دروازه هند دهلی، یادبودی برای سربازان هندی

بمبی که به سمت امپراطور ژاپن پرتاب شد جهان را لرزاند

این روزها تصمیم گرفتم جدا از جذابه‌های تاریخی جهان، از جاذبه‌های گردشگری کشورهای مختلف هم بنویسم. برای همین در بین کشورهای بزرگ و کوچکی که قدمت بعضی‌های‌شان به هزاران سال می‌رسد و قدمت بعضی‌های دیگر هم به ۴۰ یا ۵۰ سال، چشمم خورد به یک کشور با اصل و نسب؛ هند.

در بین تمام جاهای دیدنی هند هم نگاهم افتاد به یکی از جاهای دیدنی دهلی و آن هم جایی نیست جز دروازه هند دهلی که شاید تصور کنید مانند بسیاری از دروازهای تاریخی، محلی برای عبور و مرور مردم آن زمان بوده که اینطور نیست. چون این دروازه برخلاف نامش، یادبود ملی تمام جنگ‌های هند است که به خاطر رشادت‌های سربازهای هندی بنا شده که سینه‌های‌شان را در جنگ جهانی اول و جنگ سوم انگلیس-افغانستان سپر کرده بودند. امروز در مقاله گردشگری مجله تاریخ ما قرار است برای تماشای عجایب هند، شما را از دروازه هند عبور دهم.

تاریخچه دروازه هند دهلی

قرار بود دروازه هند را در همان سال ۱۹۲۱ میلادی بنا کنند که جنگ جهانی اول درگرفت و ساخت این بنای تاریخی را برای چند سال به عقب انداخت. اما بعد از آرام گرفتن جهان پس از جنگ جهانی اول، ساخت ایندیا گیت از سر گرفته و در سال ۱۹۳۱ میلادی هم تکمیل شد.

اگر بخواهم از اوضاع ایران آن موقع بگویم، ممکلت‌مان حکومت قاجار را پشت سر گذاشته و رضاخان را می‌بیند که بگی نگی کشور را می‌چرخاند و ایران پلی شده بود برای انگلیسی‌ها و شوروی‌ها و آمریکایی‌ها و آلمانی‌ها. اما هند که در آن سال‌ها داشت زیر چکمه‌های انگلیسی‌ها غارت می‌شد، تمام تلاشش را کرد تا با شرکت در جنگ جهانی اول بتواند استقلالش را از زیر سلطه اجنبی‌ها که انگلیسی‌ها باشند، پس بگیرد. برای همین چند صدهزار سرباز هندی پای‌شان را گذاشتند درست در میدان نبرد که نتیجه مبارزشان، استقلال نیاورد که هیچ، بلکه داغ‌شان را به دل خانواده‌های‌شان گذاشت.

این کشته‌ها در ارتش بریتانیا به ۷۰ هزار سرباز هندی می‌رسد که در جنگ جهانی اول، فرانسه، فلاندر، بین‌النهرین، ایران، آفریقای جنوبی، گالیپولی و در شرق دور و نزدیک و در مرز شمال غربی و جنگ سوم انگیس-افغانستان، جانشان را کف دست‌شان گذاشته بودند.

کمیسیون آرامگاه‌های جنگ‌های سلطنتی که بعدها به کمیسیون آرامگاه‌های جنگ‌های مشترک المنافع تغییر نام داد، به خاطر یادبود سربازان هندی که در جنگ جهانی اول قربانی شدند، دستور ساخت ایندیا گیت را صادر کرد.

شخصی به نام سر ادوین لوتینز که به عنوان یکی از معماران اصلی شهر دهلی نو شناخته می‌شود و طراحی یادبوهای جنگی مختلفی را برعهده داشته، روی طراحی دروازه ایندیا گیت کار کرده بود و بعد از طراحی‌اش هم اولین سنگ دروازه هند دهلی را دوک کانات، پسر سوم ملکه ویکتوریا گذاشت.

۱۰ سال بعد، ساخت این بنا تمام شد و لورد ایروین آمد و آن را افتتاح کرد. امروز از ساخت این بنای تاریخی که آن را به یکی از جاهای دیدنی دهلی و نمادی برای تمام جنگ‌های هند می‌شناسند، حدود ۱۰۰ سالی عمر دارد.

معماری دروازه هند دهلی

اگر نگاهی به بنای تاریخی دروازه هند بیندازید، هیچ اثری از فرهنگ و تمدن هند نمی‌بینید و ذهن‌تان می‌رود به معماری اروپایی و حتی بنای طاق پیروزی فرانسه که آن هم به یاد سربازهای کشته‌شده در جنگ‌های انقلابی فرانسه ساخته شده بود.

اما برگردم به دورازه هند دهلی که با طاق قوسی با دهانه باریک، از سنگ ماسه و گرانیت و مرمر قرمز و سیاه ساخته شده و رنگ و لعابش هم به خاطر ماسه قرمز، رنگ قرمز روشنی به خودش گرفته است.

اگر بخواهم جزئیات بیشتری از این بنا بگویم، می‌توانم به این اشاره کنم که ایندیا گیت حدود ۴۲ متر ارتفاع و بیش از ۹ متر عرض دارد و کاسه‌ای کم‌عمق گنبدی در بالای طاقش دیده می‌شود که مشعل آن‌جا در سالگردهای مختلف روشن می‌شد و چشم همه را به خودش می‌کشاند. البته در این چند سال گذشته آتشی روی آن کاسه روشن نشده و به جای آن، ۴ مشعل در پیش پای دروازه هند گذاشتند تا نمادی باشد از آن مشعل.

جالب است بدانید که ۲ کتیبه هم در آن بالای ایندیا گیت دیده می‌شود که روی یکی از آن کتیبه‌ها، دروازه هند را به پرنده‌های شجاع هند که در فرانسه و آفریقای جنوبی و جاهای دیگر کشته شده بودند، تقدیم می‌کند و در یکی دیگر از کتیبه‌ها هم نام ۱۳.۵۱۶ سربازان مرد و زن هندی حک شده است.

نوشته کتیبه دروازه هند دهلی:

برای نظامیان هندی که در فرانسه و بین‌النهرین و ایران و آفریقای جنوبی و جاهای دیگر کشته شده‌اند.

به یاد نام‌های مقدس سربازانی که در آسیای دور و نزدیک در شمال غربی و خط مقدم هند و در جنگ سوم افغانستان کشته شده‌اند.

تا یادم نرفته این را هم بگویم که ایندیا گیت در یک میدان ۶ گوش با فضای سرسبز و فواره‌هایی قرار گرفته که برای دیدن این جاذبه دیدنی می‌توانید چند دقیقه‌ای را در آن فضای سبز قدم بزنید و لذت بیشتری از این بنا ببرید.

مراسم های مختلف دروازه هند دهلی

دور و اطراف دروازه هند دهلی همچین خلوت هم نیست. این را به این خاطر می‌گویم که هر ساله در روز ملی هندوستان، هندی‌ها آماده یک جشن بزرگ می‌شوند تا در کنار خوشگذراندن از استقلال هندوستان از زیر کفش‌ها و چنگال‌های انگلیسی، رژه ارتش هند را ببینند که از خانه رئیس جمهور و راشتراپاتی بهاوان شروع و به دروازه هند دهلی تمام می‌شود. بعد از پایان رژه که شب از راه می‌رسد هم محو تماشای زیبایی آتش بازی در آسمان شب هند می‌شوند و کیف‌شان را می‌برند. از نورپردازی شبانه دروازه هند دهلی هم چه بگویم که فقط باید تصاویر را تماشا کنید تا خودتان ببینید چه قدر زیبا می‌کند شب مردم هند را.

دروازه هند دهلی حتی محلی برای صدای معترضان اجتماعی هم بوده تا حرف‌شان را هر طور که شده به کرسی بنشانند. در بین تمام این تظاهرات می‌توانم به بخشی از تظاهرات جنبش ضدفساد در سال ۲۰۱۱، تظاهرات پروند تجاوز نیربهایا در سال ۲۰۱۲ و تظاهرات پرونده تجاوز یوناکو یونائو در سال ۲۰۱۷ اشاره کنم.

دروازه هند دهلی کجاست؟

آدرس: هند، دهلی، دهلی نو، انتهای شرقی راجپات مشهور به کینزوی و دوتی پات.

بهترین فصل تماشای دروازه هند

اگر روزی سعادت سفر جاهای دیدنی هند و جاهای دیدنی دهلی را به دست آوردید، اولین بنایی که تماشای آن را توصیه می‌کنم، همین ایندیا گیت است که برای رسیدن به آن از دهلی، راه زیادی نخواهید داشت.

تماشای این بنای تاریخی شب و روز نمی‌شناسد. اصلا در هر ساعت از شبانه روز زیبایی‌های خودش را دارد. اما اگر می‌خواهید بدانید چه فصلی برای سفر به هند و دهلی مناسب است، بهتر است بدانید که از همان روزهای اول پاییز تا روزهای پایانی اسفند می‌توانید شال و کلاه کنید و بروید به این کشور رنگارنگ هند.

جاهای دیدنی اطراف دروازه هند

دروازه هند دهلی یک و تنها بنای تاریخی در دهلی نو نبوده و نیست. این را از آن‌جایی می‌گویم که بعد از تماشای این بنای تاریخی می‌توانید، سراغ جاهای دیدنی هند و اطرافش هم بروید که در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنم؛ از یادبود عمار جوان جوتی بگیرید تا قلعه سرخ.

یادبود عمار جوان جوتی

یکی دیگر از جاذبه های دیدنی هند که بعدها بعد از استقلال هند در همان دور و اطراف ایندیا گیت دیده می‌شود، یادبود عمار جوان جوتی از جنس سنگ مرمر سیاه و با نمادی از کلاه یک سرباز است که به احترام یکی از نظامی‌های هندی ساخته شده و نامش را از همان نظامی گرفته است.

اگر بخواهم از سابقه این نظامی هندی بگویم، در همین بس که مقابل هجوم مهاجم‌های پاکستانی جنگید و ۲۵ سال بعد از این جان فشانی‌اش هم یادبودی برایش ساختند. این مشعل که به شعله جاویدان سرباز مشهور شده، شبانه روز درحال سوختن است و نمادی از سربازانی است که جانشان را در جنگ هندو–پاکستان تقدیم مردم هند کردند.

یادبود جنگ ملی

دولت هند در دهلی نو و نزدیکی ایندیا گیت یکی دیگر از جاهای دیدنی دهلی، یعنی یادبود جنگ ملی را به احترام و یاد خاطر سربازان ارتش هند بنا کرده که در تقابل‌های بین پاکستان و چین و جنگ گوا و عملیات پاوان و عملیات‌های دیگری مانند عملیات راکشک شرکت داشتند که نام و نشان‌شان با حروف طلا روی دیوارهای این یادبود نوشته شده است.

قلعه سرخ دهلی

یکی دیگر از جاهای دیدنی دهلی، لال قلعه یا لعل قلعه یا قلعه مغول است که به خاطر رنگ سرخش، آن را به قلعه سرخ هم می‌شناسند. اگر از تاریخ ساخت این قلعه بگویم، زمانش برمی‌گردد به چند صدسال قبل که پنجمین شاه مغول دستور ساختش را داد و یکی از معماران زبردست ایرانی، احمد لاهوری که تاج محل هند را ساخته بود، ساخت این بنای تاریخی را در سال ۱۶۳۸ میلادی شروع کرد و ۹ سال عمرش را برای به پایان رساندنش گذاشت. این قلعه برای ۲۰۰ سال پذیرای امپراتورها و سلطان‌های آن زمان مغول‌ها بود که بعد از هجوم بریتانیایی‌ها، تمام کاسه و کوزه‌شان برداشته شد و از این قلعه رفتند.

سایه‌بان

یکی دیگر از جاهای دیدنی دهلی که در ۱۵۰ متری از شرق ایندیا گیت قرار گرفته، سایه‌بان با ۲۲ متر ارتفاع است که معماری گنبدی آن از کلاه فرهنگی قرن ششمی ماهابالی پورام الهام گرفته است. جالب است بدانید که مجسمه جرج پنجم پادشاه بریتانیا زمانی در داخل این سایه‌بان قرار گرفته بود که در ادامه می‌گویم چه بلایی سر آن آماده است.

مجسمه جرج پنجم پادشاه بریتانیا

یکی دیگر از جاهای دیدنی دهلی که امروزه دیگر دیده نمی‌شود، مجسمه شاه جرج پنجم بریتانیا از جنس مرمر است که بعد از پیروزی انقلاب استقلال‌طلبانه هند، در دهه ۱۹۶۰ میلادی از زیر سایه‌بان مقابل دروازه هند برداشته شده بود و در جای دیگری یعنی در پارک کورنیشن و مقابل آبلیسک منتقل شد.

دروازه هند دهلی چهارطاق برای شما باز است!

امروز درباره یکی از جاهای دیدنی هند گفتم که یادآوری است از دوران جنگ جهانی اول و سربازان هندی که از خانه و خانواده‌شان زده بودند و خودشان را می‌رساندند به میدان نبرد جهانی. امروز هیچ اثری از آن سرباز هندی و ارتشی‌ها و افسرها و سربازان هندی نیست، جز یادبودی به نام دروازه هند دهلی و نام حکاکی‌شده ۱۳.۵۱۶ روی این بنا. البته هند جدا از ایندیا گیت، دروازه دیگری هم به نام دروازه بمبئی دارد که در مقالات بعدی از آن می‌نویسم.