دوره یایویی: انقلاب کشاورزی و ظهور تمدن در ژاپن باستان

دوره یایویی (۳۰۰ پیش از میلاد تا ۳۰۰ پس از میلاد) یکی از مهم‌ترین دوره‌های تاریخ ژاپن به شمار می‌رود. در این دوره، دگرگونی‌های بزرگی در زمینه کشاورزی، فناوری و ساختار اجتماعی رخ داد که بنیان‌های تمدن ژاپنی را پی‌ریزی کرد.

 

ریشه‌های نام و خاستگاه

نام این دوره از منطقه یایویی در شهر توکیو گرفته شده است، جایی که برای نخستین بار سفال‌های خاص این دوره در آنجا یافت شد. به باور پژوهشگران، مهاجرانی از سرزمین‌های قاره آسیا از راه شبه‌جزیره کره به ژاپن آمدند و دانش و فناوری‌های نوین را با خود به همراه آوردند.

 

انقلاب کشاورزی

مهم‌ترین دستاورد دوره یایویی، راه‌اندازی کشت آبی برنج بود:

• آشنایی با روش کشت برنج از راه کره

• پدید آوردن شالیزارهای پلکانی در دشت‌ها

• ساخت سامانه‌های آبیاری و کنترل آب

• تولید فرآورده‌های غذایی فراوان که زمینه‌ساز گردآمدن جمعیت شد

 

پیشرفت‌های فنی

در این دوره پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه فناوری رخ داد:

• آشنایی با فلزکاری (مفرغ و آهن)

• ساخت ابزارهای فلزی برای کشاورزی

• پیشرفت در روش‌های سفالگری با چرخ

• تولید پارچه از الیاف گیاهی

 

دگرگونی‌های اجتماعی

دگرگونی‌های عمیقی در ساختار اجتماعی پدید آمد:

• پدیداری بزرگان قبیله و رهبران

• شکل‌گیری روستاهای پایدار

• تخصصی شدن پیشه‌ها

• پدیداری نخستین گونه‌های سلسله مراتب اجتماعی

 

سفالگری یایویی

سفال‌های این دوره با دوره پیشین تفاوت بنیادین داشت:

• ساخت با چرخ کوزه‌گری

• طرح‌های ساده و کارآمد

• سطح هموار و یکدست

• کاربرد برای پخت و نگهداری خوراک

 

روابط بازرگانی

گسترش داد و ستد با مناطق همسایه:

• بازرگانی با سرزمین‌های همجوار

• مبادله برنج، ابزار و کالاهای ارزشمند

• پدیداری نخستین گونه‌های پول

• گسترش راه‌های بازرگانی

 

باورها و آیین‌ها

ورود باورها و اندیشه‌های نو:

• آشنایی با آیین‌های وابسته به کشاورزی

• پرستش نیروهای طبیعی

• برگزاری آیین‌ها برای تضمین برداشت خوب

• پدیداری نخستین گونه‌های شمن‌باوری

 

سکونتگاه‌ها و معماری

دگرگونی در الگوی سکونت:

• ساخت خانه‌های بلند با بامهای پوشالی

• پدیدآوری انبارهای برنج

• ساخت نخستین دژها برای پاسداری

• طراحی روستاها با ساختار دفاعی

 

سامانه کشت برنج

کشت برنج دگرگونی بزرگی پدید آورد:

• نیاز به همکاری گروهی برای آبیاری

• پدیداری مفهوم مالکیت زمین

• شکل‌گیری نخستین گونه‌های قانون

• افزایش جمعیت به دلیل تولید غذا

 

آثار به‌جای‌مانده

یافته‌های باستان‌شناسی از این دوره:

• سفال‌های یایویی با طرح‌های ساده

• ابزارهای فلزی و زرین

• بقایای شالیزارهای کهن

• نشانه‌هایی از بازرگانی دوربرد

 

پایان دوره و گذار

دوره یایویی راه را برای دوره پسین هموار کرد:

• زمینه‌سازی برای پدیداری دولت

• آماده‌سازی شرایط برای نوشتار

• پایه‌ریزی ساختار اجتماعی پیچیده

• گذار به دوره کوفون