شرایط مجوز تاسیس دارخانه چیست؟ چگونه مجوز بگیریم؟
داروخانه‌ها، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان نظام سلامت، نقش کلیدی در ارائه خدمات دارویی، راهنمایی بیماران و تأمین داروهای تجویز شده دارند. در ایران، تاسیس داروخانه با توجه به حساسیت‌های حرفه‌ای و نظارتی، نیازمند دریافت مجوز رسمی از مراجع ذی‌صلاح است. بسیاری از داروسازان جوان که به‌تازگی فارغ‌التحصیل شده‌اند یا افرادی که در حوزه داروسازی تجربه کسب کرده‌اند، رویای تاسیس یک داروخانه شخصی را در سر دارند. اما آیا فقط داشتن مدرک داروسازی کافی‌ست؟ مراحل قانونی و فنی تاسیس داروخانه چیست؟ چه مدارکی نیاز است و چه مراحلی باید طی شود؟
در این مقاله، با زبانی ساده ولی دقیق، تمام مسیر تاسیس داروخانه را برای شما شرح می‌دهیم. از الزامات اولیه گرفته تا مدارک، هزینه‌ها، سامانه‌ها، مراحل بازدید و صدور مجوز نهایی، همه و همه را به‌صورت شفاف بررسی خواهیم کرد.
بخش اول: شرایط عمومی و اختصاصی تاسیس داروخانه
۱. شرایط عمومی برای همه متقاضیان
قبل از هر چیز، باید شرایط عمومی ورود به این فرآیند را داشته باشید:
- تابعیت ایرانی و اقامت قانونی دائم در کشور
- داشتن سلامت کامل جسمی و روانی (با تایید پزشکی قانونی در صورت نیاز)
- عدم سوء پیشینه کیفری مؤثر
- عدم اشتغال هم‌زمان در شغل دولتی یا فعالیت مشابه دارویی
- نداشتن بدهی معوق یا سابقه تخلف جدی در نظام دارویی کشور
۲. شرایط اختصاصی داروسازان
داروسازان باید:
- دارای مدرک دکترای حرفه‌ای داروسازی از دانشگاه‌های معتبر باشند.
- طرح نیروی انسانی (الزامی برای دانش‌آموختگان دانشگاه‌های دولتی) را به پایان رسانده باشند.
- در شعاع قانونی مکان انتخابی، هیچ داروخانه فعالی وجود نداشته باشد.
- از حداقل سابقه حرفه‌ای یا رزومه علمی برخوردار باشند (در برخی استان‌ها امتیازبندی صورت می‌گیرد).
مدارک مورد نیاز برای اخذ مجوز
مدارک هویتی و حرفه‌ای:
- اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه و کارت ملی
- اصل و کپی مدرک داروسازی
- کارت پایان خدمت یا معافیت دائم (برای آقایان)
- گواهی پایان طرح نیروی انسانی یا معافیت از آن
- گواهی عدم سوء پیشینه (حداکثر سه ماه اعتبار)
- گواهی عدم اعتیاد (از مراکز مورد تایید)
مدارک مربوط به محل تاسیس.
سند مالکیت یا اجاره‌نامه رسمی مکان پیشنهادی
- کروکی دقیق و نقشه مهندسی ملک با ذکر متراژ، طبقات، ورودی و خروجی‌ها
- تاییدیه شهرداری برای کاربری تجاری یا درمانی
- استعلام از سامانه نقشه شعاع قانونی (که نشان دهد فاصله کافی با داروخانه‌های مجاور وجود دارد)
مراحل قانونی اخذ مجوز داروخانه
مرحله ۱: ثبت‌نام در سامانه تیتک (TTAC)
سامانه تیتک وابسته به سازمان غذا و دارو، درگاه ثبت اطلاعات مربوط به تاسیس داروخانه‌هاست. متقاضی باید اطلاعات کامل فردی، حرفه‌ای و مکان پیشنهادی را در آن وارد کند. این مرحله معمولاً شامل اسکن و بارگذاری مدارک در قالب PDF نیز می‌شود.
مرحله ۲: بررسی اولیه و نوبت‌دهی
بر اساس اولویت‌ها، نوبت بررسی پرونده‌ها مشخص می‌شود. در بعضی استان‌ها، نوبت‌دهی به‌صورت امتیازدهی یا قرعه‌کشی انجام می‌گیرد. اولویت‌ها شامل مواردی نظیر: سابقه کار، بومی بودن، سابقه تدریس، فعالیت در مناطق محروم و… است.
مرحله ۳: بازدید میدانی از محل
کارشناسان اداره امور داروخانه‌ها از مکان پیشنهادی بازدید کرده و موارد زیر را بررسی می‌کنند:
- رعایت فاصله قانونی با داروخانه‌های دیگر
- مناسب بودن دسترسی (پارکینگ، رمپ، تابلوی قابل رؤیت و…)
- شرایط ایمنی و بهداشت محیط
- وجود تجهیزات اولیه (کولر، یخچال دارویی، فضای انبار و…)
مرحله ۴: بررسی در کمیسیون قانونی
در جلسه کمیسیون، مدارک و نتایج بازدید بررسی می‌شود و در صورت کامل بودن، مجوز اولیه صادر می‌شود. در برخی موارد ممکن است نیاز به تکمیل یا اصلاح برخی بندها باشد.
مرحله ۵: تجهیز داروخانه و صدور پروانه نهایی
پس از تایید نهایی، متقاضی موظف است داروخانه را با تجهیزات مناسب (قفسه، یخچال دارویی، سیستم نرم‌افزاری دارویی، دوربین مداربسته و…) تجهیز کند. پس از بازدید نهایی، پروانه بهره‌برداری صادر می‌گردد.
هزینه‌ها و سرمایه لازم
راه‌اندازی داروخانه نیازمند سرمایه‌گذاری اولیه قابل توجهی است. این هزینه‌ها بسته به شهر، موقعیت، نوع ملک و طراحی متفاوت است. برخی از هزینه‌های تخمینی عبارتند از:
| نوع هزینه | مبلغ (تخمینی) |
| هزینه صدور مجوز اولیه | ۲ تا ۵ میلیون تومان |
| اجاره یا خرید ملک تجاری | از ۵۰۰ میلیون تا چند میلیارد |
| دکوراسیون و تجهیزات | بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان |
| نرم‌افزار دارویی | حدود ۵ تا ۱۵ میلیون تومان |
| تجهیزات انبار و یخچال‌ها | ۲۰ تا ۵۰ میلیون تومان |
| حقوق و بیمه پرسنل | بر اساس تعداد نیروها متغیر |
| مالیات، بیمه، هزینه جاری | سالانه متغیر و تابع درآمد |
مقایسه شرایط تاسیس در مناطق مختلف ایران
| شهر / منطقه | حداقل فاصله قانونی | شرایط خاص | ظرفیت رقابتی |
| تهران (شمال شهر) | ۲۵۰ متر | رقابت شدید، اجاره بالا | بسیار بالا |
| کلانشهرهای دیگر | ۲۵۰ تا ۳۰۰ متر | تراکم جمعیت بالا | بالا |
| شهرهای متوسط | ۳۰۰ تا ۵۰۰ متر | فرصت رشد خوب | متوسط |
| شهرهای محروم | بدون محدودیت خاص | مشوق‌های قانونی | پایین |
| مناطق روستایی | بدون محدودیت | تسهیلات دولتی بیشتر | بسیار پایین |
برای مشاهده کامل شرایط تاسیس داروخانه به به سایت هیثا مراجعه کنید.
سؤالات متداول
آیا بدون مدرک داروسازی می‌توان داروخانه تاسیس کرد؟
خیر. تاسیس داروخانه فقط برای دارندگان دکترای حرفه‌ای داروسازی مجاز است.
آیا می‌توان داروخانه را به صورت شراکتی تاسیس کرد؟
خیر، مجوز فقط به یک نفر (داروساز) تعلق می‌گیرد اما در بخش مالی، شرکت امکان‌پذیر است.
آیا پروانه داروخانه قابل واگذاری است؟
خیر، پروانه شخصی است و فقط با فوت، بازنشستگی یا کناره‌گیری می‌توان مجوز جدید صادر کرد.
آیا برای تاسیس داروخانه، حتماً باید سابقه کار داشته باشیم؟
نه الزاماً، اما در برخی مناطق امتیاز سابقه کار لحاظ می‌شود و رقابت را دشوارتر می‌کند.
آیا امکان تغییر مکان داروخانه وجود دارد؟
بله، ولی منوط به دریافت مجوز مجدد، رعایت شعاع قانونی و شرایط محل جدید است.
نتیجه‌گیری
تأسیس داروخانه یک فرآیند حرفه‌ای، تخصصی و در عین حال سرمایه‌بر است که نیازمند دانش داروسازی، مهارت مدیریتی و آشنایی با قوانین است. با رعایت دقیق مراحل و مشورت با افراد آگاه، می‌توان با اطمینان در این مسیر قدم گذاشت. به‌علاوه، بهره‌گیری از مشاوران حقوقی و کارشناس‌های طرح تجاری، شانس موفقیت در این مسیر را افزایش می‌دهد. اگر هدف شما تاسیس یک داروخانه موفق است، نه‌تنها باید مدارک و مراحل را بشناسید، بلکه باید چشم‌انداز اقتصادی، موقعیت مکانی و توان مدیریتی خود را نیز به‌خوبی ارزیابی کنید.
