ازیریس آورنده خوشبختی و فراوانی برای مصریان

ستون یادبود «آمن موس» (Amenmose) که اینک در موزه لوور پاریس نگاهداری می شود، در ۱۴۰۰ پ.م آشکارا از آبادانی و پیشرفت سرزمین مصر در روزگار ازیریس سخن می گوید. در این ستون سنگی ازیریس آورنده خوشبختی و فراوانی برای مصریان، نگاهدارنده آبهای سرگردان «نو» (Nu)، آورنده بادهای دلنواز شمالی، بالنده گیاهان و ستارگان، دارنده چوبدستی (عصا) و تازیانه پادشاهی و دارنده تاج «پردار» بزرگ (تاج فرعونها) خوانده شده است.

«درود بر تو ای Wesir ]ازیریس[ … نخستین جاودانگی، با خوشبختی بسیار در جایگاه مقدس، …، او به سرزمین خوراک داد، بهترین در میان خدایان ۹ گانه بود، نیرومندترین روان در میان خدایان، از اوست که نو آبهای خود را نگاه داشت، از اوست که باد شمالی بالای رودخانه وزید، هوا گرایش داشت که از بینی او بوزد، پس دل او آرامش را دریافت. با خواست او گیاهان سبز بالیدند و برای او زمین بخشش خود را داد، آسمان و ستارگان از او فرمانبرداری کردند، از برای او دروازه های بزرگ آسمان باز شدند، او دریافت کننده ستایش از آسمانهای نیمروز و پرستش شده در آسمان شمالی بود. ستارگانی که به دور ستاره قطبی می گشتند، در فرمانش بودند و جایگاهش ستارگان خستگی ناپذیر بود و او با آرامش با چوبدستی که دردست داشت پیش می رفت … آنهایی که در جهان زیرین بودند، زمین را بوسیدند و آنهایی که در بیابان، او را کرنش کردند. نیاکان هنگامیکه او را می دیدند شادی می کردند. آنهاییکه فراتر بودند در ترس او بودند. دو سرزمین ]مصر بالا و مصر پایین[ با یکدیگر یگانه شدند … او پادشاهی را از گب بدست آورد … او ]گب[ پادشاهیش را برای راهنمایی جهان به آینده ای خوشبخت به ازیریس بخشید. او سرزمین خود را به او داد. آبهای آن، هوای آن، گیاهان آن، چراگاههای آن و همه آفریدگان آن، همه روندگان آن، همه پرندگان آن، همه کسانیکه آتشین هستند، خزندگان و جنبندگان آن، همه بیابانهای سرکش و همه چیز به پسر نوت بخشیده شد و دو سرزمین با این بخشش ها خوش و خرم بود …»

ازیریس از هنگام مرگ به جهان زیرین رفت و پادشاه مردگان شد. مصریان «با»ی او یا روانش را می پرستیده و آرام آرام آنرا برابر با خدایی «قوچ» مانند در شهر «مندس» (Mendes) در دلتای نیل برابر دانستند. در این شهر هیچگاه قوچ کشته یا قربانی نمی شد. این خدای قوچ شکل مصری «بنب جد» (Benebdjed) به معنی «با سرور جد» (djed) بود. معنی دیگر نام این قوچ مصری «با روان سرور ستون پایداری» است. هنوز دراین باره گفتگو است که آیا واژه مصری «با» همان آ‌وایی است که از دهان قوچها شنیده می شود یا نه؟ جد ستونی بود که پسان تر نماد پشت و ستون ازیریس دانسته شده و از آنجا که رود نیل نیز ستون پایداری و آبادانی سرزمین مصر بود، رود نیل را با ستون ازیریس در پیوند دانستند. پس هنگام سرریزی سالانه رود نیل، سالروز مرگ ازیریس پنداشته شده است

آریارمنا