هوم (هئومه)۱
هوم که در دنیای مینوی ایزد است و در دنیای گیتی گیاه، دشمنان را دور می‌سازد، درمان‌بخش است و سرور گیاهان به شمار می‌آید. همتای هندی آن «سومه» است که هم گیاه است و هم خدا.
هوم آسمانی را پسر اورمزد به شمار آورده‌اند و او را موبدی آسمانی دانسته‌اند که همانند موبدان به خدایان فدیه نثار می‌کند. فشردن آیینی این گیاه، با پدیده‌های آسمانی همچون تابش خورشید و بارش باران پیوستگی دارد. فشردن این گیاه نوعی قربانی غیر خونین است. قربانی شدن او موجی شکست شر است. این گیاه خودبه‌خود نیرو می‌دهد و شفا می‌بخشد و اگر آن را تقدیس کنند نیرویی معجزه‌آسا پیدا می‌کند.
هوم را که در مراسم دینی تقدیس می‌کنند نمادی می‌دانند از «هوم سپید». هوم سپید که آن را گوکَرَن نیز می‌خوانند گیاهی اساطیری است که در ته دریای فراخکرد می‌روید و بی‌مرگی می‌آورد و در بازسازی جهان یا فرشتگرد به کار خواهد آمد. اهریمن برای از میان بردن هوم سپید وزغی را در دریای فراخکرد به وجود آورده و در مقابل، اورمزد دوماهیِ مینوی را مأمور نگاهبانی آن کرده است.
به چهار مردی که جزء نخستین فشارندگان هوم هستند فرزندان شایسته‌ای عطا می‌شود: ویوَنگهان، جمشید را می‌یابد؛ آبتین۲ (اَثفیان) صاحب فریدون می‌شود؛ سریت (ثریته)گرشاسب را و پوروشَسب، زردشت را به پاداش می‌گیرند.
در هوم شخصیت جنگنده‌ای را نیز می‌توان تصوّر کرد که با شر مبارزه می‌کند. او ایزدی است که خود در مراسم قربانی می‌شود تا مردمان زندگی بیابند. حضور ایزدی او درروی زمین در گیاه تقدیس شده‌ای که به‌صورت طبیعی در کوه‌ها می‌روید آشکار است.۳ در اسطوره زندگی زردشت نیز به این گیاه اشاره خواهد شد.
هوم
- ۱. گیاه هوم را در هاون می‌سایند و شیرۀ آن را از صافی‌ای که از موی گاو درست‌شده است می‌گذرانند و آن را با آب دعا خوانده‌شده مخلوط می‌کنند.
- ۲. در پهلوی، آتبین.
- ۳. این گیاه را با افدرا ((EPHEDRAیکی می‌دانند.
