جلوه‌های پاییزی پایتخت ژئوتوریسم؛بهشت هزاررنگ گردشگران رامی‌خواند
سایت «تاریخ ما» – گروه استان‌ها: استان لرستان با قابلیت‌های منحصربه‌فرد تاریخی، طبیعی و گردشگری یکی از پرجاذبه‌ترین استان‌های کشور محسوب می‌شود که هرساله در ایام مختلف سال پذیرای گردشگران از سراسر کشور است.
جاذبه‌های لرستان را به نظاره بنشینیم
لرستانی‌ها در سرزمینی زندگی می‌کنند که از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب با جاذبه‌های رنگارنگی آذین بسته‌شده است . این استان را می‌توان سرزمین کوه‌های سر به فلک کشیده، رودخانه‌های خروشان و آبشارهای سحرانگیز، دشت‌های بهشتی، دریاچه‌های منحصربه‌فرد، تالابهای بکر و جنگل‌های انبوه بلوط نامید، جایی که یک قطعه ناب از طبیعت بهشت وار ایران اسلامی را در خود جای‌داده است.
وجود آثار تاریخی منحصربه‌فرد اعم از قلعه‌ها، خانه‌های تاریخی و غارهای باستانی، جاذبه‌های گردشگری مذهبی ازجمله امامزاده‌ها، جاذبه‌های طبیعی ازجمله آبشارهای زیبا، سراب‌های جوشان، دریاچه‌های بکر، تالابهای زیبا و دشت‌های سرسبز از لرستان دیاری خواستنی و پرجاذبه برای گردشگران ساخته است.
فصل پاییز لرستان را زیباتر از همیشه مهیای پذیرایی از گردشگران کرده است؛ خیابان ها و کوچه های شهر خرم آباد با وجود درختانی انبوه در دو سوی خیابان خود به جاذبه ای زیبا برای گردشگران تبدیل شده است. پاییز در خرم آباد جایی که رودخانه ای پرآب و خروشان از مرکز آن می گذرد، با خیابان های خیس خورده از باران پاییزی و سراب دلنشین «شهوا» بیش از همیشه چهره سحرانگیز خود را نمایان کرده است.
جلوه سحرانگیز پاییزی دریاچه کیو
بارش های خوب پاییزی حیات دیگری به دریاچه کیو خرم آباد بخشید تا با جوشش دوباره چشمه فصلی کیو، طراوت و شادابی به این دریاچه زیبا برگردد.
دریاچه کیو در خرم آباد یکی از منحصر به فردترین و زیباترین دریاچه های استان لرستان است که در شمال غربی شهرستان خرم آباد و در کنار پارک کیو قرار دارد.
«کیو»، در گویش لری مردمان خرم آباد به معنی کبود رنگ و آبی است و وجه تسمیه آن آب زلال و عمیق این دریاچه است که به رنگ آبی و نیلی دیده می شود.
این دریاچه با نمای دیدنی و زیبای خود به شهر خرم آباد جلوه خاصی داده و در کنار جاذبه های تاریخی فراوان در این شهر و چشمه های پر آب دره خرم آباد، این شهرستان را در ردیف یکی از شهرهای زیبای توریستی قرار داده است.
شهرهای مختلف لرستان هر یک پاییزی دیدنی دارند؛ آنجا که باغات و طبیعت انبوه درختان بلوط به خزان نشسته اند و تابلوی هزار رنگ طبیعت را خلق کرده اند.
بهشتی هزار رنگ در قاب چشمان رهگذران
قسمت وسیعی از محدوده پیرامون شهر بروجرد به‌ویژه بخش‌های شمالی و غربی درگذشته نه‌چندان دور توسط حصار سبز و متراکمی از باغ‌های میوه و درختان متنوع پوشیده شده بود که امروز به دلیل گسترش بی‌رویه شهر و تغییرات غیرمتعارف بسیاری از باغات تخریب و یا به فضای مسکونی تبدیل‌شده و به‌طور کلی ترکیب گذشته آن دستخوش ناملایمات فراوانی شده است.
این مجموعه باغات به دلیل وجود گذرها و راه‌های عبور بین باغی در میان مردم شهر با عنوان «کوچه‌باغی» خوانده می‌شود. در داخل بسیاری از این باغ‌ها که معمولاً متعلق به افراد متمول شهری بودند کوشک‌ها و عمارت هایی احداث می‌شد.
این عمارت های درون باغی که در بروجرد آن را «تَکیهَ» (takia) می‌گویند به لحاظ ساختار، نحوه و موقعیت احداث تفاوت فاحشی با باغ‌های معروف ایرانی نظیر باغ شاهزاده، باغ ارم، باغ خان، باغ عفیف‌آباد و … داشته و به صورتی ارگانیک شکل‌گرفته است.
با این تفاسیر باغات و خانه باغات بروجرد نمونه‌ای منحصربه‌فرد از باغات ایرانی است و این موضوع به جذابیت‌های این ظرفیت بهشت گونه به‌مراتب افزوده است.
پاییز زیبا و خروش رودخانه ها در سلسله
اما شهرستان سلسله یکی از نقاط سردسیری لرستان نیز پاییز منحصر به فرد خود را دارد.
«سلسله» با وجود رودخانه های پرآب که با بارندگی های پاییزه بیش از گذشته جان گرفته اند و با جوش و خروش از میان باغات میوه این شهرستان می گذرند؛ بی شک یکی از شهرستان های پرجاذبه از نظر طبیعت بکر و زیبا محسوب می شود. شهرستان سلسله هر ساله میزبان طبیعت گردانی است که از جای جای ایران به لرستان سفر می کنند.
اما رد پای برفی پاییز را روی قله های مرتفع لرستان می توان به نظاره نشست؛ بارش های پاییز و به تبع آن کاهش دما «برف» را زودتر از همیشه مهمان طبیعت لرستان کرده است و لباس سفید بر تن قله های بلند این استان از جمله اشترانکوه و گرین کرده است و بسیاری از کوهنوردان از سراسر ایران برای فتح این قله ها به لرستان سفر می کنند.
«پلدختر» شهر تالاب های لرستان
بارش های خوب پاییزی در لرستان حیات دوباره ای به آبشارهای فصلی و تالاب های لرستان داده است و تالاب های این استان را مهیای پذیرایی از پرندگان مهاجر کرده است.
تالاب های لرستان با حدود ۲۳۵۴ هکتار مکان و زیستگاه مناسبی برای زیست انواع پرندگان بومی و مهاجر و همین طور انواع آبزی است. بیشترین و مهم ترین تالابهای استان در شهرستان پلدخترواقع شده است.
این شهر دارای آب و هوایی نسبتا گرم و خشک است. پلدختر از شمال به شهرخرم آباد و از جنوب به استان خوزستان محدود می شود. پلدختر را می توان شهر تالابهای لرستان نامید.
این شهر دارای تالابهای فصلی و دایمی هم چون گری بلمک، گری جمجمه، تکانه، لفانه، کبود و زردابه است که تالاب «گری بلمک» با ۱۴ هکتار وسعت بزرگترین آنهاست.
این تالابها محل زیستگاه پرندگانی هم چون چنگر، کشیم، حواصیل خاکستری، اردک ارده ای و اردک سر سبز است. همچنین دارای گیاهانی همچون سرخس آبزی، پونه، یونجه، شبدر، جلبک سبز، شقایق و خار شتر است. شکار کردن در این تالابها به علت حضور پرندگان مهاجر و بومی ممنوع است.
قلعه تاریخی فلک الافلاک، شاهکار معماری دنیا
لرستان در حال حاضر به لحاظ تاریخی عناوینی چون پایتخت پل‌های تاریخی، پایتخت ژئوتوریسم، پایتخت پارینه‌سنگی و دیار خانه تاریخی را با خود یدک می‌کشد و وجود غنی‌ترین موزه مردم‌شناسی در این استان هرساله علاقه‌مندان به فرهنگ غنی این استان را فرامی‌خواند.
قلعه تاریخی فلک الافلاک، شاهکار معماری دنیا لقب دارد، این اثر تاریخی از بزرگترین سازه‌های آجری جهان و متعلق به دوره ساسانی است که به شماره ۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
نظاره بازار شلوغ و قدیمی شهر خرم‌آباد از فراز قلعه تاریخی ساسانی خود جذابیت ویژه‌ای دارد و مسافران را به گردش در بازار فرامی‌خواند؛ در سالهای اخیر بازارچه‌های صنایع‌دستی و سوغات لرستان نیز در جوار قلعه فلک الافلاک برپا می‌شود که هنرمندان لرستانی آثار و دست سازه‌های خود را در آن عرضه می‌کنند.
خرم‌آباد به‌عنوان پایتخت پارینه‌سنگی شهرت جهانی دارد، مطالعات باستان‌شناسی نشان می‌دهد که دره خرم‌آباد به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین دره‌های مسکونی از پارینه‌سنگی تا دوران اسلامی بوده و گواه آن غارهای باستانی به‌جا مانده از آن دوران است.
مقبره باباطاهر
در مرکز شهر خرم آباد و در ضلع غربی قلعه فلک الافلاک ودر کنار خانه قدیمی «آخوند ابو» مقبره باباطاهر قرار دارد، در گویش لری به «باو طاهر» معروف است اهالی شهر خرم آباد معتقدند این مقبره مربوط به بابا طاهر شاعر و عارف نامدار و سراینده دو بیتی های معروف لکی و لری است.
سبک بنای مقبره ساده و متشکل از گنبد خانه ای با یک ورودی است، ساختمان اصلی آن به صورت ۸ ضلعی است که چهار ضلع آن هر یک به ابعاد ۵.۲ متر و اضلاع فرعی هر یک ۷۰.۱ سانتی متر است، ارتفاع گنبد تا کف ۶ متر است، محل قبر در داخل سردابه بوده که بر روی سردابه و کف بقعه قبری به ابعاد ۱۷۷ در ۱۰۰ در ۵۲ سانتیمتر وجود دارد و این مقبره به شماره ۱۹۲۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پلِ پل دختر
این بنا که از آثار ارزنده معماری پیش از اسلام در لرستان محسوب می شود در ورودی شهر پلدختر واقع شده است، این دومین پلی است که در لرستان بنام «کر و دت» یا پل دختر مشهور است، جهت پل شرقی غربی و طول آن ۲۷۰ متر است، پایه های پهن و قطور آن که از سنگ های پاک تراش ساخته شده اند در داخل رودخانه هنوز پا برجاست، تنها یک طاق از پل موجود است که جاده خرم آباد – اندیمشک از زیر آن می گذرد، بلندای این طاق ۱۸ متر از سطح آسفالت است و نزدیک به ۳۰ متر از آب رودخانه ارتفاع دارد، عرض چشمه موجود ۱۱.۳۰ متر است، بی تردید این پل اهمیت ویژه ای در ارتباط بین مناطق جنوب با غرب و مرکز و شمال داشته و علاوه بر اتصال لرستان و ایلام راه اصلی شاپورخواست به جندی شاپور شهر قدیمی خوزستان(دوره ساسانی) به شمار می رفته است، این بنا به شماره ۱۶۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد امام بروجرد
ازجمله آثار ارزنده معماری دوره اسلامی در لرستان مسجد امام (سلطانی سابق) است، این بنا یکی از ارزشمند ترین وممتازترین بناهای بروجرد به شمار می رود، صحن این بنا به طول و عرض۴۷×۶۱ مترمربع است و در وسط آن حوض بزرگی قرار دارد، مسجد دارای سه درگاه است، درگاه شمالی آن به طرف خیابان جعفری باز می شود و دارای طاق و مقرن سهای بسیار زیبا ست که با کاشی خشت هفت رنگ به سبک دوره قاجاری تزین و در میان آن نام فتحعلیشاه قاجار نقش بسته است، راه ورودی غربی آن به خیابان صفا راه دارد، شبستان جنوبی زیر گنبد اصلی قرار دارد، بلندای طاق آن۵.۱۷ متراست و حاشیه آن با کاشی های سیاه و قهوه ای تزیین شده و محراب این شبستان گچبری شده است.
ایوان شمالی مسجد۱۷ متر بلندی دارد و حاشیه آن با کاشی معرق تزیین شده که در نوع خود از کاشی های بی نظیر قاجاریه محسوب می شود، مسجد امام یکی از حوزه های علمیه قدیمی به شمار می آید که دارای ارسی های مشبک و زیبایی است و در آن ۱۶ حجره برای سکونت طلاب در نظر گرفته شده است، این بنا مربوط به دوره قاجاریه (فتحعلیشاه قاجار) و به شماره ۳۹۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
گرداب سنگی
در غرب شهر خرم آباد درکنار میدان تختی بنایی مدور متشکل از یک دیواره عظیم سنگی که به صورت مدور دور تا دو چشمه ای فصلی احداث شده است، قطر این بنا ۱۸ متر با محیط ۲۵۶ متر مربع با پهنای ۳ متر و بلندی آن تا کف چشمه ۱۰ متر است، این بنا دارای دریچه ای به ابعاد ۹۰×۱۶۰ برای هدایت آب آشامیدنی و توزیع آن در سطح شهر شاپورخواست، مشروب شدن اراضی و بهره برداری از آسیاب های آبی بوده است، مواد و مصالح آن از سنگ های لاشه همراه ملات ساروج (آهک و گچ و … ) است که در ساختمان پل شکسته و خرابه های شهر شاپورخواست مشاهده شده است، این بنا به شماره ۱۲۷۴ در فهرست آثارملی ایران به ثبت رسیده است.
پل کشکان (کشکو)
این پل در شهرستان چگنی بر روی رودخانه ای به همین نام و در مسیر راه باستانی شاپور خواست به طرهان احداث شده است، طول پل حدود ۳۲۰ متر است، ارتفاع آن در بالاترین قسمت ۲۶ متر و در کوتاهترین قسمت ۱۰ متر است، مواد و مصالح این بنای سترگ از سنگ، گچ و آجر تشکیل شده است، در کنار این پل بقایای سه پل دیگر از دوره های گذشته وجود دارد که با مشخصات پل های ساسانی قابل مقایسه هستند، بنای فعلی متعلق به دوره آل حسنویه و قرن ۴ ه ق است که به شماره ۳۵۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید است.
سنگ نوشته
در مرکز شهر خرم آباد (ضلع شرقی – خیابان شریعتی) و در مسیر قدیمی شاپور خواست به خوزستان سنگ نوشته ای به شکل مکعب که به صورت یکپارچه متصل به صخره ای طبیعی بوده است قراردارد، ارتفاع متون کتبیه دار با احتساب دوپله در چهار ضلع سنگ نوشته ۳۴۴ سانتیمتر است، این کتیبه به خط کوفی و زبان فارسی دور تا دورستون سنگی تحریر شده است در گذشته به «بردنوشته» معروف بوده است، کتیبه با بسم الله شروع شده و موضوع آن مربوط به حکم امیر اسفهسا لار کبیر ظهیرالدین و الدوله معین الا سلام طغرل لتکین ابوسعید برسق در خصوص بخشش علف چر در چراگاه های شاپور خواست در عهد سلطنت ملکشاه سلجوقی به تاریخ ۵۱۳ هجری قمری است، این یادمان فرهنگی مربوط به دوره سلجوقی و به شماره ۳۹۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد جامع بروجرد
مسجد جامع بروجرد یکی از کهن ترین مساجد غرب ایران است، بخش قدیمی این بنا شبستان جنوبی و گنبد آن است که همانند چهارطاق های زمان ساسانیان است، نقشه مسجد از نوع یک ایوانی است و از یک قسمت وسط به ابعاد۱۰ ×۱۰ و دو قسمت طرفین به ابعاد ۲۰×۱۰ مترتشکیل شده است، ارتفاع گنبد آن که در وسط بنا ایجاد شده تا کف مسجد نزدیک به۲۰ متر است.
بر اساس کتیبه های موجود این مسجد در زمان شاهان صفوی، در سالهای ۱۰۲۲ هجری ۱۰۲۳ هجری، ۱۰۹۱ هجری و سرانجام در سال ۱۲۰۹ هجری تعمیر و مرمت شده است، این بنا به شماره ۲۲۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
دره باستانی «شیرز»
لرستان به‌عنوان زادگاه بزرگترین زمین‌لغزش دنیا قابلیت‌های مهمی در حوزه «زمین گردشگری» دارد، تا بیراه نگفته باشند که این استان باید لقب پایتخت ژئوتوریسم کشور را به خود بگیرد. ابر زمین‌لغزش سیمره در دامنه شمال خاوری کبیر کوه در مرز استان‌های لرستان و ایلام و میان دو شهر پلدختر و دره شهر رخ‌داده است.
دره باستانی «شیرز» در ۴۵ کیلومتری شمال شرق کوهدشت و بر سر راه رودخانه سیمره واقع‌شده است. این دره حیرت‌انگیز با جاذبه‌های گردشگری بکر و شگفت‌انگیز و سرچشمه‌ها و آبشارها و درختان وحشی پر میوه آماده است تا به یکی از گردشگاه‌های زیبای غرب کشور تبدیل شود.
برنامه‌ریزی برای احیا و تسریع در ساخت هتل‌های استان
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان در سخنانی با تاکید بر اینکه موانع پیش روی طرح های نیمه تمام گردشگری را برطرف خواهیم کرد، گفت: با توجه به ورود حجم بالای مسافر به استان لرستان و ضرورت نیاز به اماکن مناسب اقامتی در استان، این اداره کل برنامه ای مدون برای احیاء و تسریع در ساخت هتل های استان را در دستور کار خود قرارداد داده است.
وی با اشاره به بازدید از این پروژه ها در استان، گفت: در این بازدید ها روند ساخت هتل های پنج ستاره صدف، پنج ستاره صخره ای، چهار ستاره شاپورخواست و چهار ستاره بام خرم آباد و میزان پیشرفت فیزیکی بررسی و در خصوص رفع مشکلات و موانع آنها تصمیم گیری می شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان، عدم پرداخت تسهیلات بانکی، عدم اصلاح پروانه ساختمانی توسط شهرداری و نظام مهندسی، برق، آب، راه دسترسی و مشکلاتی از این دست را از جمله مهمترین موانع پیش روی تکمیل و ساخت این طرح ها عنوان کرد و همکاری دستگاه های اجرایی استان را برای رفع این مشکلات ضروری دانست.
قاسمی، ابراز امیدواری کرد: در صورت برطرف شدن مشکلات موجود در آینده نزدیک شاهد بهره برداری از فاز نخست برخی از این طرح ها باشیم.
لزوم ایجاد اقامتگاههای بوم گردی و ایجاد سوغات سراها
وی با اشاره به تبلیغات وسیع، تولید برنامه های رادیویی و تلویزیونی و پخش برنامه ها از شبکه های ملی و بین المللی در راستای معرفی استان، عنوان کرد: این برنامه ها باعث رشد و حضور بیشتر گردشگران در استان شده است.
محمد رضا ملکشاهی راد نماینده مردم خرم آباد و دوره چگنی در مجلس شورای اسلامی نیز در سخنانی، اظهار داشت: صنعت گردشگری مهم است و بایستی با تدوین برنامه های متناسب روز جامعه و با رویکرد توسعه منطقه ای در راستای سرمایه گذاری در این بخش گام برداشت.
وی با بیان اینکه بام خرم آباد ظرفیت خوبی است که باید تاسیسات گردشگری در آنجا فراهم شود، به نقش اقامتگاههای بوم گردی و ایجاد سوغات سراها در جذب بیشتر گردشگران اشاره کرد.
نماینده مردم خرم آباد و دوره چگنی در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه طرح های نیمه تمام گردشگری بایستی تعیین تکلیف شوند، افزود: کارهای عملیاتی در راستای ایجاد زیرساخت های گردشگری با تکیه بر مدیریت جهادی در استان باید در اسرع وقت آغاز شود و در این خصوص همکاری سایر ادارت ضروری است.
به هر روی، در این گزارش تنها به بخشی از زیبایی های تاریخی و طبیعی برخی از شهرستان های لرستان اشاره شده است، اما جای جای لرستان با قابلیت‌های منحصربه‌فرد تاریخی، طبیعی و گردشگری به عنوان استانی چهار فصل و یکی از پرجاذبه‌ترین استان‌های کشور هرساله در ایام مختلف سال پذیرای گردشگران از سراسر کشور است.