حمله به روسیه؛ اشتباه بزرگ تاریخی

۲۰۸ سال پیش، برابر پنجم دسامبر ۱۸۱۲ میلادی، ناپلئون بناپارت امپراتور فرانسه که در پی حمله به روسیه ۵۰۰ هزار نفر از سربازان خود را از دست داده بود، با تعداد معدودی از نیروهایش به فرانسه بازگشت. لشکرکشی ناپلئون به روسیه در تاریخ سیاسی جهان به‌عنوان یک اشتباه بزرگ نظامی ثبت شده است.

اشتباهی که پیش از ناپلئون، سوئدی‌ها در جریان نبرد‌های موسوم به «جنگ بزرگ شمالی» مرتکب شدند و یکصد سال قبل از ناپلئون مزه شکست را چشیدند.

در جریان «جنگ بزرگ شمالی»، امپراتور سوئد یعنی کارل دوازدهم که نزدیک به نیمی از اروپا را تحت سیطره خود داشت، سال ۱۷۰۹ میلادی به طمع فتح روسیه با سربازانش وارد خاک این کشور پهناور شد. اما نتیجه این حمله، نابودی ارتش سوئد و فرار کارل دوازدهم به قلمرو امپراتوری عثمانی بود.

ده‌ها سال پس از ریسک نظامی کارل دوازدهم، ناپلئون بناپارت که از بده‌بستان‌های روس‌ها با رقیب ابدی فرانسه یعنی بریتانیا ناخرسند بود، تابستان ۱۸۱۲ میلادی با نیم میلیون سرباز به خاک روسیه یورش آورد.

برخلاف امپراتور بدشانس سوئد، ارتش فرانسه تحت رهبری شخص امپراتور که در عرصه تاکتیک‌های جنگی نابغه‌ای بی‌بدیل به شمار می‌رفت، توانست تا دروازه‌های مسکو پیشروی کند، اما برودت هوا و نبود آذوقه نهایتاً فرانسوی‌ها را از پای درآورد.

اضمحلال ارتش امپراتوری فرانسه به حدی بود که تنها ۳۰ هزار سرباز فرانسوی توانستند در معیت ناپلئون به خاک وطن بازگردند. هدف ناپلئون از این عقب‌نشینی تجهیز قوا و حمله‌ای دوباره به روسیه بود، اما او دیگر هرگز نتوانست دوران اوج و شکوه امپراتوری را تکرار کند و کمتر از دو سال بعد از سلطنت خلع شد.

اما ناپلئون و کارل دوازدهم تنها کسانی نیستند که در تاریخ از آن‌ها با عنوان حکام ناکام در حمله به روسیه یاد شده است و به این فهرست نام آدولف هیتلر رهبر آلمان نازی را نیز باید افزود.

در تابستان ۱۹۴۱ میلادی ارتش آلمان نازی با یورش به خاک روسیه سومین اشتباه بزرگ از این نوع را رقم زد تا جایی که به گواه تاریخ همین تصمیم، اضمحلال حکومت رایش سوم را سرعت بخشید. یک سال بعد از این حمله و در پی کشته و زخمی شدن صد‌ها هزار نظامی آلمانی، بار دیگر همه دریافتند حمله به خاک روسیه اشتباهی بزرگ است که نباید هیچ ارتشی مرتکب آن شود.