تحلیل جایگاه ایران از منظر بیماری کرونا/ کاهش فوتی؛ رشد بیماری

به گزارش خبرگزاری تاریخ ما به نقل از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: اطلاعات مستخرج از سامانه نماگر کووید -۱۹ (ISC COVID-۱۹ Visualizer) نشان می‌دهد که میزان افزایش جمعیت بیماران که در آبان ماه از حدود ۲۸۰ هزار نفر به ۳۳۰ هزار نفر در آذر افزایش یافته بود و در دی ماه به کمتر از ۱۸۴ هزار نفر کاهش یافته بود، مجدداً در بهمن ماه به ۲۰۸ هزار نفر و در اسفند ماه به ۲۴۳ هزار نفر افزایش یافته است.

وی افزود: بدین ترتیب با این میزان افزایش جمعیت بیماران کشور به حدود ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر رسیده و ایران در جایگاه ۱۵ دنیا قرار گرفته است. کل جمعیت بیمار شده در اسفند برای کشور روسیه (با جمعیت بیمار بیش از ۴ میلیون نفر) برابر با ۳۲۰ هزار نفر، آلمان (با جمعیت بیمار ۲.۶ میلیون نفر) برابر با ۲۸۶ هزار، انگلیس (با جمعیت بیمار ۴.۳ میلیون نفر) برابر با ۲۰۸ هزار، مکزیک (با جمعیت بیمار بیش از ۲ میلیون نفر) برابر با ۱۷۴ هزار نفر، کانادا (با جمعیت مبتلای بیش از ۹۰۰ هزار نفر) برابر با ۹۳ هزار نفر و اسپانیا با جمعیت مبتلای بیش از ۳.۲ میلیون نفر) برابر با ۹۰ هزار نفر بوده است.

دهقانی اظهار داشت: میزان متوسط رشد روزانه مبتلایان کشور که در آبان ۱.۴۱ درصد، در آذرماه ۱.۱۳ درصد، و در دی ماه ۰.۵ درصد بوده است، در بهمن ماه به ۰.۴۹ درصد و در اسفند به ۰.۳۴ درصد کاهش یافته است. علیرغم اینکه میزان متوسط رشد روزانه بیماری در دی‌ماه به کمترین میزان خود از ابتدای شیوع بیماری در کشور رسیده، انتظار می‌رفت این نرخ کاهشی در بهمن نیز ادامه داشته باشد.

وی گفت: ایران از نظر میزان متوسط رشد بیماری در میان کشورهای همزمان (۱۳ کشور همزمان در انتشار کووید -۱۹: چین، روسیه، ترکیه، برزیل، اسپانیا، آمریکا، فرانسه، ایران، کانادا، انگلیس، آلمان، پاکستان و ایتالیا) در جایگاه ششم قرار گرفته است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) افزود: میزان کاهش اندک رشد متوسط روزانه بیماری کشور از ۰.۴۹ درصد به ۰.۳۴ درصد در اسفند ماه درحالی است که این میزان تقریباً برای همه ۱۳ کشور همزمان روند قابل ملاحظه کاهشی داشته است، به طوری که کشورهای اسپانیا (از ۰.۹۳ درصد به ۰.۰۲ درصد)، انگلیس (از ۰.۵۵ درصد به ۰.۱ درصد)، کانادا (از ۰.۵۱ درصد به ۰.۲۵ درصد)، آلمان (از ۰.۴۶ درصد به ۰.۲۹ درصد) و آمریکا (از ۰.۴۷ درصد به ۰.۱۵ درصد) در بهمن نسبت به اسفند کاهش یافته اند.

وی گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که ایران با رشد متوسط روزانه بیماری ۰.۳۴ درصد در اسفند ماه در میان ۳۷ کشور دنیا با جمعیت مبتلای بیش از ۵۰۰ هزار نفر، به جایگاه ۱۸ رسیده است.

دهقانی یادآور شد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که روند کاهشی میزان متوسط رشد فوتی روزانه کشور در آبان ۱.۱۳ درصد، در آذرماه ۰.۶۷ درصد، در دی ماه ۰.۲۱ درصد و در بهمن ماه تا ۰.۱۴ درصد ادامه داشته ولی این روند از اسفند ماه متوقف شده و برابر ۰.۱۴ درصد است. هر چند این میزان کمترین میزان متوسط نرخ رشد فوتی در کشور از ابتدای شیوع بیماری است، انتظار می‌رفت این روند کاهشی در اسفندماه نیز ادامه داشته باشد.

وی افزود: ثابت ماندن میزان رشد متوسط فوتی روزانه کشور به ۰.۱۴ درصد در اسفند ماه درحالی است که این میزان تقریباً برای همه ۱۳ کشور همزمان روند کاهشی داشته است، به طوری که کشورهای اسپانیا (از ۰.۷ درصد به ۰.۳ درصد)، انگلیس (از ۰.۹ درصد به ۰.۱۹ درصد)، کانادا (از ۰.۵۵ درصد به ۰.۱۸ درصد)، آلمان (از ۱.۰۶ درصد به ۰.۳۶ درصد) و آمریکا (از ۰.۶۹ درصد به ۰.۳۲ درصد) در بهمن نسبت به اسفند کاهش یافته اند. بدین ترتیب ایران از نظر میزان متوسط رشد فوتی در میان کشورهای همزمان در جایگاه آخر و قبل از چین با ۰.۰۱ درصد قرارگرفته است.

سرپرست ISC گفت: نتایج و آمار در سامانه کووید -۱۹ به همراه تحلیل مربوط به ۱۳ کشور همزمان (کشورهایی که انتشار بیماری در آنها تقریباً به طور همزمان پدید آمد) در ادامه آمده است.

نمودار ۱ روند شیوع بیماری در کشورهای همزمان که تا پایان اسفند ماه با جمعیت بیماران کمتر از ۴ میلیون نفر هستند را نشان می‌دهد. محور افقی بیانگر روز و در واقع آمار نشان داده شده ۶ ماه دوم سال (اول تاریخ ما الی آخر اسفند ماه) و محور عمودی جمعیت بیماران است.

در نمودار ۱، این کشورها به ترتیب عبارت از ایتالیا، اسپانیا، ترکیه، آلمان، ایران، کانادا، پاکستان و چین بوده و روند کاهشی شیوع بیماری در کشورهای آلمان، کانادا و پاکستان کاملاً مشهود است. ولی روند افزایشی کشورهای ایتالیا، ترکیه، آلمان و ایران با شیب و شتاب‌های متفاوت ادامه دارد. در نمودار ۲، روند گسترش و تغییرات جمعیت مبتلا در کشورهای همزمان با جمعیت مبتلای بیش از ۴ میلیون نفر شامل آمریکا، برزیل، روسیه، انگلیس و فرانسه نشان داده شده است. همانطور که از نمودار مشاده می‌شود کشورهای روسیه، انگلیس و فرانسه تقریباً شرایط یکسانی را تجربه می‌کنند، در حالی که روند افزایشی شیوع بیماری در دو کشور برزیل با جمعیت بیمار نزدیک ۱۲ میلیون نفر و آمریکا با جمعیت بیمار بیش از ۳۰ میلیون نفر مشهود است.

دهقانی گفت: به منظور تجزیه و تحلیل آماری و دستیابی به نتایج بهتر با استفاده از اطلاعات مستخرج از سامانه کووید -۱۹ مربوط به ۱۳ کشور همزمان در طول سال گذشته آمار مربوطه در جدول ۱ نشان داده شده است. در این جدول میزان متوسط رشد روزانه بیماری در هر ماه محاسبه و تمام مقادیر محاسبه شده در اسفند ماه به ترتیب صعودی مرتب شده است.

وی ادامه داد: میزان نرخ رشد متوسط در واقع متوسط گیری متحرک بر روی بازه‌های زمانی ماهانه بوده و در نتیجه اعداد به دست آمده قابل اعتماد بوده و با مقایسه این شاخص می‌توان به عملکرد کشورها در کنترل روند انتشار بیماری و نیز مقابله با بیماری پی برد. همان طور که ملاحظه می‌شود، در اسفند ماه کشورهای ایتالیا با ۰.۴۸ درصد، فرانسه ۰.۴۴ درصد، برزیل ۰.۴۳ درصد، ترکیه ۰.۳۶ و ایران ۰.۳۴ درصد به ترتیب بیشترین میزان نرخ متوسط رشد روزانه شیوع بیماری را داشته اند و سایر کشورها دارای نرخ رشد متوسط روزانه زیر ۰.۲۹ درصد بوده اند.

دهقانی گفت: مقایسه عملکرد کشورها در بهمن و اسفند نشان می‌دهد که عملکرد ایران با کاهش اندک متوسط نرخ رشد روزانه بیماری از ۰.۴۹ درصد به ۰.۳۴ درصد در مقایسه با سایر کشورهای همزمان ضعیف بوده است، زیرا این میزان تقریباً برای همه ۱۳ کشور همزمان روند قابل ملاحظه کاهشی داشته است، به طوری که کشور اسپانیا (از ۰.۹۳ درصد به ۰.۰۲ درصد)، انگلیس (از ۰.۵۵ درصد به ۰.۱ درصد)، کانادا (از ۰.۵۱ درصد به ۰.۲۵ درصد)، آلمان (از ۰.۴۶ درصد به ۰.۲۹ درصد) و آمریکا (از ۰.۴۷ درصد به ۰.۱۵ درصد) در بهمن نسبت به اسفند کاهش یافته اند.

همانطور که از جدول ۱ مشاهده می‌شود از این نظر ایران در میان ۱۳ کشور همزمان جایگاه ۵ را دارد. جهت اطلاع، در بهمن ماه ایران جایگاه ۶ را داشته است و اگر این روند ادامه یابد، در ماه‌های آینده ایران در صدر کشورهای همزمان از نظر میزان متوسط رشد روزانه بیماری قرار خواهد گرفت. میزان متوسط رشد روزانه بیماری در اسفند ماه در کل دنیا برابر با ۰.۲۶ درصد بوده است.

در جدول ۱ میزان متوسط رشد روزانه بیماری برای کل سال ۹۹ نیز محاسبه و در ستون آخر درج شده است. همانطور که ملاحظه می‌شود، میزان متوسط رشد روزانه بیماری در دنیا در کل ۱۲ ماه سال ۹۹ برابر با ۱.۷۲ درصد بوده و این میزان برای ایران ۱.۲۶ درصد محاسبه شده است.

برای سایر کشورهای همزمان میزان متوسط روزانه رشد بیماری در سراسر سال ۹۹ به ترتیب کشور روسیه با ۲.۷۹ درصد، برزیل ۲.۷۴ درصد، ترکیه ۲.۵۱ درصد، آمریکا ۲.۱۴ درصد، پاکستان ۱.۹۸ درصد، انگلیس ۱.۹۶ درصد، کانادا ۱.۹۳ درصد، فرانسه ۱.۶۱ درصد، اسپانیا و آلمان با ۱.۴۳ درصد، ایران با ۱.۲۶ درصد، ایتالیا با ۱.۲۲ درصد و چین ۰.۰۳ درصد بوده است.

سرپرست ISC در ادامه گفت: جدول ۲ میزان نرخ رشد متوسط روزانه بهبودی ۱۳ کشور همزمان را در ۱۲ ماه سال ۹۹ نشان می‌دهد. لازم به ذکر است تمام مقادیر محاسبه شده در اسفند ماه به ترتیب صعودی مرتب شده اند. همان طور که از جدول ۲ پیداست، میزان متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی دنیا در بهمن ماه ۰.۷۲ درصد بوده که در اسفند ماه به ۰.۵ درصد کاهش یافته است.

وی افزود: برای ایران نیز میزان متوسط نرخ رشد بهبودی در بهمن ماه ۰.۵۳ درصد بود که به ۰.۵ درصد کاهش یافته است. در اسفند ماه، متوسط نرخ رشد بهبودی روزانه کشورهای انگلیس ۱.۵۱ درصد، آمریکا ۰.۶۵ درصد، اسپانیا ۰.۵۴ درصد، برزیل و ایران ۰.۵ بوده است و سایر کشورها زیر ۰.۴۲ درصد بوده است.

دهقانی افزود: البته باید توجه داشت متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی علاوه بر اینکه تابعی از میزان رشد و انتشار بیماری است، تابعی از مسائلی نظیر طول درمان استاندارد برای ترخیص بیمار، ظرفیت پذیرش بیمار و امکانات بهداشتی کشورها نیز بوده و نمی‌توان انتظار داشت که متناسب با افزایش بیماران با همان نرخ میزان بهبودی افزایش یابد. با این حال کوچک بودن میزان متوسط رشد روزانه انتشار بیماری و بزرگ‌تر بودن متوسط رشد بهبودی نشانه کنترل و مقابله و سرکوب بیماری خواهد بود.

نمودار ۳ مقایسه میزان فوتی کشورهای همزمان با میزان جمعیت فوتی کمتر از ۱۵۰ هزار نفر را نشان می‌دهد. کشورهای آمریکا با بیش از ۵۵۰ هزار نفر فوتی و برزیل با بیش از ۲۹۰ هزار نفر فوتی، درصدر کشورهای همزمان و دنیا قرار داشته اند که در نمودار ظاهر نشده اند.

همانطور که از نمودار مشاهده می‌شود، کشورهای انگلیس، ایتالیا، روسیه و فرانسه تا آخر اسفند ماه در میان کشورهای همزمان بیشترین فوتی را داشته اند. کاهش شیب و روند فوتی ایران در چند ماه آخر سال از نمودار مشهود بوده به طوری که میزان فوتی کشورهای روسیه، آلمان و اسپانیا از میزان فوتی ایران بیشتر شده و برای این کشورها با شیب نسبتاً بالایی این روند ادامه دارد.

همه کشورها به جز ایران، ترکیه، کانادا، پاکستان و اسپانیا روند افزایشی دارند. به طور خاص، افزایش شیب کشورهای ایتالیا، آلمان، روسیه و فرانسه در بهمن و اسفند ماه به طور کامل مشهود است.

جدول ۳ میزان نرخ رشد متوسط روزانه فوتی ۱۳ کشور همزمان را در ۱۱ ماه سال ۹۹ نشان می‌دهد. لازم به ذکر است تمام مقادیر محاسبه شده در اسفند ماه به ترتیب صعودی مرتب شده اند.

دهقانی افزود: همان طور که از جدول ۳ پیداست، میزان متوسط رشد روزانه فوتی دنیا از ۰.۵۸ درصد در بهمن به ۰.۳۵ درصد در اسفند کاهش یافته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که روند کاهشی میزان متوسط رشد فوتی روزانه کشور در آبان ۱.۱۳ درصد، در آذرماه ۰.۶۷ درصد، در دی ماه ۰.۲۱ درصد و در بهمن ماه به ۰.۱۴ درصد ادامه داشته، ولی این روند از اسفند ماه متوقف شده و برابر ۰.۱۴ درصد بوده است. هر چند این میزان کمترین میزان متوسط نرخ رشد فوتی در کشور از ابتدای شیوع بیماری است، انتظار می‌رفت این روند کاهشی در اسفندماه نیز ادامه داشته باشد.

میزان ثابت ماندن رشد متوسط فوتی روزانه کشور به ۰.۱۴ درصد در اسفند ماه درحالی است که این میزان تقریباً برای همه ۱۳ کشور همزمان روند کاهشی داشته است، به طوری که کشورهای اسپانیا (از ۰.۷ درصد به ۰.۳ درصد)، انگلیس (از ۰.۹ درصد به ۰.۱۹ درصد)، کانادا (از ۰.۵۵ درصد به ۰.۱۸ درصد)، آلمان (از ۱.۰۶ درصد به ۰.۳۶ درصد) و آمریکا (از ۰.۶۹ درصد به ۰.۳۲ درصد) در بهمن نسبت به اسفند کاهش یافته اند.

در ستون آخر جدول ۳، میزان متوسط رشد فوتی روزانه درطول سال ۹۹ نیز نشان داده شده است. همانطور که ملاحظه می‌شود، میزان متوسط رشد فوتی دنیا در سال ۹۹ برابر با ۱.۵۸ درصد بوده و این میزان برای ایران با ۱.۱۱ درصد بوده است.

برای سایر کشورهای همزمان، میزان متوسط رشد روزانه فوتی در سراسر سال ۹۹ به ترتیب کشور روسیه ۳.۱۹ درصد، برزیل ۳.۱۲ درصد، ترکیه ۲.۶۷ درصد، پاکستان ۲.۳۴ درصد، آمریکا ۲.۲۴ درصد، آلمان ۲.۱۹ درصد، کانادا ۲.۱۷ درصد، انگلیس ۱.۹۵ درصد، فرانسه ۱.۶۲ درصد، اسپانیا ۱.۳۱ درصد، ایران ۱.۱۱ درصد، ایتالیا ۰.۹۹ درصد و چین ۰.۱ درصد بوده است.

دهقانی افزود: نمودار ۴ میزان متوسط نرخ رشد روزانه شیوع بیماری، متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی و نیز متوسط نرخ رشد روزانه فوتی ایران را در ماه‌های مختلف سال ۹۹ نشان می‌دهد. کاهش میزان متوسط نرخ فوتی روزانه بیماری به ۰.۱۴ درصد در بهمن ماه و ثابت ماندن این میزان در اسفند نگران کننده است.

جدول ۴ مشخصات آماری کشورهای دنیا با بیش از ۵۰۰ هزار بیمار مبتلا به ویروس کووید -۱۹ تا پایان اسفند ماه سال ۹۹ را نشان می‌دهد. همانطور که ملاحظه می‌شود، در دنیا ۳۷ کشور دارای جمعیت بیمار بیش از ۵۰۰ هزار نفر است.

دهقانی تاکید کرد: میزان کل جمعیت بیمار در دنیا با افزایش حدود ۲۰ میلیون نفر از ۷۷ میلیون نفر در آذر به بیش از ۹۶ میلیون نفر در دی، با افزایش ۱۴ میلیون نفر به بیش از ۱۱۰ میلیون تا آخر بهمن ماه و سپس با افزایش ۱۲.۶ میلیون نفر در اسفند به بیش از ۱۲۲ میلیون نفر رسیده است.

وی ادامه داد: میزان متوسط نرخ رشد روزانه دنیا از ۰.۷۶ درصد در دی ماه به ۰.۴۶ درصد در بهمن ماه و سپس به ۰.۲۶ درصد در اسفند ماه کاهش یافته است. در ایران، دراسفند ماه با افزایش جمعیت بیمار ۲۴۰ هزار نفر، کل جمعیت بیماران کشور به حدود ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر رسید و با این جمعیت در جایگاه ۱۵ دنیا قرار دارد. این در حالی است که کل جمعیت بیمار در اسفند برای کشور روسیه ۳۲۰ هزار نفر، آلمان ۲۸۶ هزار نفر، انگلیس ۲۰۸ هزار نفر، مکزیک ۱۷۴ هزار نفر، کانادا ۹۳ هزار نفر و اسپانیا حدود ۹۰ هزار نفر بوده است.

همانطور که از جدول مشاهده می‌شود، میزان نرخ رشد متوسط روزانه بیماری در دنیا در اسفند ماه برابر با ۰.۲۶ بوده است. ضمناً ایران با نرخ رشد متوسط روزانه ۰.۳۴ درصد در جایگاه ۱۸ دنیا قرار دارد.

میزان نرخ رشد متوسط روزانه بیماری دنیا در کل سال ۹۹ برابر با ۱.۷۲ درصد بوده که کشورهای هند با ۳.۰۶ درصد، اکراین با ۲.۹۳ درصد، بنگالادش با ۲.۸۵ درصد، روسیه با ۲.۷۹ درصد و برزیل با ۲.۷۴ درصد، در صدر کشورهای بالای ۵۰۰ هزار نفر جمعیت بیمار قرار دارند. همچنین کشورهای آلمان و اسپانیا با ۱.۴۳ درصد، سوئیس با ۱.۳ درصد، ایران با ۱.۲۶ درصد و ایتالیا با ۱.۲۲ درصد در انتهای جدول این کشورها قرار دارند.

میزان کل جمعیت فوتی در دنیا با افزایش حدود ۳۶۵ هزار نفر در دی ماه، به ۲ میلیون و ۵۰ هزار نفر، با افزایش ۳۸۷ هزار نفر فوتی در پایان بهمن ماه، به بیش از ۲ میلیون و ۴۵۰ هزار نفر و با افزایش ۲۷۰ هزار نفر در اسفند، به بیش از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر رسیده است.

بدین ترتیب، میزان متوسط نرخ رشد روزانه فوتی دنیا در دی ماه از ۰.۶۶ درصد به ۰.۵۸ درصد در بهمن ماه و سپس به ۰.۳۵ درصد در اسفند ماه کاهش یافته است. ایران با متوسط نرخ رشد روزانه فوتی ۰.۲۱ درصد در دی ماه، با کاهش نرخ رشد فوتی روزانه به ۰.۱۴ درصد در بهمن و با همین میزان یعنی ۰.۱۴ درصد در اسفند، در جایگاه ۳۴ قرار دارد.

همانطور که در جدول ملاحظه می‌شود، میزان نرخ رشد متوسط روزانه فوتی دنیا در کل سال ۹۹ برابر با ۱.۵۸ درصد بوده که کشورهای مکزیک با ۳.۴ درصد، روسیه با ۳.۱۹ درصد، برزیل با ۳.۱۲ درصد، کلمبیا با ۳.۰۷ درصد و هند با ۳.۰۳ درصد در صدر کشورها قرار دارند. همچنین کشورهای سوئیس با ۱.۳۴ درصد، اسپانیا با ۱.۳۱ درصد، مجارستان با ۱.۲۹ درصد، ایران با ۱.۱۱ درصد و ایتالیا با ۰.۹۹ درصد در انتهای جدول قرار دارند.

جدول ۴: آمار تحلیلی سامانه نماگرکووید -۱۹: متوسط نرخ رشد روزانه، متوسط نرخ رشد روزانه فوتی و آمار تجمعی مبتلایان تا آخر سال ۹۹ برای کشورهای با جمعیت مبتلای بیش از ۵۰۰ هزار نفر (و کشورهای با میزان فوتی بیش از ۹ هزار نفر)

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، جهت تسریع فرایند اطلاع رسانی در زمینه یافته‌های جدید علمی در مورد ویروس کووید -۱۹ و کمک به پژوهشگران، سیاست‌گذاران حوزه سلامت و عموم مردم و نیز پاسخ دهی مطلوب به همه گیری جهانی، سامانه نماگرکووید -۱۹ (ISC COVID-۱۹ Visualizer) را از ابتدای بروز بیماری راه اندازی کرده است.