزرگ با حکاکی‌های پیچیده که شرایط جامعه، مذهب و سیاست را در زمان ساخت‌شان نشان می‌دهند. بعضی از درب‌ها میخ‌های بزرگی داشتند تا از هجوم دشمن به درب جلوگیری کنند.
درب‌های حکاکی‌شده هند اغلب شمایل مهمی از هندوئیسم، یکی از محبوب‌ترین ادیان در این کشور را نشان می‌دهد. طراحی این درب به طور کلی، شرایط سیاسی، مذهبی و اجتماعی را در زمان ساخت درب بازتاب می‌کند. «گانش»، خدای هندو که یک سرِ فیل دارد و اغلب در بالای درب حکاکی می‌شده. حکاکی خدایی است که مسئولیت رفع موانع را برعهده دارد که حکاکی‌اش در قسمت فوقانی درب منطقی به نظر می‌رسد. اگر بخواهیم دقیق‌تر نگاه کنیم، از فیل‌ها بارها به عنوان ابزارآلات جنگی در دوران باستان برای شکستن درب‌ها و موانع استفاده می‌شد و می‌تواند نمادی برای از بردن موانع باشد. برای برطرف کردن این ضعف درب‌ها، درب‌ها و سنگرها و دیگر پایگاه‌های نظامی بزرگ با میخ‌های ساخته می‌شدند تا حیوانات از خراب کردن آن‌ها دلسرد و منصرف شوند.
